Türkiye’de 2010-2022 Yılları Arasında Sanal Zorbalık Alanında Yayınlanan Lisansüstü Tez Çalışmalarının Bibliyografik Analizi

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 4, 1933 - 1947, 16.09.2024

Çisem Yaşar , Gülçin Yaşar

https://doi.org/10.47495/okufbed.1362036

Öz

Son zamanlarda adından sıklıkla söz edilmeye başlanan sanal zorbalık kavramı, farklı disiplinlerin araştırmalarında konu odağı haline gelmesiyle dikkat çeken bir kavram olarak öne çıkmaktadır. Bu bağlamda araştırmada sanal zorbalık ile ilgili 2010-2022 yılları arasında yapılan lisansüstü tez çalışmalarının bibliyografik açıdan incelenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK) Ulusal Tez Merkezi veri tabanında yer alan yüksek lisans, doktora ve uzmanlık tezleri taranmıştır. Tezlerin bibliyografik analizi yapılırken “tezin türü, yayın yılı, yazım dili, yayımlandığı üniversite, enstitü, anabilim dalı, konu dağılımı, araştırma yöntemi, araştırma deseni, örneklem büyüklüğü ve katılımcı grupları” açısından inceleme sağlanmıştır. Araştırma sonucunda, yüksek lisans tez çalışmalarının daha fazla olduğu, 2018-2019 yıllarında en fazla tez çalışma sayısına ulaşıldığı, tezlerin en çok eğitim bilimleri enstitüsünde yayımlandığı, en çok nicel araştırma yöntemi kullanıldığı ve katılımcı gruplarında ise lise ve ortaokul öğrencileriyle daha sık çalışıldığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak yapılan çalışma, araştırmacılara sanal zorbalık konusunda bir rehber olma niteliği taşımaktadır. Dolayısıyla bu konu hakkında araştırma yapan araştırmacıların bu alandaki eksikliklerin giderilmesine veya iyileştirilmesi gereken konular hakkında bilgi sahibi olmasına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sanal zorbalık, Sanal zorba, Bibliyografik analiz, Lisansüstü tez

Bibliographic Analysis of Postgraduate Thesis Studies Published in the Field of Virtualbullying Between 2010-2022 in Türkiye

Öz

The concept of cyberbullying, which has been frequently mentioned recently, stands out as a concept that attracts attention as it has become the focus of research in different disciplines. In this context, in this study, it was aimed to examine the postgraduate thesis studies on cyberbullying between 2010 and 2022 from a bibliographic point of view. In this context, master's, doctoral and specialization theses in the National Thesis Center database of the Council of Higher Education (YÖK) were scanned. During the bibliographic analysis of the theses, "type of thesis, year of publication, language of writing, university, institute, department, subject distribution, research method, research design, sample size and participant groups" were examined. As a result of the research, it was determined that there were more master's thesis studies, the highest number of thesis studies was reached in 2018-2019, the theses were mostly published in the institute of educational sciences, the most quantitative research method was used, and high school and middle school students were more frequently studied in participant groups. As a result, this study is a guide for researchers on cyberbullying. Therefore, it is thought that it will contribute to the researchers who conduct research on this subject to eliminate the deficiencies in this field or to have information about the issues that need to be improved.

