A Study on University Students’ Awareness of the Concept of Gender: The Case of Niğde Ömer Halisdemir University, Faculty of Economics and Administrative Sciences

Yıl 2025, Cilt: 18 Sayı: 3, 911 - 937, 01.07.2025

Ebru Demiröz Beytullah Konak Umut Limoncu Mustafa Balkan Demirdal Barış Meriç Demir

https://doi.org/10.25287/ohuiibf.1692031

Öz

It is undoubtedly insufficient to address the problems caused by gender inequality in the 20th century and beyond solely within the framework of absolute equality (or inequality). In order to ensure equal opportunities and to implement necessary measures for positive discrimination in society, it is essential to understand the foundations of gender inequality and to raise awareness of the concept of gender. Unlike biological sex, gender is a socially constructed concept shaped by cultural, social, economic, and political contexts. It reveals how femininity and masculinity—along with their associated roles, behaviors, expectations, and identities—are formed within family, work, and social life. Therefore, to develop policies and take action against gender inequality, it is important to examine the levels of public awareness regarding the causes and consequences of the concept of gender. Such awareness cannot be determined solely through theoretical knowledge. For this reason, within the scope of the TÜBİTAK 2209-A University Students Research Projects program, this study collected data through a questionnaire to measure the level of gender awareness among university students. The findings aimed to reveal whether there are differences in gender awareness between male and female students within the faculty, providing a preliminary evaluation for the development of necessary measures

Anahtar Kelimeler

Gender , Women's Rights , Reverse Discrimination

NİĞDE ÖMER HALİSDEMİR ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN TOPLUMSAL CİNSİYET KAVRAMINA YÖNELİK BİLİNÇ DÜZEYLERİ ÜZERİNE BİR ANALİZ

Öz

20. yüzyıl ve sonrasında cinsiyet eşitsizliğnin yarattığı sorunların temelini salt mutlak eşitlik(sizlik) bağlamında ele almak kuşkusuz yeterli değildir. Fırsat eşitliği yaratılabilmesi ve toplumda pozitif ayrımcılığa yönelik gerekli tedbirlerin alınabilmesi için cinsiyet eşitsizliğinin temellerinin kavranabilmesi ve çözüm üretmek adına toplumsal cinsiyet kavramının farkındalığı önem arz etmektedir. Toplumsal cinsiyet, biyolojik cinsiyetten farklı olarak, toplum tarafından inşa edilen ve kültürel, sosyal, ekonomik ve politik bağlamlarda şekillenen bir kavramdır. Bu kavram, kadınlık ve erkeklik rollerinin, davranışlarının, beklentilerinin ve kimliklerinin aile, iş ve sosyal hayatta nasıl oluşturulduğunu ortaya koyar. Dolayısıyla cinsiyet eşitsizliğine yönelik tedbirlerin getirilmesi ve buna yönelik politikalar oluşturulabilmesi adına toplumsal cinsiyet kavramı, neden ve sonuçları üzerine farkındalığı artırmaya yönelik çalışmalar yapılarak toplumdaki bireylerin bilinç düzeylerinin neler olduğu ortaya konularak, alınması gereken tedbirler geliştirilmelidir. Toplumsal cinsiyet kavramı konusunda söz konusu farkındalığın var olup olmadığını sadece teorik bilgilerle belirlemek mümkün değildir. Bu yüzden TÜBİTAK 2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri kapsamında sonuçlandırılan çalışmada, anket yöntemi ile veri toplanarak, üniversite öğrencileri arasında bu farkındalığın yüksek olup olmadığının ölçülmesi sağlanmaya çalışılmıştır. Böylece fakülte içerisinde toplumsal cinsiyet farkındalığının yüksek olup olmadığı bakımından kadın-erkek öğrenciler arasında farklılıklar saptanmaya çalışılarak, buna karşı gerekli önlemler alınması adına bir ön değerlendirme oluşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal Cinsiyet , Kadın Hakları , Pozitif Ayrımcılık

Kaynakça

• Beauvoir de, S. (2019). İkinci Cinsiyet. çev. G. Safran. İtanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Butler, J. (1988). Performative Acts and Gender Constitution: An Essay in Phenomenology and Feminist Theory. Theatre Journal, 40(4), 519 – 531.
• Ersöz, A. (1997). Cinsiyet Rollerine İlişkin Beklenti, Tutum, Davranışlar ve Eşler Arasında Sorumluluk Paylaşımı. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Hunt, L. (2021). İnsan Haklarını İcat Etmek. çev. E. Albal. Ankara: Lykeion Yayınevi.
• Kızıldağ, D. & Bulut, D. (2017). Cinsiyet Ayrımcılığı ve Kadın İnsan Kaynakları Yöneticilerinin Kariyerleri Üzerindeki Etkileri. Yönetim Ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 15(2), 81 – 102.
• Locke, J. (2016). Yönetim Üzerine Birinci İnceleme. çev. F. Bakırcı. Ankara: İmaj Yayınevi.
• Lorber, J. (1994). Paradoxes of Gender. New Haven and London: Yale University Press.
• Mill, J.S. (2019). Kadınların Özgürleşmesi. çev. D. B. Aksel. İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Oakley, A. (1981). Sex, Gender And Society: Towards a New Society. London: Temple Smith.
• Özdemir, Ş. (2020). Türkiye-Avrupa Birliği İlişkilerinde Kadın Haklarının Konumu. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özkazanç, A. (2010). Bilim ve Toplumsal Cinsiyet. II. Kadın Hekimlik ve Kadın Sağlığı Kongresi: Kadını Görmeyen Bilim ve Sağlık Politikaları Kongre Kitabı, 16 – 22.
• Özveren, A. & Damla, N. (2022). Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğine Dair Mevcut Durum Algısı. Çalışma İlişkileri Dergisi, 13(1), 107 – 122.
• Tahtalıoğlu, H. (2016). Türkiye’de Yükseköğretim Kurumlarında Cam Tavan Sendromunun Kadınlar Üzerindeki Etkileri. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 9(2), 89 – 105.
• Taş, G. (2016). Feminizm Üzerine Genel Bir Değerlendirme: Kavramsal Analizi, Tarihsel Süreçleri Ve Dönüşümleri. Akademik Hassasiyetler, 3(5), 163 – 175.
• Tidd, U. (2004). Simone de Beauvoir. London: Routledge
• Vatandaş, C. (2011). Toplumsal Cinsiyet ve Cinsiyet Rollerinin Algılanışı. İstanbul Journal of Sociological Studies, Issue 35, 29 – 56.
• Yürüt, B. (2017). Tanzimat Sonrası Osmanlı Kadın Hareketi ve Hukuki Talepleri. TBB Dergisi, Özel Sayı, 365 – 396.
• West, C. & Zimmerman D.H. (1987). Doing Gender. Gender and Society, 1(2), 125-151.
• Yüksel, N.A. (1999). Toplumsal Cinsiyet Olgusu ve Türkiye’deki Toplumsal Cinsiyet Kalıplarının Televizyon Dizilerindeki Yansımaları. Kurgu Dergisi, Sayı16, 67 – 81.