Muhasebe Meslek Mensuplarının Hile Yapmaya Eğilim Düzeylerinin Tespitine İlişkin Bir Araştırma

Yıl 2018, Cilt: 11 Sayı: 4, 64 - 83, 18.10.2018

Zeki Doğan , Kadir Gülçin Elif Nazlı

https://doi.org/10.25287/ohuiibf.460675

Cited By: 7

Öz

Uluslararası
sermaye dolaşımı her gün hız kazanırken, serbest piyasa koşulları içerisinde
rekabet gücüde zorlaşmaktadır. Güçlü sermayenin ve haksız rekabetin oluşması
piyasadaki mevcut dengeleri de değiştirmektedir. Piyasa koşullarının sağlanması
ticari devamlılığı korurken, bu koşullara ayak uydurulamaması gün geçtikçe
ticari zorluklara neden olmaktadır. Bu ticari zorluklar ile mücadelede bazen
yasal olmayan yollar da tercih edilmektedir. Bilinçli olarak seçilen ve
başvurulan bu yollardan biri de hiledir. Hile ise işletme ile ilgili tüm tarafların
aldatılmasına neden olmaktadır. İşletmeler sadece rekabet gücünü artırmak için
değil, farklı nedenlerden dolayı da yasal olmayan yollara yani hile yapma eğilimi
içinde olabilmektedirler. Gerçek dışı ticari kar veya zarar gösterilmek
istenmesi, işletme dışına karşılıksız nakit çıkışı sağlanması, işletme
içerisine nakit girişi sağlayacak yasal olmayan yolların aranması, hileye birer
örnek olarak verilebilir. Bu çalışmanın temel amacı da, muhasebe meslek
mensuplarının hile yapmaya eğilim düzeylerini tespit etmektir. Bu amaca
ulaşabilmek için  ise, muhasebe meslek
mensuplarına yönelik ankete dayalı bir araştırma yapılmıştır. Elde edilen
veriler t-testi (Independent-Samples T Test) ve tek yönlü varyans (One-Way
ANOVA) aracılığı ile analiz edilmiştir. Analiz sonuçlarının değerlendirilmesi
ile de muhasebe meslek mensuplarının hile yapmaya eğilim düzeyleri  tespit edilmeye çalışılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Muhasebe Meslek Mensupları, Muhasebede Hile, Hile Yapmaya Eğilim

A Research on The Levels of Professional Accountants’ Tendency Toward Fraud

Öz

While international capital flows gain momentum every
day, competition power becomes difficult within free market conditions. The
formation of strong capital and unfair competition also changes the current
balances in the market. While maintaining market conditions and commercial
viability, failure to keep up with these conditions is causing commercial
difficulties day by day. Sometimes illegal ways to tackle with these commercial
difficulties are also preferred. One of these paths that are consciously
selected and referenced is fraud. Fraud is to cheat all parties involved in the
business. Businesses tend not only to increase competitive power, but also to
illegitimate ways to cheat for different reasons. Unrealistic commercial
profits or losses are to be declared, cash outflows to the outside of the
enterprise, illegal ways to provide cash inflows into the enterprise may be
examples of fraud. The main objective of this study is to determine the level
of propensity for fraud by professional accountants. In order to achieve this
objective, a questionnaire-based survey is conducted for professional accountants.
The obtained data are analyzed by t-test (Independent-Samples T Test) and
one-way ANOVA test methods. The evaluation of the analysis results also attempt
to determine the level of the tendency of fraudulent professionals to cheat.

