INNOVATIVE APPROACHES TO THE ANCIENT TIMBRE OF ANATOLIAN KABAK KEMANE

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 2, 195 - 221, 31.12.2021

Timur Eşigül

https://doi.org/10.31811/ojomus.1026560

Öz

Teke Region music practices are an important part of Turkish culture, as well as a part of the daily life of the people of the region. It is possible to listen to the experiences of the nomads from the past to the present, in the timbre of an instrument or in a voice, and besides, the importance they attach to musical cultures can also be understood from their mastery of playing and singing. There are instruments that have become the symbol of the nomadic culture, one of which is the kabak kemane. It is known that instrument was performed with two and three strings, and today it is commonly performed with four strings. Another symbol of the culture is folk music pieces. When the works in the music repertoire of Teke Region are examined, it is seen that the vocal width of some of them is above an octave. In the performances of the works using the standard kabak kemane tuning, there is a necessity to use positions in the treble regions. Changing the tuning of the instrument to prevent possible problems that may occur when the use of the position will be important for the integrity of the execution. This study is a descriptive study aiming at the performance of Teke Region melodies, whose pitch is above an octave, by applying the tuning system used by the Middle Anatolian Abdals in the violin to the kabak kemane. In this study, in which the scanning model was used, the data were obtained by the document analysis technique. This research is limited to four works in the genres of folk song, teke zortlatması, unmetered folk song and zeybek. The performances of the works were done in detail with the kabak kemane, and it was concluded that the works with a vocal width above one octave could be performed with the specified tuning system.

Anahtar Kelimeler

Teke Region, Kabak Kemane, Central Anatolia Region, Abdal Violin Tuning, Regional Performances.

ANADOLU’NUN KADİM TINISI KABAK KEMANEDE YENİLİKÇİ YAKLAŞIMLAR

Öz

Teke Yöresi müzik pratikleri, Türk kültürünün önemli bir bölümünü oluşturmasının yanı sıra bölge insanının da gündelik yaşamının bir parçasıdır. Yörüklerin geçmişten günümüze uzanan yaşanmışlıklarını bir çalgının tınısında veya bir avazda dinlemek mümkün olduğu gibi; çalıp-söylemedeki ustalıklarından, müzik kültürlerine verdikleri önem de anlaşılabilmektedir. Yörük kültürünün simgesi olmuş çalgılar vardır ki, bunlardan bir tanesi kabak kemanedir. Çalgının iki ve üç telli olarak icra edildiği dönemler bilinmektedir, günümüzde ise yaygın olarak dört telli icra edilmektedir. Kültürün diğer bir simgesi de halk müziği eserleridir. Teke Yöresi müzik repertuarındaki eserler incelendiğinde, bazılarının ses genişliğinin bir oktavın üzerinde seyrettiği görülmektedir. Bahsi geçen eserlerin standart kabak kemane akordu kullanılarak yapılan icralarında, tiz bölgelerde pozisyon kullanım zorunluluğu oluşmaktadır. Pozisyon kullanılmasında meydana gelmesi muhtemel sorunları önlemek adına çalgıda akort değişimine gidilmesi icra bütünlüğü açısından önemli olacaktır. Bu çalışma, Orta Anadolu Abdallarının kemanda kullandığı akort sisteminin kabak kemanede uygulanarak ses genişliği bir oktavın üzerindeki Teke Yöresi ezgilerinin icra edilebilirliğini amaçlayan betimsel bir çalışmadır. Tarama modelinin kullanıldığı çalışmada verilere doküman inceleme tekniği ile ulaşılmıştır. Araştırma, kırık hava/türkü, teke zortlatması, uzun hava ve zeybek türünde dört adet eserle sınırlandırılmıştır. Eserlerin icrası kabak kemane ile detaylı bir şekilde yapılmış, ses genişliği bir oktavın üzerindeki eserlerin belirtilen akort sistemiyle icra edilebileceği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Teke Yöresi, Kabak Kemane, Orta Anadolu Bölgesi, Abdal Keman Akordu, Yöresel İcra.

Kaynakça

• Ayangil, R. (2014). Türk dünyasının müziği. Yeni Türkiye, 57, 138. https://yeniturkiye.com/turk-musikisi-ozel-sayisi
• Bachmann, W. B. (2011). Anadolu’nun tarih öncesi müzik arkeolojisi, Türkiye’de müzik kültürü. Atatürk Kültür Merkezi Yayını.
• Budak, O. A. (2000). Türk müziğinin kökeni-gelişimi (deneme). T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Eşigül, T. (2018). Orta anadolu abdalları’nın keman icra özelliklerinin tespit edilerek kabak kemane’ye aktarılması. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Gazimihal, M. R. (1958). Asya ve anadolu kaynaklarında ıklığ. Ses ve Tel Yayınları.
• Gerekten, S. E. (2020). Bağlama’da/saz’da misket düzeni için egzersiz ve etütlere dayalı öğretim modeli önerisi ve öğrenci başarısına etkisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Güvenç, B. (1984). İnsan ve kültür, (Tylor’dan aktaran). Remzi Kitabevi Yayınları.
• Halman, T. (2011). Türk musikisi üzerine bir değerlendirme, Türkiye’de müzik kültürü. Atatürk Kültür Merkezi Yayını.
• İmamverdiyev, İ. C. (2010). Azerbaycan sazının akort sistemi, Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi. 8, 157. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/31310
• Karasar, N. (2002). Bilimsel araştırma yöntemi (11. Baskı). Nobel Yayın.
• Koruk, Ç. (2009). Teke yöresinde telli ve yaylı çalgılar [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Haliç Üniversitesi.
• Parlak, E. (2011). Anadolu parmak tekniği ile (tezenesiz) bağlama çalma geleneğinin tarihsel süreç içerisindeki gelişimi, Türkiye’de müzik kültürü. Atatürk Kültür Merkezi Yayını.
• Picken, L. (1975). Folk musical ınstruments of Turkey. Oxford University Press. Reinhard, K.-U. (2007). Türkiye’nin müziği 2. Sun Yayınevi Yayınları.
• Turan, Ş. (1990). Türk kültür tarihi. Bilgi Yayınevi.
• Taptık, G. (1972). Bağlama büyük metot. Güray Taptık Yayınları.
• Urhan, S. (2014). Kabak kemane metodu. Tezer Matbaası.
• Yekta, R. (1986). Türk musıkisi nazariyatı. Pan Yayıncılık.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. baskı). Seçkin Yayıncılık.