Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

The Era of Mission Partnership in Aerospace: Applications of Manned/Unmanned Teaming

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 5, 2529 - 2545, 15.12.2025
https://doi.org/10.47495/okufbed.1728064

Öz

With the integration of technology into the warfare field, a significant change/transformation is taking place in the modern warfare field. The Manned-Unmanned Flight Concept (MUM-T), which is one of the most popular topics studied in Aerospace field, will probably be at the center of warfare technology with its ability to increase operational capability, simultaneous operations to multiple targets and cost-effective solutions. The leading countries of the world work in this field and share their results. In this study; the operational capabilities of unmanned systems are studied, the meaning of the MUM-T concept is emphasized, the concept is discussed with its benefits and risks, the concept of autonomy is mentioned and various autonomy scales are discussed, finally, 4 different MUM-T scenarios/concepts are created and the contents of the scenarios are discussed in summary. The main purpose of the study is to examine the MUM-T flight concept and make comments about its areas of use.

Etik Beyan

I hereby declare that this study is an original study; that I have acted in accordance with scientific ethical principles and rules in all stages of the study, including preparation, data collection, analysis and presentation of information; that I have cited all data and information not obtained within the scope of this study and included these sources in the bibliography; that I have not made any changes to the data used, and that I have accepted and abide by my ethical duties and responsibilities.

Kaynakça

  • Airbus. Manned-unmanned teaming – MUM-T. https://www.airbus.com/en/products-services/defence/uas/manned-unmanned-teaming-mum-t. Erişim tarihi: 25.01.2025.
  • Bektaş Bircan Y., Koca İ. İnsanlı ve insansız sistemlerin ortak kullanım konsepti. XII. Ulusal Uçak, Havacılık ve Uzay Mühendisliği Kurultayı Bildiriler Kitabı 2022; 102–108.
  • Genç YM., Erciyes E. İnsansız hava araçları (İHA) tehditleri ve güvenlik yönetimi. Türkiye İnsansız Hava Araçları Dergisi 2020; 2(2): 36-42.
  • Haber7. Abd Türkiye’ye F-35 verecek mi? İşte 3 soruda F-16 ve F-35’lerde son durum!. https://ekonomi.haber7.com/foto-galeri/89123-abd-turkiyeye-f-35-verecek-mi-iste-3-soruda-f-16-ve-f-35lerde-son-durum. Erişim tarihi: 25.01.2025.
  • Human Rights Watch. Losing humanity: The case against killer robots. Human Rights Watch Report 2012, New York, USA.
  • Kasapoğlu G., Öztürk T., Demir M., Korkmaz A., Şahin F. A research on determining the autonomy levels necessary for managing combatant UAVs from manned combat aircraft. EMO Bilimsel Dergi 2024; 14(1): 61-72.
  • Kirkpatrick K. Can we trust autonomous weapons?. Communications of the ACM 2016; 59(12): 27-29. Lykou G., Moustakas D., Gritzalis D. Defending airports from UAS: A survey on cyber-attacks and counter-drone sensing technologies. Sensors 2020; 20(12): 3537.
  • NATO. Pre-feasibility study on UAV autonomous operations. NATO Industrial Advisory Group – Study Group 75 Technical Report, 2004.
  • Reaching Critical Will. Fully autonomous weapons. https://www.reachingcriticalwill.org/resources/fact-sheets/critical-issues/7972-fully-autonomous-weapons. Erişim tarihi: 25.01.2025.
  • Williams AP., Scharre PD. Autonomous systems: Issues for defence policymakers. NATO Communication and Information Agency Report 2015, The Hague, Netherlands.

