Türk gelir vergisi kanunu bakımından vergi iade uygulamalarının değerlendirilmesi

Yıl 2023, , 356 - 380, 30.04.2023

Mustafa Polat Erkan Kılıçer

https://doi.org/10.25287/ohuiibf.1175720

Öz

Vergiler, kamusal ihtiyaçların finanse edilmesive ülkelerin varlıklarınısürdürebilmeleri için önemli bir gelir kaynağıdır. Bu gelir kaynağı içinde gelir vergisi önemli bir yere sahiptir. Bu anlamda çalışmanın konusunu ülkemizdeki dolaysız vergiler içerisinde yer alan, gelir ve kazançlar üzerinden alınan ve vergi gelirleri içerisinde payı yaklaşık yüzde yirmili seviyelerdeolan gelir vergisinin iade uygulamaları oluşturmaktadır.Çalışmada kesintiyöntemi ile tahsil edilen gelir vergisi ileyıl içinde ödenen geçici verginin yıllık beyannameden mahsubu sonucunda ortaya çıkan iadesürecive vergiye uyumlu mükelleflere vergi indirimi uygulamasıörnek bir uygulamaışığında ele alınmakta ve iade uygulamalarının etkinliğinin artırılmasına yönelik önerilergetirilmeye çalışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Gelir Vergisi, Vergi Tevkifatı, Geçici Vergi, Mahsup, Vergi İadesi

Evaluation of tax refund practices in accordance with Turkish income tax law

Öz

Taxes are an important source of income for meeting public needs and maintaining the continuity of countries. Income tax has an important place in this income source. In this sense, the subject of the study is the refund applications of the income tax, which is included in the direct taxes in our country, which is collected on income and earnings and has a share of approximately twentypercent in tax revenues. In this thesis, the return process resulting from the deduction of the income tax collected with the withholding method and the temporary tax paid during the year from the annual return is discussed by using sample applications and original return documents, and solutions are tried to be brought about the faulty aspects of the refund applications.

