EŞ DESTEĞİNİN AİLE HUZURUNA ETKİSİ

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 2, 161 - 184, 27.12.2023

Hacer Aktaş , Erhan Aktaş , Sema Sal

Öz

Bu araştırmada evli bireylerin algılanan eş destek düzeyleri ile aile huzurları cinsiyet, yaş, evlilik süresi, çocuk sayısı, bir işte çalışma durumu, eşin bir işte çalışma durumu demografik değişkenleri açısından incelenmiştir. Çalışma grubu 330 kadın, 117 erkek olmak üzere toplamda 447 kişiden oluşmaktadır. Bireylerin eşlerinden algıladıkları destek “Eş Destek Ölçeği” ile, aile huzuru düzeyleri “Aile Huzuru Ölçeği” ile belirlenmiştir. Araştırmada ele alınan sosyodemografik değişkenler ile ilgili bilgiler ise araştırmacı tarafından geliştirilen “Kişisel Bilgi Formu” ile elde edilmiştir. Tüm istatistiksel hesaplamalar SPSS 22.0 V istatistik paket programda yapılmıştır. Katılımcıların Eş Desteği Ölçeği ile Aile Ölçeği toplam puanları ile alt boyut toplam puanları arasındaki ilişki Spearman korelasyon testi ile belirlenmiştir. Araştırma bulguları ortalama, standart sapma ve IQR değerleri olarak gösterilmiş olup sonuçlar p<0,05 anlamlılık düzeyinde değerlendirilmiştir.
Eş desteği ve aile huzuru düzeyleri cinsiyete göre farklılık göstermekte olup erkek katılımcıların eş destek ölçek ve aile huzuru toplam puanları ve alt boyut toplam puanları kadın katılımcılara göre daha yüksektir. Algılanan eş desteği evlilikte geçen süreye göre farklılaşırken aile huzuru düzeyinde evlilik süresine göre anlamlı bir fark bulunamamıştır. Katılımcıların çocuk sayısına göre aile huzuru ve eş desteği ölçeğinin bazı alt boyutlarında anlamlı farklılık olduğu görülmektedir. Araştırmada çalışan bireylerin bazı alt boyut toplam puanlarının çalışmayanlara göre daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Evli bireylerin algıladıkları eş desteği ile aile huzuru arasında pozitif yönde, yüksek düzeyde anlamlı ilişki olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

