Bazı Balıkçı Teknelerinde İş Sağlığı ve Güvenliği

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 3, 1 - 13, 31.12.2021

Hüseyin Gökhan Aytepe , Orkun Dalyan , Hatice Dalyan , Mehmet Pişkin

https://doi.org/10.38213/ohsacademy.1020191

Cited By: 2

Öz

Önemli tehlike ve risk içeren balık avlama faaliyetleri, Türkiye’de ve denize kıyısı olan ülkelerde sürekli olarak yapılmaktadır. Bu faaliyet alanında görev yapan tekne personellerinin iş kazası ve meslek hastalıklarından korunması önemli bir konudur. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte balıkçı teknelerinde kullanılan tesisat ve seyir yardımcı malzemeleri de modernleştirilmiştir. Türkiye’de çok büyük ağ takımlarına sahip balıkçı gemileri mevcuttur. Bu durum, çalışan personeller için daha çok tehlike ve risk faktörü oluşturmaktadır.
Bu çalışmada, Çanakkale ilinde faaliyette bulunan 4 balık avlama ve 2 özel teknede, ‘Balıkçı Gemilerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Kontrol Listesi’ balıkçı teknelerinde kullanılan araç ve gereçlere göre uyumlaştırılarak kullanılmıştır. Elde edilen veriler, Elmeri gözlem yöntemi kullanılarak teknelerin güvenlik endeksleri belirlenmiştir. Kategorilere göre ortalama Elmeri güvenlik endeks değerleri sırasıyla makine dairesi için %90, kullanılan ağları atma ve sarma operasyonu için %89, yatakhane için %87, gemi güvenliği için %86, ağ makarası ile yapılan faaliyetler için %83, vinç ve halat ile yapılan faaliyetler için %83, kaptan köşkü için %80, güvertedeki genel çalışmalar için %78, yakalanan balığın taşıyıcı gemiye alınması ya da limana çıkarılması için %78, hasarlı donanımın tamiri için %77, gemi mutfağı/lavabo kullanımı için %77, geminin iskeleye bağlanması için %75, gemiye biniş ve inişler için %58 olarak bulunmuştur. Bu sonuçlar, literatürde farklı bilimsel metotlar kullanılarak yapılan çalışmalardaki sonuçlarla karşılaştırılarak tartışılmış olup tüm sanayii sektörlerinde kullanılan Elmeri gözlem yönteminin balıkçı teknelerinde de kullanılabileceğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Çanakkale, Balık avlama, Elmeri gözlem yöntemi, İş sağlığı ve güvenliği, Risk

