İleri teknoloji mal ihracatı ve Ar-Ge harcamaları ilişkisi: Türkiye için yapısal kırılmalı bir uygulama

Yıl 2021, , 1352 - 1363, 13.10.2021

Hüseyin Çelik

https://doi.org/10.25287/ohuiibf.871754

Öz

Hangi gelişmişlik düzeyinde olursa olsun bir ülke için ekonomik büyümenin sağlanması ve sürdürülebilirliği önemli bir hedeftir. Bu hedefin gerçekleşmesini sağlayan iktisadi aktivitelerin içerik ve özellikleri de önemlidir. Bir ülkedeki teknolojik altyapının iyi olması, teknolojik ürünler üretmesine de zemin hazırlayacaktır. Bu durum, ilgili ülkenin ileri teknoloji ürünlerini ihraç etmesine olanak sağlayarak rekabet gücünü arttıracaktır. Buradan hareketle Ar-Ge harcamaları ile ileri teknoloji ihracatı arasında etkileşim ve etkileşimin yönü merak edilen bir noktadır. Bu açıdan da teknolojik yatırımların ve üretimin gerçekleşmesi için Ar-Ge harcamalarının düzeyi, üstünde durulması gereken bir husustur. Bu çalışmanın amacı da Ar-Ge harcamalarının ileri teknoloji mal ihracat rekabet gücü üzerindeki etkisini araştırmaktadır. Literatürde ileri teknoloji mal ihracatı ve Ar-Ge harcamaları arasındaki ilişkiyi inceleyen diğer çalışmalardan farklı olarak bu çalışmada, ileri teknoloji ihracatı rekabet gücü ile Ar-Ge harcamaları arasındaki ilişkisi incelenmiştir. Çalışma Türkiye için gerçekleştirilmiş ve 1990-2017 dönemini kapsamaktadır. Yöntem olarak yapısal kırılmalı Narayan & Popp (2010) birim kök testi, Hatemi-j (2008) yapısal kırılmalı eşbütünleşme testi ve FMOLS katsayı tahmincisi kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, ileri teknoloji mal ihracatı rekabet gücü ile Ar-Ge arasında anlamlı ve pozitif bir ilişki mevcuttur. Ar-Ge harcamaları %1 arttığında, ileri teknoloji mal ihracatı rekabet gücünü 0.1603 arttırmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Rekabet Gücü, Yapısal Kırılmalar, Ar&Ge, İleri Teknoloji İhracatı, Hatemi-j

Nexus between high-tech goods export and R&D expenditure: A structural break analysis for Turkey

Öz

For a country that regardless of it level of development, it is an important goal that ensuring and sustaining economic growth. The content and characteristics of the economic activities that ensure the realization of this goal are also important. The good technology infrastructure in a country will prepare the ground for producing technological products. This will allow the relevant country to export high technology products, increasing its competitiveness. From this point of view, the effect of the relationship between R&D expenditures and high technology exports and the direction of this effect is a curious point. In this respect, the level of R&D expenditures should be considered in order to realize technological investments and production. This paper aims to research impact of R&D expenditure on hightech goods export competitiveness. This study difference from other study that investigate relationship between hightech goods export and R&D expenditure in the literature, to investigate relationship between high-tech goods export competitiveness and R&D expenditure. The study is realized for Turkey and covered 1990-2017 periods. As methods; Narayan Popp (2010) structural break unit root test, Hatem-j (2008) structural break cointegration test and FMOLS coefficient estimator were used. According the result obtained, it has a positive and significant relationship between high-tech goods export competitiveness and R&D expenditure. When R&D expenditure increase %1, high-tech goods export competitiveness increases 0.1603.