Anahtar Kelimeler

Income Tax, Tax Withholding, Provisional Tax, Offset, TaxRefund

Kaynakça

• Akbayrak, İ. (2017). Vergiye Uyumlu Mükelleflere Getirilen Vergisel Avantajlar. Mali Çözüm Dergisi,27(144), 207-224.
• Akbal, G. (2013). Gelir Vergisi Tevkifatı ve Muhtasar Beyanname. Vergi Raporu Dergisi,162,144-154.
• Arıkan, Z., ve İnneci, A. (2016). Vergilendirilebilir Gelir ve Gelir Vergisinde Üniter Yapıyı Bozan Uygulamalar, Sosyoekonomi, 24(30), 11-28.
• Armağan, R. (2007). Türkiye’de Gelir ve Kurumlar Vergisi Oranlarında İndirimin Vergi Gelirleri Üzerine Etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi.12(3), 227-252.
• Birinci, N., ve Akyazı, H. (2017). Düz ve Artan Oranlı Kişisel Gelir Vergisi Tarifelerinin Ekonomik Etkileri. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(1), 45-60.
• Bitkin, A.O., (2011). Türk Vergi Sisteminde Geçici Vergi Uygulaması. Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Değirmendereli, A. (2020). Türk Vergi Sistemi. (1.B.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Değirmenci, T., ve Beşel, F. (2022). Türkiye’de Gelir Üzerinden Alınan Vergilerin Karmaşıklık Analizi. Maliye Dergisi, 158, 182-178.
• Deliktaş, E. (2021). Vergiye Uyumlu Mükelleflere Sağlanan Vergi İndirim Müessesesinde Devam Eden Mevcut Sorunlar. Mali Çözüm Dergisi, 31(167), 321-340. Gelir İdaresi Başkanlığı, (2021). Erişim adresi: https://www.gib.gov.tr/yardim-ve-kaynaklar/istatistikler
• Gelir İdaresi Başkanlığı, (2013). Erişim adresi, https://www.gib.gov.tr/fileadmin/user_upload/VI/TGBO/2013/2013_Gelir_Bey_Ozeti.htm
• Gelir İdaresi Başkanlığı, Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı (2022). 2021 Yılı Faaliyet Raporu (Yayın No.429). Erişim Adresi:https://www.gib.gov.tr/sites/default/files/fileadmin/faaliyetraporlari/2021/2021_faaliyet_raporu_4.pdf adresinden 14.06.2022 tarihinde alınmıştır.
• Gelir/Kurumlar Vergisi Standart İade Sistemi. (2018). Gelir/Kurumlar Vergisi İade Talebi Girişi Kılavuzu ve Sık Sorulan Sorular. https://intvrg.gib.gov.tr/GEKSIS_Kilavuz.pdf adresinden 21.02.2022 tarihinde alınmıştır.
• Güçlü, S. (2005). Gelir ve Kurumlar Vergisi ile Katma Değer Vergisinde İade ve Mahsup İşlemleri. Vergi Sorunları Dergisi, 206,7-12.
• Gün, O. (2015). Gelir Vergisi Tevkifat Uygulaması ve Muhtasar Beyanname. Vergi Raporu Dergisi,186,240-263.
• Güran, C. M. (2004). Vergilemede Adalet ve Gelir Vergisi Uygulaması. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi.22(2), 243-265.
• Güven, B. (2019). Türkiye’de Gelir Vergisinin Gelişimi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Hazine ve Maliye Bakanlığı, (2021). Erişim adresi: https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2021/11/3_butce_gelirleri.xls
• Hazine ve Maliye Bakanlığı Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı (2022). 2021 Yılı Faaliyet Raporu. Erişim Adres: https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2022/04/VDK-2021-Birim-Faaliyet-Raporu.pdf adresinden 20.06.2022 tarihinde alınmıştır.
• Işık, A. (2014). Kamu Maliyesi (3.B.). Bursa: Ekin Basın Yayın Dağıtım.
• Kalenderoğlu, M. (2017). Kamu Maliyesi Bütçe ve Borçlanma. (17.B.) Ankara: Agon Bilgi Akademisi.
• Korhan, G. (2014). Gelir Vergisi Tevkifat Uygulaması ve Muhtasar Beyanname. Vergi Raporu Dergisi, 174,208-228.
• Ortaç, R. F., Ünsal, H., ve Yılmaz, E., (2016). Yeni Gelir Vergisi Kanunu Tasarısı Çerçevesinde Ön Vergileme Uygulamasının Vergi Sistemine Etkileri Açısından Değerlendirilmesi. International Journal of Public Finance,1(1), 75-94.
• Öncel, M., Kumrulu, A., ve Çağan, N. (2010). Vergi Hukuku (19. B.). Ankara: Turhan Kitabevi.
• Öz, S. N. (2006). Gelir Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay (1.B.). Ankara. Maliye ve Hukuk Yayınları.
• Saraçoğlu, F. (2018). Türk Vergi Sisteminde Verginin Kaynakta Kesilmesi (Tevkifat) Uygulaması. (2.B.). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Sarıkaya, H. (2020). Gelir Vergisi Tarifelerinin Ekonomik Analizi (2013-2020). Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Şen, H., ve Sağbaş, İ. (2017). Vergi Teorisi ve Politikası (3.B.). Ankara: Barış Arıkan Yayınları.
• Şin, S. (2016). Türk Vergi Sistemi. (1.B.) Bursa: Dora Yayınevi.
• Tecim, A.B. (2008). Kayıt Dışı Ekonomide Vergi ve Vergi Denetiminin Önemi. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Türk, İ. (2011). Kamu Maliyesi (9.B.). Ankara: Turhan Kitabevi Yayınları.
• 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu
• 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu
• 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun
• 252 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği
• 262 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği
• 301 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği
• 429 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği
• 486 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği
• 509 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği
• 22.01.2016 tarihli 99 No’lu Gelir Vergisi Kanunu Sirküleri