Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Elit Basketbolcularda Akdeniz Diyeti Uyum Ölçeği ile Uyku Kalitesi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 5, 2158 - 2172, 10.12.2024

Öz

Bu çalışma, Türkiye’de 1. ve 2. ligde profesyonel basketbol sporu ile uğraşan 18 yaş ve üzeri basketbolcunun beslenme alışkanlıklarını belirlemek; beslenme kalitesi ve uyku kalitesi arasındaki ilişkiyi cinsiyetlere göre değerlendirmek amacıyla planlanmıştır. Çalışmaya Türkiye genelinde gönüllü olan 174 basketbolcu (97 kadın, 77 erkek) katılmıştır. Çalışma çevrimiçi ve yüz yüze görüşme tekniği ile uygulanmıştır. Anket formu demografik veriler, antropometrik ölçümler (vücut ağırlığı (VA), boy uzunluğu, beden kütle indeksi (BKİ)), beslenme durumu ve alışkanlıkları ile ilgili veriler, 14 Maddeli Akdeniz Diyeti Uyum Ölçeği (MEDAS) ve Sporcu Uyku Davranış Ölçeği’ni (SUDA) kapsamaktadır. Çalışmada veriler SPSS 25 paket programı ile analiz edilmiştir. Basketbolcularda MEDAS ortalama puanları erkeklerde 8,45±2,27; kadınlarda ise 7,52±2,88 olarak saptanmış ve aradaki fark anlamlı bulunmuştur (p=0,019). Bu diyet modeline göre basketbolcular diyete orta düzeyde uyum sağlamışlardır. SUDA ortalama puanları erkeklerde 38,48±7,61; kadınlarda ise 40,76±8,28 olarak saptanmış, sırasıyla orta ve kötü düzeyde uyku kalitesine sahip oldukları tespit edilmiş ve aradaki fark anlamlı bulunmamıştır. Hem erkek hem kadın basketbolcularda MEDAS ile SUDA ortalama değerleri arasında fark tespit edilememiştir (p>0,05). Çalışmada özellikle kadın basketbolcuların erkek basketbolculara kıyasla Akdeniz diyetine uyumlarının ve uyku kalitelerinin daha kötü düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Akdeniz diyet modeli sonucunda elde edilen toplam puanlara göre; basketbolcularda her iki cinsiyette de besin alımlarının düzeltilmesi gerektiği kanısına varılmıştır. Sporcularda Akdeniz diyeti ile uyku durumları arasında ilişkiyi değerlendirecek daha fazla çalışmaya ihtiyaç bulunmaktadır.