Anahtar Kelimeler

Competitiveness, Structural Break, R&D, High-Tech Export, Hatemi-j

Kaynakça

• Ackrill, R., & Çetin, R. (2019). The Impacts of Patent and R&D Expenditures on the High-Tech Exports of Newly Industrialised Countries: A Panel Cointegration Analysis. Nottingham Unversty Discussion Papers In Econoics, 1-23.
• Akbulak, Y., & Akbulak, S. (tarih yok). Türkiye’nin Rekabet Gücü Bağlamında Araştırmave Geliştirme (Ar-Ge) Faaliyetlerinin Özendirilmesi. http://www.ekonomikyorumlar.com.tr/files/articles/1526374706_5.pdf. (12.12.2020).
• Alemu, A. (2013). The Nexus between Technological Infrastructure and Export Competitiveness of High-tech Products in East Asian Economies. Journal of Economic Development, Management, IT, Finance and Marketing, 5(1), 14-26.
• Alper, A. E. (2017). Türkiye’de Patent, Ar-Ge Harcamaları, İhracat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Bayer-Hanck Eş Bütünleşme Analizi. 3nd International Congress on Political, Economic and Social Studies (ICPESS).
• Ayar, B., & Erdil, T. S. (2018). İnovasyon Ve Ar-Ge Faaliyetlerinin İhracat Performansına Etkisi: Türk İşletmeleri Üzerine Algısal Bir Araştırma. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 45-68. doi:10.14783/maruoneri.vi.310750.
• Boz, F. Ç., Bayramoğlu, T., & Gültekin, Ö. F. (2019). BRICS ve MIST Ülkelerinde Ar-Ge Harcamaları İle Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1111-1124.
• Canbay, Ş. (2020). Türkiye'De Araştırma Ve Geliştirme (Ar-Ge) Harcamalarının İhracat Üzerindeki Etkileri. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 131-140.
• Çapik, E., & Kaygısız Durgun, A. (2018). Ar-Ge Harcamaları Ve Yüksek Teknolojili Ürün İhracatının Büyümeyeetkisi: Türkiye Örneği. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 16(4), 301-314. doi:http://dx.doi.org/10.11611/yead.463205.
• Çetin , R. (2016). Yeni Sanayileşen Ülkelerde Ar-Ge Harcamaları Ve İleri teknolojiÜrünü İhracatı Arasındaki İlişkinin Panel Veri Analizi Yöntemi İle İncelenmesi. İktisat Fakültesi Mecmuası, 66(2), 30-43.
• Erdil, T. S., Bakır, N. O., & Ayar, B. (2017). İnovasyon, Ar-Ge ve Tasarım Faaliyetlerinin İşletmelerin Birleşik Rekabet Gücü Üzerine Etkisi: Türk İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma. 2. Pazarlama Kongresi, (s. 1112-1132). Trabzon.
• Gaberli, Ü. (2018). G7 Ülkelerinde Fikri Mülkiyet Haklarına Yapılan Ödemeler ve Ar-Ge Harcamalarının İleri teknolojiİhracatına Etkisi: Bir Panel Veri Analizi. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, Temmuz(641), 67-82.
• Göçer, İ. (2013). Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı, Dış Ticaret Dengesi ve Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri. Maliye Dergisi, Temmuz-Aralık(165), 215-240.
• Hatemi-j, A. (2008). Tests for cointegration with two unknown regime shifts with an application to financial market integration. xxxxx, 497-505.
• Karasaç, F., & Sağın, A. (2016). Kamu Ve Özel Kesim Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknolojili Malların İhracatına Etkisi: Avrupa Ekonomileri Analizi. Journal of European Theoretical and Applied Studies, 6(1), 11-25.
• Kaya, V., & Uğurlu, S. (2013). Ar-Ge Harcamaları İle İhracat Arasındaki İlişki:Türkiye Örneği, 1990-2011. Ekev Akademi Dergisi, 17(57), 269-282.
• Kılıç, C., Bayar, Y., & Özekicioğlu, H. (2014). Araştırma Geliştirme Harcamalarının İleri teknolojiÜrün İhracatı Üzerindeki Etkisi: G–8 Ülkeleri İçin Bir Panel Veri Analizi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Temmuz-Aralık(44), 115-130.
• Külünk, İ. (2016). Türkiye’de Arge Harcamaları, İhracat ve Büyüme Arasındaki İlişki: 1996-2016. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 4(2), 73-82.
• Meo, A. S., & Usami, A. M. (2014). Impact of R&D expenditures on research publications, patents and high-tech exports among european countries. European Review for Medical and Pharmacological Sciences, January, 1-9.
• Narayan, P. v. (2010). A New Unit Root Test with Two Structural Breaks in Level and Slope at Unknown Time. Faculty of Business and Law, 1-27.
• Özçelik, Ö., Aslan, V., & Özbek, R. İ. (2018). Ar-Ge Harcamalarıyla İleri teknolojiİhracatı Arasındaki İlişki: Seçili 10 OECD Ülkesi İçin Panel Veri Analizi. Kastamonu Üniversitesi İİBF Dergisi, 20(3), 57-66.
• Özer, M., & Çiftçi, N. (2009). Ar-Ge Harcamaları ve İhracat İlişkisi: OECD Ülkeleri Panel Veri Analizi. Dumlupınar Üniversitesi sosyal Bilimler Dergisi, Nisan(23), 39-50.
• Özkan, G., & Yılmaz, H. (2017). Ar-Ge Harcamalarının İleri teknolojiÜrün İhracatı Ve Kişi Başı Gelir Üzerindeki Etkileri: 12 Ab Ülkesi Ve Türkiye İçin Uygulama (1996-2015). Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 12(2), 1-12.
• Pontus, B., & Thulin, P. (2008). Can countries create comparative advantages?R&D expenditures, high-tech exports and countrysize in 19 OECD countries, 1981–1999. International Economic Journal, 22(1), 95-111. https://www.tandfonline.com/loi/riej20 (10.12.2020).
• Şahbaz, A., Yanar, R., & Adıgüzel, U. (2014). Ar-Ge Harcamaları Ve İleri Teknoloji Mal İhracatı İlişkisi:Panel Nedeansellik Analizi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(1), 47-60.
• Şahin, D., & Toramanlı, G. (2018). Seçilmiş Oecd Ülkelerinde Ar-Ge Harcamaları Ve Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı İlişkisinin Analizi. International Congress of Management, Economy and Policy 2018 Spring, (s. 36-46). İstanbul.
• Sandu, S., & Ciocanel, B. (2014). Impact Of R&D And Innovation On High - Tech Export. Emerging Markets Queries in Finance and Business, 2014(15), 80-90.
• Sarıdoğan, H. Ö. (2019). Türkiye Ve Ab Ülkelerinde Ar-Ge Harcamaları İle Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı İlişkisi. BAİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 299-312.
• Uzay, N., Demir, M., & Yıldırım, E. (2012). İhracat Performansı Açısından Teknolojik Yeniliğin Önemi: Türkiye İmalat Sanayi Örneği. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 13(1), 147-160.
• Wang, C.-H. (2011). Clarifying the Effects of R&D on Performance: Evidence from the High Technology Industries. Asia Pacific Management Review, 16(1), 51-64.
• Yıldırım, E., & Kesikoğlu, F. (2012). Ar-Ge Harcamaları İle İhracat Arasındaki Nedensellik İlişkileri: Türkiye Örneğide Panel Nedensellik Testi Kanıtları. Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, 32(1), 165-180.