Havacılıkta Görev Ortaklığı Çağı: İnsanlı/İnsansız Uçuş Konsepti ve Uygulamaları

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 5, 2529 - 2545, 15.12.2025
https://doi.org/10.47495/okufbed.1728064

Öz

Teknolojinin harp alanına entegrasyonu ile modern harp sahasında önemli bir değişim/dönüşüm yaşanmaktadır. Havacılık ve Uzay alanında çalışılan en güncel konulardan birisi olan İnsanlı-İnsansız Uçuş Konseptinin (MUM-T) operasyonel kabiliyeti arttırma, çoklu hedeflere eşzamanlı müdahale edebilme ve maliyet-etkin çözümleriyle harp teknolojisinin merkezine yerleşeceği öngörülmektedir. Dünyanın önde gelen ülkeleri bu alanda çalışmalar yapmakta ve sonuçlarını paylaşmaktadır. Bu çalışmada; insansız sistemlerin operasyonel kabiliyetleri üzerinde durulmuş, MUM-T konsepti faydaları ve riskleri ile ele alınmış, otonomi kavramına değinilmiş ve çeşitli otonomi ölçekleri anlatılmış, en son 4 farklı konsept/senaryo oluşturulmuş ve senaryoların içerikleri özetle anlatılmıştır. Çalışmanın temel amacı MUM-T uçuş konseptini incelemek ve olası kullanım alanlarıyla ilgili değerlendirmelerde bulunmaktır.

Etik Beyan

Bu çalışmanın, özgün bir çalışma olduğunu; çalışmanın hazırlık, veri toplama, analiz ve bilgilerin sunumu olmak üzere tüm aşamalarından bilimsel etik ilke ve kurallarına uygun davrandığımı; bu çalışma kapsamında elde edilmeyen tüm veri ve bilgiler için kaynak gösterdiğimi ve bu kaynaklara kaynakçada yer verdiğimi; kullanılan verilerde herhangi bir değişiklik yapmadığımı, kabul ederek etik görev ve sorumluluklara riayet ettiğimi beyan ederim.

Kaynakça

  • Airbus. Manned-unmanned teaming – MUM-T. https://www.airbus.com/en/products-services/defence/uas/manned-unmanned-teaming-mum-t. Erişim tarihi: 25.01.2025.
  • Bektaş Bircan Y., Koca İ. İnsanlı ve insansız sistemlerin ortak kullanım konsepti. XII. Ulusal Uçak, Havacılık ve Uzay Mühendisliği Kurultayı Bildiriler Kitabı 2022; 102–108.
  • Genç YM., Erciyes E. İnsansız hava araçları (İHA) tehditleri ve güvenlik yönetimi. Türkiye İnsansız Hava Araçları Dergisi 2020; 2(2): 36-42.
  • Haber7. Abd Türkiye’ye F-35 verecek mi? İşte 3 soruda F-16 ve F-35’lerde son durum!. https://ekonomi.haber7.com/foto-galeri/89123-abd-turkiyeye-f-35-verecek-mi-iste-3-soruda-f-16-ve-f-35lerde-son-durum. Erişim tarihi: 25.01.2025.
  • Human Rights Watch. Losing humanity: The case against killer robots. Human Rights Watch Report 2012, New York, USA.
  • Kasapoğlu G., Öztürk T., Demir M., Korkmaz A., Şahin F. A research on determining the autonomy levels necessary for managing combatant UAVs from manned combat aircraft. EMO Bilimsel Dergi 2024; 14(1): 61-72.
  • Kirkpatrick K. Can we trust autonomous weapons?. Communications of the ACM 2016; 59(12): 27-29. Lykou G., Moustakas D., Gritzalis D. Defending airports from UAS: A survey on cyber-attacks and counter-drone sensing technologies. Sensors 2020; 20(12): 3537.
  • NATO. Pre-feasibility study on UAV autonomous operations. NATO Industrial Advisory Group – Study Group 75 Technical Report, 2004.
  • Reaching Critical Will. Fully autonomous weapons. https://www.reachingcriticalwill.org/resources/fact-sheets/critical-issues/7972-fully-autonomous-weapons. Erişim tarihi: 25.01.2025.
  • Williams AP., Scharre PD. Autonomous systems: Issues for defence policymakers. NATO Communication and Information Agency Report 2015, The Hague, Netherlands.
Toplam 10 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Takviyeli Öğrenme, Sistem Mühendisliği
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