Kaynakça

  • Bach A., Serra-Majem L., Carrasco JL., Roman B., Ngo J., Bertomeu I., Obrador B. The use of indexes evaluating the adherence to the Mediterranean diet in epidemiological studies: A review. Public Health Nutrition 2006; 9(1a): 132-146.
  • Bekar C., Goktas Z. Validation of the 14-item mediterranean diet adherence screener. Clinical Nutrition ESPEN 2023; 53: 238-243.
  • Davis C., Bryan J., Hodgson J., Murphy K. Definition of the mediterranean diet; a literature review. Nutrients 2015; 7(11): 9139-9153.
  • Calder PC. Omega-3 fatty acids and inflammatory processes: from molecules to man. Biochemical Society Transactions 2017; 45(5): 1105-1115.
  • Calella P., Gallè F., Cerullo G., Postiglione N., Ricchiuti R., Liguori G., D’Angelo S., Valerio G. Adherence to Mediterranean diet among athletes participating at the XXX summer universiade. Nutrition and Health 2022; 29(4): 645-651.
  • Loft M., Cameron L. The importance of sleep: relationships between sleep quality and work demands, the prioritization of sleep and pre-sleep arousal in day-time employees. Work and Stress 2014; 28(3): 289-304.
  • Çömez U., Çebi M. The effects of sports habit on sleep quality. The Journal of International Social Research 2020; 13(71): 1122-1130.
  • Daniel NVS., Zimberg IZ., Estadella D., Garcia MC., Padovani RC., Juzwiak CR. Effect of the intake of high or low glycemic index high carbohydrate-meals on athletes’ sleep quality in pre-game nights. Anais da Academia Brasileira de Ciências 2019; 91(1): e20180107.
  • Darendeli A., Diker G., Çınar Z. Athlete sleep behavior questionnaire - Turkish version: study of validity and reliability. Journal of Turkish Sleep Medicine 2019; 1: 43-48.
  • Dweck JS., Jenkins SM., Nolan LJ. The role of emotional eating and stress in the influence of short sleep on food consumption. Appetite 2014; 72: 106-113.
  • Estruch R., Ros E., Salas-Salvadó J., Covas MI., Corella D., Arós F., et al. Primary prevention of cardiovascular disease with a Mediterranean diet. The New England Journal of Medicine 2013; 368: 1279-1290.
  • Gallagher D., Heymsfield SB., Heo M., Jebb SA., Murgatroyd PR., Sakamoto Y. Healthy percentage body fat ranges: an approach for developing guidelines based on body mass index. The American Journal of Clinical Nutrition 2000; 72(3): 694-701.
  • Godos J., Ferri R., Caraci F., Cosentino FII., Castellano S., Galvano F., Grosso G. Adherence to the Mediterranean diet is associated with better sleep quality in Italian adults. Nutrients 2019; 11(5): 976.
  • Hall RCW., Rundel JR., Popkin MK. Cost-effectiveness of the consultation-liaison service. Wise M.G., Rundel R.J. (eds). Textbook of consultation-Liaision Psychiatry. Washington, DC: American Psychiatric Publishing 2002; 25-32.
  • Helvacı G., Uçar A., Çelebi MM., Çetinkaya H., Gündüz AZ. Effect of a Mediterranean-style diet on the exercise performance and lactate elimination on adolescent athletes. Nutrition Research Practice 2023; 17(4): 762-779.
  • Kaçar M., Yeşilkaya B. Profesyonel kadın futbolcuların beslenme alışkanlıklarının araştırılması. Ulusal Spor Bilimleri Dergisi 2020; 4(2): 116-126.
  • Kang H. Sample size determination and power analysis using the G*Power software. Journal of Educational Evaluation for Health Professions 2021; 18: 17.
  • Kyriakidou Y., Wood C., Ferrier C., Dolci A., Elliott B. The effect of omega-3 polyunsaturated fatty acid supplementation on exercise-induced muscle damage. Journal of the International Society of Sports Nutrition 2021; 18(1): 9.
  • Lee JM., Lee H., Kang SB., Park WJ. Fatty acid desaturases, polyunsaturated fatty acid regulation, and biotechnological advances. Nutrients 2016; 8(1): 23.
  • Mariscal-Arcas M., Rivas A., Velasco J., Ortega M., Caballero AM., Olea-Serrano F. Evaluation of the Mediterranean diet quality index (KIDMED) in children and adolescents in Southern Spain. Public Health Nutrition 2009; 12(9): 1408-1412.
  • Martínez-González MÁ., Corella D., Salas-Salvadó J., Ros E., Covas MI., Fiol M., Wärnberg J., Arós F., Ruíz-Gutiérrez V., Lamuela-Raventós RM., Lapetra J., Muñoz MA., Martínez JA., Sáez G., Serra-Majem L., Pintó X., Mitjavila MT., Tur JA., Portillo MDP., Estruch R. Cohort profile: design and methods of the PREDIMED study. International Journal of Epidemiology 2012; 41(2): 377-385.
  • Molina-López J., Planells E. Nutrition and hydration in basketball athletes. In: Laver L., Kocaoğlu B., Cole B., Arundale AJH., Bytomski J., Amendola A. (eds). Basketball sports medicine and science. Heidelberg, DEU: Springer Publishing 2020; 65-79.
  • Moss K., Zhang Y., Kreutzer A., Graybeal AJ., Porter RR., Braun-Trocchio R., Shah M. The relationship between dietary intake and sleep quality in endurance athletes. Frontiers in Sports and Active Living 2022; 4: 810402.
  • Navarra GA., Tabacchi G., Scardina A., Agnese M., Thomas E., Bianco A., Palma A., Bellafiore M. Functional fitness, lifestyle and demographic factors as predictors of perceived physical and mental health in older adults: a structural equation model. Plos One 2023; 18(9): e0290258.
  • Özer ER., Tekinşen K. Akdeniz diyeti ve sağlık. Akademik Et ve Süt Kurumu Dergisi 2021; 2: 13-23.
  • Pingitore A., Lima GPP., Mastorci F., Quinones A., Iervasi G., Vassalle C. Exercise and oxidative stress: potential effects of antioxidant dietary strategies in sports. Nutrition 2015; 31(7-8): 916-922.
  • Schröder H., Fitó M., Estruch R., Martínez-González MA., Corella D., Salas-Salvadó J., Lamuela-Raventós R., Ros E., Salaverría I., Fiol M., Lapetra J., Vinyoles E., Gómez-Gracia E., Lahoz C., Serra-Majem L., Pintó X., Ruiz-Gutierrez V., Covas MI. A short screener is valid for assessing Mediterranean diet adherence among older Spanish men and women. The Journal of Nutrition 2011; 141(6): 1140-1145.
  • Şahin-Bodur G., Kemaneci S., Tunçer E., Keser A. Evaluation of the relationship between the Mediterranean diet adherence and sleep quality in adults. Sleep and Breathing 2024; 28: 511-518.
  • Tabachnick BG., Fidell LS. Using multivariate statistics. 6th ed. Boston, MA: Pearson; 2013.
  • Taylor J. A tactical metabolic training model for collegiate basketball. Strength and Conditioning Journal 2004; 26(5): 22-29.
  • Yüksel A. Covid-19 pandemi döneminde elit sporcuların uyku kalitesi ile beslenme durumunun değerlendirilmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi 2021; 17(pandemi özel sayısı): 3918-3942.
  • Walsh NP., Halson SL., Sargent C., Roach GD., Nédélec M., Gupta L., Leeder J., Fullagar HH., Coutts AJ., Edwards BJ., Pullinger SA., Robertson CM., Burniston JG., Lastella M., Meur YL., Hausswirth C., Bender AM., Grandner MA., Samuels CH. Sleep and the athlete: narrative review and 2021 expert consensus recommendations. British Journal of Sports Medicine 2020; 55(7): 356-368.
  • Watson AM. Sleep and athletic performance. Current Sports Medicine Reports 2017; 16(6): 413-418.
  • Widmer RJ., Flammer AJ., Lerman LO., Lerman A. The Mediterranean diet, its components, and cardiovascular disease. The American Journal of Medicine 2015; 128(3): 229-238.