Anahtar Kelimeler

Virtual bullying, Virtual bully, Bibliographic analysis, Graduate thesis

Kaynakça

• Agatston PW., Kowalski R., Limber S. Students perspectives on cyber bullying. Journal of Adolescent Health 2007; 41(6): 59-60.
• Ağaya A. Ergenlerde duygu düzenleme becerisi, algılanan ebeveyn kontrolü ve siber (SANAL) zorbalık statülerinin okula bağlanma düzeylerini yordayıcılığı. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir, Türkiye, 2022.
• Akgül M. Lise öğrencilerinde algılanan anne baba tutumları, benlik değeri ve sanal zorbalık/mağduriyet arasındaki ilişkinin incelenmesi. İstanbul Arel Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, Türkiye, 2020.
• Aktepe E. Ergenlerde siber zorbalık ve siber mağduriyet. New/Yeni Symposium Journal 2013; 51(1): 31-36.
• Arıcak OT., Tanrıkulu T., Kınay H. Siber zorbalık: gençlerimizi bekleyen yeni tehlike. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi 2012; 11: 1-6.
• Arslan S., Yeşilyurt F. Ergenlerin sanal zorbalık düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi 2019; 11(18): 27- 42.
• Aydın F. Sanal zorbalık eğitiminin 6. Sınıf öğrencilerinin sanal zorbalık farkındalığına etkisi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Adapazarı, Türkiye, 2016.
• Bonilla CA., Merigó JM., Torres-Abad C. Economics in Latin America: A bibliometric analysis. Scientometrics 2015; 105(2): 1239-1252.
• Çiçek D., Kozak N. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi’nde yayımlanan hakem denetimli makalelerin bibliyometrik profili. Türk Kütüphaneciliği 2012; 26(4): 734- 756.
• Erdem D. Türkiye’de 2005–2006 yılları arasında yayımlanan eğitim bilimleri dergilerindeki makalelerin bazı özellikler açısından incelenmesi: Betimsel bir analiz. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi 2011; 2(1): 140-147.
• Ertop M., Demircioğlu H. Maruz kalma ve bırakma açısından ergenlerin sanal zorbalık yaşantıları üzerinde aile bütünlük duygusunun yordayıcı rolü. Gençlik Araştırmaları Dergisi 2023; 11(30): 23-38.
• Foody M., Samara M., Carlbring P. A review of cyberbullying and suggestions for online psychological therapy. Internet Interventions 2015; 235-242.
• Güngören ÖC., Erdoğan DG., Ayas T. Sanal zorbalık ile ilgili yapılmış lisansüstü tezlerin yapısal incelenmesi. Online Journal of Technology Addiction and Cyberbullying 2018; 5(2): 1-20.
• Hinduja S., Patchin J. Cyberbullying: identification, prevention and response. Cyberbullying Research Center 2014; 1-9.
• Horzum MB., Ayas T. Türkiye’de yayınlanan dergilerdeki sanal zorbalıkla ilgili makalelerin yöntemsel eğilimlerinin incelenmesi. Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying 2017; 4(2): 1-12.
• İğdeli F. Üniversite öğrencilerinin siber zorbalık, siber mağduriyet ve siber zorbalık duyarlılıklarının çeşitli değişkenler bağlamında incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, 2018.
• Kavuk M., Keser H. İlköğretim okullarında siber zorbalık. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2015; 31(3): 520-535.
• Korkmaz A. Siber zorbalık davranışları sergileme ve siber zorbalığa maruz kalma durumlarının karşılaştırılması. TRT Akademi 2016; 1(2): 620-639.
• Kozak N. Türkiye'de Turizm pazarlaması literatürünün gelişim süreci: 1972-1998 yılları arasında hazırlanmış lisansüstü tez çalışmaların üzerine bibliyografik bir inceleme. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi 2001; 12(1): 26-33.
• Kowalski RM., Limber SP. Electronic bullying among middle school students. Journal of Adolescent Health 2007; 41, 22–30.
• Peker A., Eroğlu Y., Ada Ş. Ergenlerde siber zorbalığın ve mağduriyetin yordayıcılarının incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2012; 12(2): 185-206.
• Rigby K. Effects of peer victimization in schools and perceived social support on adolescent well-being. Journal of Adolescence 2000; 23: 57-68.
• Yıldırım A., Şimşek H. Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık 2011; Ankara, 446.
• Zengin S., Kesgin MT. Lise öğrencilerinin sanal zorbalık farkındalıklarının yordayıcısı olarak algılanan sosyal yetkinlik, cinsiyet, günlük internet kullanım süresi ve ebeveyn kontrolü. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 2023; 8(1): 45-52.
• URL-1. Türkiye İstatistik Kurumu. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2023-49407 . Erişim Tarihi: 16 Eylül 2023