İhsan Koca 0009-0003-0183-0110

Yıldız Bektaş Bircan Bu kişi benim 0009-0006-3359-2593

Serdar Gökdemir

Gönderilme Tarihi 27 Haziran 2025
Kabul Tarihi 4 Aralık 2025
Yayımlanma Tarihi 15 Aralık 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 8 Sayı: 5

Kaynak Göster

APA Koca, İ., Bektaş Bircan, Y., & Gökdemir, S. (2025). Havacılıkta Görev Ortaklığı Çağı: İnsanlı/İnsansız Uçuş Konsepti ve Uygulamaları. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(5), 2529-2545. https://doi.org/10.47495/okufbed.1728064
AMA Koca İ, Bektaş Bircan Y, Gökdemir S. Havacılıkta Görev Ortaklığı Çağı: İnsanlı/İnsansız Uçuş Konsepti ve Uygulamaları. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. Aralık 2025;8(5):2529-2545. doi:10.47495/okufbed.1728064
Chicago Koca, İhsan, Yıldız Bektaş Bircan, ve Serdar Gökdemir. “Havacılıkta Görev Ortaklığı Çağı: İnsanlı/İnsansız Uçuş Konsepti ve Uygulamaları”. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 8, sy. 5 (Aralık 2025): 2529-45. https://doi.org/10.47495/okufbed.1728064.
EndNote Koca İ, Bektaş Bircan Y, Gökdemir S (01 Aralık 2025) Havacılıkta Görev Ortaklığı Çağı: İnsanlı/İnsansız Uçuş Konsepti ve Uygulamaları. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 8 5 2529–2545.
IEEE İ. Koca, Y. Bektaş Bircan, ve S. Gökdemir, “Havacılıkta Görev Ortaklığı Çağı: İnsanlı/İnsansız Uçuş Konsepti ve Uygulamaları”, Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, c. 8, sy. 5, ss. 2529–2545, 2025, doi: 10.47495/okufbed.1728064.
ISNAD Koca, İhsan vd. “Havacılıkta Görev Ortaklığı Çağı: İnsanlı/İnsansız Uçuş Konsepti ve Uygulamaları”. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 8/5 (Aralık2025), 2529-2545. https://doi.org/10.47495/okufbed.1728064.
JAMA Koca İ, Bektaş Bircan Y, Gökdemir S. Havacılıkta Görev Ortaklığı Çağı: İnsanlı/İnsansız Uçuş Konsepti ve Uygulamaları. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2025;8:2529–2545.
MLA Koca, İhsan vd. “Havacılıkta Görev Ortaklığı Çağı: İnsanlı/İnsansız Uçuş Konsepti ve Uygulamaları”. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, c. 8, sy. 5, 2025, ss. 2529-45, doi:10.47495/okufbed.1728064.
Vancouver Koca İ, Bektaş Bircan Y, Gökdemir S. Havacılıkta Görev Ortaklığı Çağı: İnsanlı/İnsansız Uçuş Konsepti ve Uygulamaları. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2025;8(5):2529-45.

23487




196541947019414  

1943319434 19435194361960219721 19784  2123822610 23877

* Uluslararası Hakemli Dergi (International Peer Reviewed Journal)

* Yazar/yazarlardan hiçbir şekilde MAKALE BASIM ÜCRETİ vb. şeyler istenmemektedir (Free submission and publication).

* Yılda Ocak, Mart, Haziran, Eylül ve Aralık'ta olmak üzere 5 sayı yayınlanmaktadır (Published 5 times a year)

* Dergide, Türkçe ve İngilizce makaleler basılmaktadır.

*Dergi açık erişimli bir dergidir.

Creative Commons License

Bu web sitesi Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.