Investigation of the Relationship Between Mediterranean Diet Adherence Screener and Sleep Quality Status in Elite Basketball Players

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 5, 2158 - 2172, 10.12.2024

Öz

This study was conducted in Turkey aged 18 years and over who were engaged in basketball sports to determine dietary habits; the relationship between nutritional quality and sleep quality to evaluate the results according to gender. 174 basketball players (97 women, 77 men) volunteered throughout Turkey participated in the study. The study was conducted using online and face-to-face interviews. The questionnaire included demographic data, anthropometric measurements (body weight, height, body mass index (BMI)), data on nutritional status and habits, 14-point Mediterranean Diet Adherence Screener (MEDAS) and Athlete Sleep Behavior Questionnaire (SUDA). The data were analyzed with SPSS 25 package program. The mean MEDAS scores were found to be 8.45±2.27 in men, 7.52±2.88 in women and the difference was found to be significant (p = 0.019). Also it was found that the basketball players were moderately compliant with this dietary model. SUDA mean value were 38.48±7.61 in men, 40.76±8.28 in women and basketball players were found to have moderate and poor sleep quality, respectively. Male and female difference between basketball players in terms of MEDAS and SUDA mean values was not found. In the study, it was determined that especially female basketball players' compliance with MEDAS and SUDA were worse than men. According to the total scores obtained as a result of the Mediterranean diet model; It was concluded that nutritional intake of basketball players in both genders should be corrected. More studies are needed to evaluate the relationship between the Mediterranean diet and sleep status in athletes.