Destekleyen Kurum

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Proje Birimi

Proje Numarası

FYL-2020-3180

Kaynakça

• Ayeko, M. (2002). Causes & Contributing Faztors – Analysis of accident involving fishing vessels in Canada. Proceedings of the International Fishing Industry Safety and Health Conference. U.S.A., pp.197-210.
• Bansal, S., & Selvik, J. T. (2021). Investigating the implementation of the safety-diagnosability principle to support defence-in-depth in the nuclear industry: A Fukushima Daiichi accident case study. Engineering Failure Analysis, (123), 1 – 14. https://doi.org/10.1016/j.engfailanal.2021.105315
• Bilir, N. (2016). İş Sağlığı ve Güvenliği Profili Türkiye. Ankara: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı.
• Bütüner, S., (2008). Muğla bölgesi endüstriyel balıkçı teknelerinin yapısal özelliklerinin araştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi, Muğla.
• Camkurt, M. Z. (2007). İşyeri çalışma sistemi ve işyeri fiziksel faktörlerinin iş kazaları üzerindeki etkisi. TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 20(6), 80 – 106. http://www.tuhis.org.tr/upload/dergi/cilt20_21_sayi6-1_bolum5.pdf
• ÇASGEM (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı) , (2017). Türkiye’de iş sağlığı ve güvenliği algısı araştırma raporu. Ankara: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı.
• Dalyan, O., & Pişkin, M. (2020). İşyerlerinde Ramak Kala Bildirimlerinin İş Kazalarına Etkisi ve İnşaat Sektöründe Uygulama. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(1), 133 – 143. https://10.28979/comufbed.609675
• Dalyan, O., Canpolat, E., Dalyan, H., Öztürk, Ö., & Pişkin, M. (2021b). Investigation of Under-Reporting of Occupational Accident in Turkey. Karaelmas Journal of Occupational Health and Safety, 5(2), 121 – 132. https://doi.org/10.33720/kisgd.954724
• Dalyan, O., Özkaya, N., Pişkin, M., & Öztürk, Ö. (2021a). Investigation and Comparison of Some Laboratories in Terms of Occupational Health and Safety by ELMERI Observation Method. Journal of Advanced Research in Natural and Applied Sciences, 7(2), 282 – 294. https://doi.org/10.28979/jarnas/903664
• Davis, M.E. (2012). Perceptions of occupational risk by US commercial fishermen. Marine Policy, 36(1), 28 – 33. https://doi.org/10.1016/j.marpol.2011.03.005
• Denizde Can ve Mal Koruma Hakkında Kanun, Kanun Numarası: 4922, Kabul Tarihi: 10/6/1946, Yayımlandığı R. Gazete Tarihi: 14/6/1946 Sayı: 6333, Yayımlandığı Düstur: Tertip: 3 Cilt: 27. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/6329.pdf
• Ersoy, M., & Yeşilkaya, L., (2016). Comparison of the occupational safety applications in marble quarries of Carrara (Italy) and Iscehisar (Turkey) by using Elmeri method. International Journal of Injury Control and Safety Promotion, 23(1), 29 – 63. https://doi.org/10.1080/17457300.2014.945.464
• Estrada, M. (1996). Primary production in the northeastern Mediterranean. Scientia Marina, 60 (Supl. 2), 55 – 64. https://www.researchgate.net/publication/247245963_Primary_production_in_the_northwestern_Mediterranean
• Hosseinian, S. S., & Torghabeh, J. Z. (2012). Major theories of construction accident causation models: A literature review. International Journal of Advances in Engineering & Technology, 4(2), 53 – 66. http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.668.8949&rep=rep1&type=pdf
• Karabulut, M., (2016). Üniversitelerin kimya laboratuvarlarında çalışanların İSG risklerinin tespiti ve kimyasal maruziyetinin çözüm önerileri, İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanlık Tezi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Ankara. meryemkarabulut.pdf (ailevecalisma.gov.tr)
• Laitinen, H., & Paivarinta, K. (2010). A new-generation safety contest in the construction industry-a long-term evalua-tion of a real-life intervention. Safety Science, 48(5), 680 – 686. https://doi.org/10.1016/j.SSCI.2010.01.018
• Laitinen, H., & Ruohomaki, I. (1996). The effects of feedback and goal setting on safety performance at two construc-tion sites. Safety Science, 24(1), 61 – 73. https://doi.org/10.1016/S0925-7535(96)00070-7
• Laitinen, H., Vuorinen, M., Simola, A., & Yrjanheikki, E. (2013). Observation-based proactive OHS outcome indicators-validity of the Elmeri+ method. Safety Science, 54, 69 – 79. https://doi.org/10.1016/j.ssci.2012.11.005
• Lang, J. S. (2002). Fishing vessel safety – A marine accident investigator’s perspective. Proceedings of the International Fishing Industry Safety and Health Conference. U.S.A., pp.67-74.
