Ana Metal Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Değerlendirmeler ve Çözüm Önerileri

Yıl 2023, , 749 - 775, 10.03.2023

Efe Erin , Güfte Caner Akın , Ümit Alkan

https://doi.org/10.47495/okufbed.1145059

Öz

Bu çalışmanın amacı; Türkiye'de ana metal sektörünün iş kazası sayıları açısından hangi boyutlarda olduğunun ortaya konulması, ülkemizde ana metal sektöründe kayıtlara geçen kaza sayılarının seçilen Avrupa Birliği ülkeleri ile karşılaştırmasının yapılması, iş kazası ve meslek hastalıklığına neden olabilecek uygunsuzlukların incelenerek çözüm önerilerinin sunulması ile sektördeki iş sağlığı ve güvenliği çalışmalarına katkı sunmaktadır. Yapılan çalışmada; ana metal sektörü iş sağlığı ve güvenliği açısından ele alınmış olup SGK (Sosyal Güvenlik Kurumu) tarafından yayımlanan iş kazası sayıları ve EUROSTAT (Avrupa Birliği İstatistik Ofisi) tarafından yayımlanan Avrupa Birliği ülkelerinin kaza sayıları kıyaslanarak; genel kaza sıklığı, ölümlü kaza sıklığı, geçici iş göremezlik ve sürekli iş göremezlik kaza sıklığı, kaza sıklık hızı, kaza ağırlık hızı ve standardize iş kazası oranı parametrelerine göre hesaplamaları yapılarak analiz edilmiştir. Yapılan hesaplamalar sonucu ortaya çıkan değerler tablo ve grafiklerle sunularak yorumlanmıştır. Ayrıca ana metal sektörüne özgü; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nca yapılan teftişlerde karşılaşılan uygunsuzluklar için çözüm önerileri üzerinde durulmuştur. Çalışma sonucunda, ana metal sektörü ülkemizde iş kazası sayıları açısından ilk sıralarda yer alan bir sektör olma özelliğinde olup seçilen Avrupa Birliği ülkeleri içerisinde 2012 senesinden sonra ilk sıralarda çıkmaktadır. Ayrıca sektördeki yüksek kaza sayılarına sebep olan uygunsuz durumlar için bir takım faydalı olabilecek çözüm önerileri ortaya konulmuştur. Sonuç olarak; sektörde dikkatle üzerinde durulması gereken risk etmenleri iş ekipmanlarından kaynaklı riskler, kimyasal risk etmenleri ve termal konfor, gürültü, titreşim, aydınlatma, radyasyon olarak ele alınan fiziksel risk etmenleridir. Bu çalışma, birinci yazarın İstanbul Gelişim Üniversitesi İş Sağlığı ve Güvenliği anabilimdalı yüksek lisans tezinden türetilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İşçi Sağlığı ve Güvenliği, İş kazası verileri, Ana metal sektörü

Assessments Related to Occupational Health and Safety in the Basic Metal Sector and Solution Proposals

Öz

The aim of this study; Occupational health and safety in the sector by revealing the dimensions of the main metal sector in terms of the number of work accidents in Turkey, comparing the number of accidents recorded in the main metal sector in our country with the selected European Union countries, examining the inconveniences that may cause work accidents and occupational diseases and presenting solutions. contributes to its work. In the study; the main metal sector has been discussed in terms of occupational health and safety and by comparing the number of work accidents published by the SGK (Social Security Institution) and the accident numbers of the European Union countries published by EUROSTAT (European Union Statistical Office); General accident frequency, fatal accident frequency, temporary incapacity and permanent incapacity accident frequency, accident frequency rate, accident severity rate and standardized occupational accident rate parameters were calculated and analyzed. The values obtained as a result of the calculations have been interpreted by presenting tables and graphics. In addition, it is specific to the basic metal sector; Solution proposals for the nonconformities encountered during the inspections carried out by the Ministry of Labor and Social Security were emphasized. As a result of the study, the main metal sector is one of the first sectors in terms of the number of work accidents in our country, and it is in the first place among the selected European Union countries after 2012. In addition, some useful solution suggestions have been put forward for inappropriate situations that cause high accident numbers in the sector. As a result; Risk factors that need to be carefully considered in the sector are risks arising from work equipment, chemical risk factors and physical risk factors such as thermal comfort, noise, vibration, lighting and radiation. This study is derived from the first author's master's thesis at Istanbul Gelişim University, Department of Occupational Health and Safety.