Kaynakça

  • Bach A., Serra-Majem L., Carrasco JL., Roman B., Ngo J., Bertomeu I., Obrador B. The use of indexes evaluating the adherence to the Mediterranean diet in epidemiological studies: A review. Public Health Nutrition 2006; 9(1a): 132-146.
  • Bekar C., Goktas Z. Validation of the 14-item mediterranean diet adherence screener. Clinical Nutrition ESPEN 2023; 53: 238-243.
  • Davis C., Bryan J., Hodgson J., Murphy K. Definition of the mediterranean diet; a literature review. Nutrients 2015; 7(11): 9139-9153.
  • Calder PC. Omega-3 fatty acids and inflammatory processes: from molecules to man. Biochemical Society Transactions 2017; 45(5): 1105-1115.
  • Calella P., Gallè F., Cerullo G., Postiglione N., Ricchiuti R., Liguori G., D’Angelo S., Valerio G. Adherence to Mediterranean diet among athletes participating at the XXX summer universiade. Nutrition and Health 2022; 29(4): 645-651.
  • Loft M., Cameron L. The importance of sleep: relationships between sleep quality and work demands, the prioritization of sleep and pre-sleep arousal in day-time employees. Work and Stress 2014; 28(3): 289-304.
  • Çömez U., Çebi M. The effects of sports habit on sleep quality. The Journal of International Social Research 2020; 13(71): 1122-1130.
  • Daniel NVS., Zimberg IZ., Estadella D., Garcia MC., Padovani RC., Juzwiak CR. Effect of the intake of high or low glycemic index high carbohydrate-meals on athletes’ sleep quality in pre-game nights. Anais da Academia Brasileira de Ciências 2019; 91(1): e20180107.
  • Darendeli A., Diker G., Çınar Z. Athlete sleep behavior questionnaire - Turkish version: study of validity and reliability. Journal of Turkish Sleep Medicine 2019; 1: 43-48.
  • Dweck JS., Jenkins SM., Nolan LJ. The role of emotional eating and stress in the influence of short sleep on food consumption. Appetite 2014; 72: 106-113.
  • Estruch R., Ros E., Salas-Salvadó J., Covas MI., Corella D., Arós F., et al. Primary prevention of cardiovascular disease with a Mediterranean diet. The New England Journal of Medicine 2013; 368: 1279-1290.
  • Gallagher D., Heymsfield SB., Heo M., Jebb SA., Murgatroyd PR., Sakamoto Y. Healthy percentage body fat ranges: an approach for developing guidelines based on body mass index. The American Journal of Clinical Nutrition 2000; 72(3): 694-701.
  • Godos J., Ferri R., Caraci F., Cosentino FII., Castellano S., Galvano F., Grosso G. Adherence to the Mediterranean diet is associated with better sleep quality in Italian adults. Nutrients 2019; 11(5): 976.
  • Hall RCW., Rundel JR., Popkin MK. Cost-effectiveness of the consultation-liaison service. Wise M.G., Rundel R.J. (eds). Textbook of consultation-Liaision Psychiatry. Washington, DC: American Psychiatric Publishing 2002; 25-32.
  • Helvacı G., Uçar A., Çelebi MM., Çetinkaya H., Gündüz AZ. Effect of a Mediterranean-style diet on the exercise performance and lactate elimination on adolescent athletes. Nutrition Research Practice 2023; 17(4): 762-779.
  • Kaçar M., Yeşilkaya B. Profesyonel kadın futbolcuların beslenme alışkanlıklarının araştırılması. Ulusal Spor Bilimleri Dergisi 2020; 4(2): 116-126.
  • Kang H. Sample size determination and power analysis using the G*Power software. Journal of Educational Evaluation for Health Professions 2021; 18: 17.
  • Kyriakidou Y., Wood C., Ferrier C., Dolci A., Elliott B. The effect of omega-3 polyunsaturated fatty acid supplementation on exercise-induced muscle damage. Journal of the International Society of Sports Nutrition 2021; 18(1): 9.
  • Lee JM., Lee H., Kang SB., Park WJ. Fatty acid desaturases, polyunsaturated fatty acid regulation, and biotechnological advances. Nutrients 2016; 8(1): 23.