eş desteği, aile huzuru, evlilik

Kaynakça

• Abbey, A., Andrews, F. M. & Halman, L. J. (1995). Provision and receipt of social support and disregard: What is their impact on the marital life quality of infertile and fertile couples?, Journal of Personality and Social Psychology, 68, 455-469
• Aldous, J. (1996). Family Careers: Rethinking the Developmental Perspective. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Aydoğan, G. (2021). Evli bireylerin evlilik doyumlarının psikolojik iyi oluş, eş desteği, bilinçli farkındalık düzeyleri ve bazı kişisel değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Ufuk Üniversitesi, İstanbul.
• Batık, V. M. (2019). Algılanan eş desteği ve evlilik süresinin evlilik doyumu ile ilişkisinde evlilikte sorun çözmenin aracı rolü. Electronic Turkish Studies, 14(2).
• Batık, V. M., & Kalkan, M. (2017). Evlilikte Algılanan Sorun Çözme Becerileri ve Evlilik Doyumu. Journal of the Human& Social Science Researches, 6(5).
• Bertoni, a., & Bodenmann, G. (2010). Satisfied and dissatisfied couples. European Psychologist, 15(3), 175-184. Cutrona, C. E. (1996). Social support as a determinant of marital quality. In Handbook of social support and the family (pp. 173-194). Springer, Boston, MA
• Cohen, S., Wills, T. A. (1985). Stress, social support and buffering hypothesis, Psychological Bulletin, 98, 310-357.
• Çağ, P. (2011). Evli bireylerde eş desteği ve evlilik doyumu. Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Çağ, P., & Yıldırım, İ. (2018). Evlilik doyumunda öznel iyi olma: Yaşam doyumu ve iyimserliğin rolü. Turkish Studies,13(4), 203-224.
• Çınar, L. (2008). Evlilik Doyumu: Cinsiyet Rolleri ve Yardım Arama Tutumu. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Demirtaş, E. (2021). Evli bireylerde eş desteği, evlilik doyumu, sorun çözme becerileri ve depresyon arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, İstanbul Kent Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Dehle, C., Larsen, D., & Landers, J. E. (2001). Social support in marriage. American Journal of Family Therapy, 29(4),307-324.
• Ersanlı, K. & Kalkan, M. (2008). Evlilik İlişkilerini Geliştirme Kuram ve Uygulama. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
• Glenn, ND & Weaver, CN. (1981). The contribution of marital happiness to global happiness. Journal of Marriage and the Family, 43:161-169.
• Gökmen, A. (2001). Evli eşlerin birbirine yönelik kontrolcülük ve bağımlılık algılarının evlilik doyumu üzerindeki etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Hayward, M. & Zhang, Z. (2006). Gender, the marital life course, and cardiovascular disease in late midlife. Journal of Marriage and Family, 68(3), 639-657.
• Julien, D. & Markman, H. J. (1991). Social support and social networks as determinants of individual and marital outcomes. Journal of Social and Personal Relationships, 8(4), 549–568
• Karasar, N. (1999). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Keçebaş, H. (2020). Yeni evlenen ve uzun süreli evli çiftlerin bağlanma stillerinin ve eş desteğinin evlilik doyumu üzerine etkisi. Yüksek lisans tezi, Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
• Kublay, D.ve Oktan, V. (2015). Evlilik uyumu: değer tercihleri ve öznel mutluluk açısından incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5 (44), 25-35.
• Özbek, M. (2016). Evli bireylerde yaşam doyumu ve psikolojik iyi oluşlarının çeşitli değişkenlerle incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
• Özdemir-Kemahlı, P. (2020). Ailelerin üzerinde durduğu fay hattı: aile huzuru, nitel bir araştırma. Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 51(51), 18-49.
• Özdemir, P., & Bakiler, E. (2021). Aile huzuru ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 20(80), 1881-1895.
• Pamuk, M., & Durmuş, E. (2015). Investigation of burnout in marriage. Journal of Human Sciences, 12(1), 162-177.
• Sardoğan, M. E. & Karahan, T. F. (2005). Evli bireylere yönelik bir insan ilişkileri beceri eğitimi programının evli bireylerin evlilik uyumları düzeyine etkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 38(2), 89-112.
• Reevy, G. M. (2001). Use of social support: Gender and personality differences. Sex Roles, 44, 437-459.
• Şendil, G. & Korkut, Y. (2008). Evli çiftlerdeki çift uyumu ve evlilik çatışmasının demografik özellikler açısından incelenmesi. Psikoloji Çalışmaları, 28, 15-34.
• Şener, A. & Terzioğlu, R. S. (2002). Ailede eşler arasında uyuma etki eden faktörlerin araştırılması. Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı Yayınları.
• Taşköprü, M. (2013). Evlilik doyumu ile problem çözme becerileri, stres ile başa çıkma ve evlilik süresi arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Bilim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Tekin Çatal, M., Kalkan, M. (2019). Evli bireylerin evlilik değerleri, evlilik doyumu ve evlilik tipleri. Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi, 3(6), 179-186.
• Tezer, E. (1994). Evli eşler arasındaki çatışmalar ile çeşitli demografik değişkenlerin evlilik doyumuna etkisi: Kadın eşin bir işte çalıştığı ve çalışmadığı eşler üzerinde bir araştırma, Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi, 2(3), 209-217.
• Turan, F. (2015). Ailede bütünlük duygusunun ve eş desteğinin evlilikte problem çözme becerisini yordaması. Doktora çalışması, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Yıldırım, İ. (2004). Eş destek ölçeğinin geliştirilmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3 (22), 19-26.
• Yıldız, MA & Baytemir, C. (2016). Evli bireylerde evlilik doyumu ile yaşam doyumu arasındaki ilişkide benlik saygısının aracılığı. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 17:67-80.