Anahtar Kelimeler

Professional Accountants, Fraud in Accounting, Tendency Toward Fraud

Kaynakça

• Alptekin, M. (2017), İşletmelerde Muhasebe Hata ve Hilelerinin Önlenmesinde Kurumsal Kaynak Planlaması Sisteminin Kullanımı, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Aslan, T., Kızıl, C. ve Din, A. (2017), “Muhasebe Hata ve Hileleri Üzerinde Etkili Faktörlerin Muhasebe Meslek Etiği Kapsamında Analizi: Yalova Örneği”, Journal of Social and Humanities Sciences Research, Cilt:4, Sayı:5, Sayfa:1125-1138.
• Atağan, G., Kavak, A. (2018), “Professional Fraud: Corruption Audit Report Example”, International Journal of Contemporary Economics and Administrative Science, Sayı 1, Sayfa: 34-57
• Aytekin, S., Sezgin, H. ve Yalçın, M., (2015), “Uygulamacıların Muhasebede Hata ve Hileler İle Hile Belirteçlerine Yönelik Yaklaşımları: Balıkesir İli Örneği”, Muhasebe ve Denetime Bakış Degisi, Ocak, Sayfa:69-89.
• Bulca, H. Ve Yeşil, T. (2014), “Bağımsız Denetim Standartlarının Muhasebe Hile Kavramına Yaklaşımı”, Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, Sayı:1(2), Sayfa:47-58.
• Doğan, Z. ve Nazlı, E.,(2015), “Muhasebede Hata ve Hilelerin Önlenmesinde İşletme Yöneticilerinin Sorumluluğunun Tespitine Yönelik Bir Araştırma”, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, Ekim, Cilt:8, Sayı:4 Sayfa: 195-212.
• Dönmez, A. ve Çavuşoğlu, K. (2015), “Hilelerin Ortaya Çıkarılması Bakımından Bağımsız Denetim İle Adli Muhasebenin Karşılaştırılması”, Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies, 1(3), 34-67.
• Ertikin, K. (2017), “Hile Denetimi: Kırmızı Bayrakların Tespiti İçin Kullanılan Proaktif Yaklaşımlar”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Temmuz, Sayfa:71-94.
• Gümüş, U.T. ve Göğebakan, H.(2016), “Muhasebe Hata ve Hileleri İle Muhasebe Mesleğinde Etik, Aydın İlinde Muhasebeciler Üzerine Bir Araştırma” Uluslararası İşletme, Ekonomi ve Yönetim Perspektifleri Dergisi, Yıl:1, Sayı:3, Sayfa:12-27.
• Jafarova, Sevinj(2009) İşletmelerde Hile Yapmanın Nedenleri ve Sosyal Psikoloji Açısından Değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu(2018), BDS-240 Finansal Tabloların Bağımsız Denetiminde Bağımsız Denetçinin Hileye İlişkin Sorumlulukları, Ankara.
• Küçük, İ. (2008), Finansal Raporlamada Hile, Manipülasyonlar ve Önlenmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Nilgün, A. (2014), “Hilenin İnsan Kaynakları Politikaları İle ilişkisi ve Ampirik Bir Çalışma”, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, Ocak, Sayı:109-126.
• Özçelik, H. Aracı, N. ve Keskin, S. (2017), “Muhasebe Hata ve Hileleri: Meslek Mensupları Üzerine Bir Araştırma”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(29), 197-214.
• Özeroğlu, A.İ. (2014), “Finansal Aldatmaca ve İşletme Hileleri”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl:2,Sayı2/2, Sayfa:180-196.
• Pehlivanlı, D.(2011), Hile Denetimi ve Metodoloji ve Raporlama, Beta Yayınları, İstanbul.The Association of Certified Fraud Examiners(2018), Report to the Nation on Occupational Fraud and Abuse, USA.
• Yardımcıoğlu, M, Koca, N., Günay, Y. ve Kocaman, H. (2014), “Yolsuzluk, Muhasebe Hileleri ve Örnekleri”, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, İİBF Dergisi, Cilt:4, Sayı:2, Sayfa 171-188.
• Yılmaz, Z. (2017), “Vaka Analizi ile Eğitim ve Adli Muhasebe Alanında Bir Uygulama”, International Journal of Academic Value Studies, Vol:3, Issue:13; pp:398-417.
• www.acfe.com/report-to-the-nations/2018/ Erişim Tarihi: 05.09.2018.
• www.kgk.gov.tr/DynamicContentDetail/5167/Bağımsız-Denetim-Standartları.
• http://www.vergi.tc/makaleDetay, Erişim tarihi: 29.08.2018.