  • Mariscal-Arcas M., Rivas A., Velasco J., Ortega M., Caballero AM., Olea-Serrano F. Evaluation of the Mediterranean diet quality index (KIDMED) in children and adolescents in Southern Spain. Public Health Nutrition 2009; 12(9): 1408-1412.
  • Martínez-González MÁ., Corella D., Salas-Salvadó J., Ros E., Covas MI., Fiol M., Wärnberg J., Arós F., Ruíz-Gutiérrez V., Lamuela-Raventós RM., Lapetra J., Muñoz MA., Martínez JA., Sáez G., Serra-Majem L., Pintó X., Mitjavila MT., Tur JA., Portillo MDP., Estruch R. Cohort profile: design and methods of the PREDIMED study. International Journal of Epidemiology 2012; 41(2): 377-385.
  • Molina-López J., Planells E. Nutrition and hydration in basketball athletes. In: Laver L., Kocaoğlu B., Cole B., Arundale AJH., Bytomski J., Amendola A. (eds). Basketball sports medicine and science. Heidelberg, DEU: Springer Publishing 2020; 65-79.
  • Moss K., Zhang Y., Kreutzer A., Graybeal AJ., Porter RR., Braun-Trocchio R., Shah M. The relationship between dietary intake and sleep quality in endurance athletes. Frontiers in Sports and Active Living 2022; 4: 810402.
  • Navarra GA., Tabacchi G., Scardina A., Agnese M., Thomas E., Bianco A., Palma A., Bellafiore M. Functional fitness, lifestyle and demographic factors as predictors of perceived physical and mental health in older adults: a structural equation model. Plos One 2023; 18(9): e0290258.
  • Özer ER., Tekinşen K. Akdeniz diyeti ve sağlık. Akademik Et ve Süt Kurumu Dergisi 2021; 2: 13-23.
  • Pingitore A., Lima GPP., Mastorci F., Quinones A., Iervasi G., Vassalle C. Exercise and oxidative stress: potential effects of antioxidant dietary strategies in sports. Nutrition 2015; 31(7-8): 916-922.
  • Schröder H., Fitó M., Estruch R., Martínez-González MA., Corella D., Salas-Salvadó J., Lamuela-Raventós R., Ros E., Salaverría I., Fiol M., Lapetra J., Vinyoles E., Gómez-Gracia E., Lahoz C., Serra-Majem L., Pintó X., Ruiz-Gutierrez V., Covas MI. A short screener is valid for assessing Mediterranean diet adherence among older Spanish men and women. The Journal of Nutrition 2011; 141(6): 1140-1145.
  • Şahin-Bodur G., Kemaneci S., Tunçer E., Keser A. Evaluation of the relationship between the Mediterranean diet adherence and sleep quality in adults. Sleep and Breathing 2024; 28: 511-518.
  • Tabachnick BG., Fidell LS. Using multivariate statistics. 6th ed. Boston, MA: Pearson; 2013.
  • Taylor J. A tactical metabolic training model for collegiate basketball. Strength and Conditioning Journal 2004; 26(5): 22-29.
  • Yüksel A. Covid-19 pandemi döneminde elit sporcuların uyku kalitesi ile beslenme durumunun değerlendirilmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi 2021; 17(pandemi özel sayısı): 3918-3942.
  • Walsh NP., Halson SL., Sargent C., Roach GD., Nédélec M., Gupta L., Leeder J., Fullagar HH., Coutts AJ., Edwards BJ., Pullinger SA., Robertson CM., Burniston JG., Lastella M., Meur YL., Hausswirth C., Bender AM., Grandner MA., Samuels CH. Sleep and the athlete: narrative review and 2021 expert consensus recommendations. British Journal of Sports Medicine 2020; 55(7): 356-368.
  • Watson AM. Sleep and athletic performance. Current Sports Medicine Reports 2017; 16(6): 413-418.
  • Widmer RJ., Flammer AJ., Lerman LO., Lerman A. The Mediterranean diet, its components, and cardiovascular disease. The American Journal of Medicine 2015; 128(3): 229-238.
Toplam 34 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Gıda Mühendisliği
Bölüm Araştırma Makaleleri (RESEARCH ARTICLES)
Yazarlar