Anahtar Kelimeler

Occupational Health and Safety, Occupational Accident Data, Basic Metal Sector

Kaynakça

• Altıparmak Z. "Demir Dökümhanelerinde Çalışanların Gürültü Maruziyetlerinin Belirlenmesi ve Alınabilecek Önlemler" Uzmanlık Tezi, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, 2014, Ankara.
• Antonini J. M., Taylor M. D., Zimmer A. T., Roberts J. R. Pulmonary responses to welding fumes: role of metal constituents. Journal of Toxicology and Environmental Health, Part A, 2004; 67(3), 233-249.
• Ateş D. Industrial revolution: Impetus behind the globalization process. Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 2008; 31-48.
• Brinksmeier E., Meyer D., Huesmann-Cordes A. G., Herrmann C. Metalworking fluids—mechanisms and performance. CIRP Annals, 2015; 64(2), 605-628.
• Ceylan H. Analysis of Occupational Accidents According to the Sectors in Turkey. Gazi University Journal of Sci., 2012; 25(4):909-918
• Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik. (2013, 30 Nisan). Resmi Gazete (Sayı:28633). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/04/20130430-6.htm
• Edwards D. J., Holt G. D. Hand‐arm vibration exposure from construction tools: results of a field study. Construction Management and Economics, 2006; 24(2), 209-217.
• Eroğlu E. Bir Organize Sanayi Bölgesinde Plastik Mamul Üretimi Yapan İşletmelerde İş Sağlığı ve Güvenliği Sorunları. Kocaeli Üniversitesi, İş Sağlığı ve Güvenliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli, Türkiye, 2015.
• European Statistical Office, Eurostat. 2020. http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/submitViewTable Action.do (Erişim Tarihi: 17.10.2020).
• Eurostat European Commission. 2013. European Statistics on Accidents at Work (ESAW) – Summary Methodology. Eurostat Methodologies & Working Paper (2013 Edition). https://ec.europa.eu/eurostat/ documents/3859598/5926181/KS-RA-12-102-EN.PDF/56cd35ba-1e8a-4af3-9f9a-b3c47611ff1c (Erişim Tarihi: 17.10.2020).
• Eurostat S. E. 2014. Accidents at work statistics. https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/ index.php/Accidents_at_work_statistics#Number_of_accidents (Erişim Tarihi: 17.10.2020).
• General E. D. 2003. Metal Products Industry. https://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi= 10.1.1.196.2105& rep=rep1&type=pdf (Erişim Tarihi: 01.09.2020).
• Hacımustafaoğlu F. D. Kamu kurumlarında makine ikmal bakım ve onarım çalışmalarında iş sağlığı ve güvenliği uygulamaları ve iş ekipmanlarının periyodik muayenesi. Hasan Kalyoncu Üniversitesi, İş Sağlığı ve Güvenliği Anabilim Dalı, Yüksek lisans tezi, Gaziantep, Türkiye, 2019.
• Harris J. R., Current R. S. Machine safety: new & updated consensus standards. Professional Safety, 2012; 57(05), 50-57. İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği (2013, 25 Nisan). Resmi Gazete (Sayı:28628). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/04/20130425-7.htm
• İş Sağlığı ve Güvenliği İyileştirme Projesi. 2015a. Meslek hastalıkları ve iş ile ilgili hastalıklar tanı rehberi. https://www.ailevecalisma.gov.tr/medias/4597/rehber20.pdf
• İş Sağlığı ve Güvenliği İyileştirme Projesi. 2015b. KOBİ’ler İçin İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Rehberi: Metal Sektörü. https://www.ailevecalisma.gov.tr/medias/4594/rehber18.pdf
• Kahya E., Ulutaş B., Özkan N. F. Analysis of environmental conditions in metal industry. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 2018; 6(1), 38-46.
• Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik. (2013, 12 Ağustos). Resmi Gazete (Sayı:28733). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/08/ 20130812-1.htm
• Makinelerde Mekanik Tehlikeler ve Önlemler. https://isgrehberi.org/2018/05/25/ makinelerde-mekanik -tehlikeler-ve-onlemler/ (Erişim Tarihi: 07.11.2020).
• Nakada K. Kansei engineering research on the design of construction machinery. International Journal of Industrial Ergonomics, 1997; 19(2), 129-146.
• Obadia I. ILO activities in the area of chemical safety. Toxicology, 2003; 190(1-2), 105-115.
• Olagbegi P. O., Kwasi C. C., Ugbi B. A. Assessment of health and safety practice in engineering workshop. International Journal of Engineering Sciences, 2013; 2(7), 297-301.
• Özden A. ve Haçikoğlu M. 2017. Ana Metal Sanayi Sektörü. https://www.atbank.com.tr/documents/ ANA%20METAL%20SANAYI%20SEKTORU_EYLUL%202017.PDF (Erişim Tarihi: 07.11. 2020).
• Özkılıç Ö. İş Sağliği ve Güvenliği, Yönetim Sistemleri ve Risk Değerlendirme Metodolojileri. TİSK Yayınları, 2005; Ankara. Şahinkaya S. 2012. Ana Metal Sanayi. https://www.yumpu.com/tr/document/read/37107074/ana-metal-sanayisi-turkiye-kalknma-bankas (Erişim Tarihi: 01.09.2020).
• T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İş Teftiş Kurulu Başkanlığı. 2014 Yılı Ana Metal Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği Programlı Teftişi Sonuç Raporu 2014, Ankara.
• T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İş Teftiş Kurulu Başkanlığı. Ana Metal Sanayisi, Fabrikasyon Metal Ürünlerin İmalatı ve Otomotiv Yan Sanayisinde İş Sağlığı ve Güvenliği Programlı Teftişi Genel Değerlendirme Raporu 2017, Ankara
• T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı. Çalışma Hayatı İstatistikleri 2009 - 2018. https://www.ailevecalisma.gov.tr/tr-tr/istatistikler/calisma-hayati-istatistikleri/resmi-istatistik-programi/calisma-hayati-istatistikleri-kitabi/ (Erişim Tarihi: 01.09.2020), 2020.
• T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu. İstatistik yıllıkları 2009 - 2018. http://www.sgk.gov.tr/wps/ portal/sgk/tr/kurumsal/ istatistik/sgk_istatistik_yilliklari (Erişim Tarihi: 01.09.2020), 2020.
• Yeşilgöz P. ve Adanır H. Dökümhanelerde iş sağlığı güvenliği uygulamaları: Örnek bir uygulama. Karaelmas İş Sağlığı ve Güvenliği Dergisi, 2018; 2(1), 23-30.