• Limanlar Kanunu, Kanun Numarası: 618, Kabul Tarihi: 14/4/1341, Yayımlandığı R. Gazete Tarihi: 20/4/1341 Sayı: 95, Yayımlandığı Düstur: Tertip: 3 Cilt: 6. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.3.618.pdf
• Nişancı, Z. N., & Demirören, J. (2020). Davranış odaklı iş güvenliği uygulamalarının iş güvenliği kültürüne etkisi. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 15, 21 – 19. https://doi.org/10.19168/jyasar.653821
• Ongun, A. & Bilen, K. (2016). Elmeri yönteminin incelenmesi ve bu yöntemin bir uygulaması. 8. Uluslararası İş Sağlığı ve Güvenliği Konferansı. İstanbul, ss. 574 – 583. untitled (ailevecalisma.gov.tr)
• Özdemir, B., (2014). Tekstil atölyelerinde iş sağlığı ve güvenliği koşullarının çok ölçütlü karar verme yöntemiyle değerlendirilmesi, İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanlık Tezi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Ankara. burakozdemir.pdf (ailevecalisma.gov.tr)
• Paolo, F., Gianfranco, F., Luca, F., Marco, M., Andrea M., Francesco, M., Vittorio, P., Mattia, P., & Patrizia, S. (2021). Investigating the role of the human element in maritime accidents using semi-supervised hierarchical methods. Transportation Research Procedia, 52, 252-259. https://doi.org/10.1016/j.trpro.2021.01.029
• Percin, F., Akyol, O., Davas, A., & Saygi, H. (2012). Occupational health of Turkish Aegean small-scale fishermen. Occupational Medicine, 62(2), 148 – 151. https://doi.org/10.1093/occmed/kqr181
• Perez-Labajos, C. (2008). Fishing safety policy and research. Marine Policy, 32(1), 40 – 45. https://doi.org/10.1016/j.marpol.2007.04.002
• Resmi Gazete (2012). İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği. Resmi Gazete Tarihi: 26/12/2012. Resmi Gazete Sayısı: 28509. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/12/20121226-11.htm
• Roberts, E.S. (2010). Britain’s most hazardous occupation:Commercial fishing. Accident Analysis & Prevention, 42(1), 44 – 49. https://doi.org/10.1016/j.aap.2009.06.031
• Şahin, E., & Özekinci, U. (2016). Küçük ölçekli balıkçılığın sosyo-ekonomik durumu, Çanakkale (Kuzey Ege), Türkiye. Çanakkale Onsekiz Mart University Journal of Marine Sciences and Fisheries, 3(1), 19 – 26. https://doi.org/10.46384/jmsf.740894
• Sarı, M. & Kuzpınar, H. G. (2017). Aksaray ilinde faaliyet gösteren taş ocaklarinda ELMERI® İSG gözlem yöntemi uygulamaları. Uluslararası Maden İşletmelerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Sempozyumu. Adana, ss. 412 – 427. https://www.maden.org.tr/resimler/ekler/8d3eefe2cdb3628_ek.pdf
• Sarıkaya, H. & Altındağ, R. (2015). Elmeri Yönteminin Mermer Fabrikalarında Uygulanabilirliği. Türkiye 24. Uluslararası Madencilik Kongresi ve Sergisi. Antalya, ss. 90 – 96. https://www.maden.org.tr/resimler/ ek-ler/5adcde510c66d4c_ek.pdf
• Şık, A., (2017). Su ürünleri tesislerinde iş sağlığı ve güvenliği uygulamaları, Yüksek Lisans Tezi, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi, İzmir. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi
• Soykan, O. (2018). Endüstriyel balıkçı gemilerinde L tipi matris yöntemi ile risk değerlendirmesi ve kullanılabilirliği. Su Ürünleri Dergisi, 35(2), 207 – 217. https://doi.org/10.12714/egejfas.2018.35.2.15
• Su Ürünleri Kanunu, Kanun Numarası: 1380, Kabul Tarihi: 22/3/1971, Yayımlandığı R. Gazete Tarihi: 4/4/1971 Sayı: 13799, Yayımlandığı Düstur: Tertip: 5 Cilt: 10. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/13786.pdf
• Tantoğlu, G., (2016). Balıkçı gemilerinde yapılan çalışmaların iş sağlığı ve güvenliği yönünden değerlendirilmesi, İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanlık Tezi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Ankara. https://www.csgb.gov.tr/media/1433/gururtantoglu.pdf
• Ulukan, U. (2016). Balıklar, tekneler ve tayfalar: Türkiye’de balıkçılık sektöründe çalışma ve yaşam koşulları. Çalış-ma ve Toplum Dergisi, 1, 115 – 142. https://www.calismatoplum.org/makale/baliklar-tekneler-ve-tayfalar-turkiyede-balikcilik-sektorunde-calisma-ve-yasam-kosullari
• Vahapassi, A., Laitinen, H., Champbell, S., Ersan, E., Birgören, B., Özesen, M., Matisane, L., Şimşek, C., Atlı, K., Demirkol, D. & Rodoplu, S. (2012). KOBİ’ler için iş sağlığı ve güvenliği yönetim rehberi: risk değerlendirmesi, İSG performans izleme ve sağlık tehlikeleri-metal sektörü. Ankara: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı. Microsoft Word - Metal YENİ (ailevecalisma.gov.tr)
• Yaylalı, Ç. (2016). İş sağlığı ve güvenliğinde performans izleme metodu elmeri ve Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu metal işleri atölyesinde bir uygulama. II.International Multidisciplinary Congress of Eurasia. Odessa, pp. 589 – 602. Önceki Kongreler (imcofe.org)