Eda Parlak 0000-0003-1452-1547

Helin Kırşan 0009-0004-7282-257X

Yayımlanma Tarihi 10 Aralık 2024
Gönderilme Tarihi 11 Şubat 2024
Kabul Tarihi 31 Mayıs 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2024 Cilt: 7 Sayı: 5

Kaynak Göster

APA Parlak, E., & Kırşan, H. (2024). Elit Basketbolcularda Akdeniz Diyeti Uyum Ölçeği ile Uyku Kalitesi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(5), 2158-2172.
AMA Parlak E, Kırşan H. Elit Basketbolcularda Akdeniz Diyeti Uyum Ölçeği ile Uyku Kalitesi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. OKÜ Fen Bil. Ens. Dergisi ((OKU Journal of Nat. & App. Sci). Aralık 2024;7(5):2158-2172.
Chicago Parlak, Eda, ve Helin Kırşan. “Elit Basketbolcularda Akdeniz Diyeti Uyum Ölçeği Ile Uyku Kalitesi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 7, sy. 5 (Aralık 2024): 2158-72.
EndNote Parlak E, Kırşan H (01 Aralık 2024) Elit Basketbolcularda Akdeniz Diyeti Uyum Ölçeği ile Uyku Kalitesi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 7 5 2158–2172.
IEEE E. Parlak ve H. Kırşan, “Elit Basketbolcularda Akdeniz Diyeti Uyum Ölçeği ile Uyku Kalitesi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, OKÜ Fen Bil. Ens. Dergisi ((OKU Journal of Nat. & App. Sci), c. 7, sy. 5, ss. 2158–2172, 2024.
ISNAD Parlak, Eda - Kırşan, Helin. “Elit Basketbolcularda Akdeniz Diyeti Uyum Ölçeği Ile Uyku Kalitesi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 7/5 (Aralık 2024), 2158-2172.
JAMA Parlak E, Kırşan H. Elit Basketbolcularda Akdeniz Diyeti Uyum Ölçeği ile Uyku Kalitesi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. OKÜ Fen Bil. Ens. Dergisi ((OKU Journal of Nat. & App. Sci). 2024;7:2158–2172.
MLA Parlak, Eda ve Helin Kırşan. “Elit Basketbolcularda Akdeniz Diyeti Uyum Ölçeği Ile Uyku Kalitesi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, c. 7, sy. 5, 2024, ss. 2158-72.
Vancouver Parlak E, Kırşan H. Elit Basketbolcularda Akdeniz Diyeti Uyum Ölçeği ile Uyku Kalitesi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. OKÜ Fen Bil. Ens. Dergisi ((OKU Journal of Nat. & App. Sci). 2024;7(5):2158-72.

23487




196541947019414  

1943319434 19435194361960219721 19784  2123822610 23877

* Uluslararası Hakemli Dergi (International Peer Reviewed Journal)

* Yazar/yazarlardan hiçbir şekilde MAKALE BASIM ÜCRETİ vb. şeyler istenmemektedir (Free submission and publication).

* Yılda Ocak, Mart, Haziran, Eylül ve Aralık'ta olmak üzere 5 sayı yayınlanmaktadır (Published 5 times a year)

* Dergide, Türkçe ve İngilizce makaleler basılmaktadır.

*Dergi açık erişimli bir dergidir.

Creative Commons License

Bu web sitesi Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.