Sıvı Hayvan Gübresinin Macar Fiğinin Ot Verimi ve Kalitesi Üzerine Etkisinin Araştırılması

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 1, 285 - 298, 17.01.2025

Ayşe Arıgtekin , Erdal Çaçan

https://doi.org/10.47495/okufbed.1497412

Öz

Bu çalışma, taban gübre ve üst gübre olarak sıvı hayvan gübresinin Macar fiğinin verim, kalite ve mineral madde içerikleri üzerindeki etkisini tespit etmek amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada taban gübresi uygulaması birinci deneme, üst gübre uygulaması ikinci deneme olacak şekilde iki deneme birlikte yürütülmüştür. Her iki denemede de kontrol grubu ile birlikte dekara 1000 kg, 2000 kg, 3000 kg, 4000 kg ve 5000 kg olacak şekilde sıvı gübre uygulaması yapılmıştır. Çalışmada, Macar fiğinde hem taban hem de üst gübre olarak uygulanan sıvı hayvan gübresinin bitki boyu, yeşil ot verimi ve kuru ot verimi gibi verim özellikleri, ham protein oranı, ADF (asit deterjanda çözünmeyen lif) ve NDF (nötral deterjanda çözünmeyen lif) oranları gibi kalite özellikleri ile makro (Ca, Mg, P, K) ve mikro (Cu, Fe, Mn, Mo ve Zn) element içerikleri üzerindeki etkisi incelenmiştir. Taban gübre ve üst gübre olarak uygulanan sıvı hayvan gübresinin Macar fiğinin verim özellikleri ile önemli bir kalite kriteri olan ham protein oranı üzerindeki etkisinin istatistiksel olarak önemsiz, makro ve mikro element içerikleri üzerindeki etkisinin ise önemli olduğu görülmüştür. Bir yıllık çalışma neticesinde, sıvı gübre dozlarının Macar fiğinde verim ve kaliteyi artırmaktan ziyade, besin elementi içeriklerinin zenginleştirilmesi amacıyla kullanılmasının daha isabetli olacağı kanaatine varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Vicia pannonica, verim, kalite, makro elementler, mikro elementler

Destekleyen Kurum

Bingöl Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

BAP-GTHMYO.2023.01

Teşekkür

Desteklerinden dolayı Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimine teşekkür ederiz.

Investigation of the Effect of Liquid Animal Manure on Forage Yield and Quality of Hungarian Vetch

Öz

This study was conducted to determine the effect of liquid animal manure as a base fertilizer and top fertilizer on the yield, quality and mineral matter contents of Hungarian vetch. In the study, two trials were carried out together with the base fertilizer application as the first trial and the top fertilizer application as the second trial. In both trials, 1000 kg, 2000 kg, 3000 kg, 4000 kg and 5000 kg of liquid fertilizer were applied per decare together with the control group. In the study, the effect of liquid animal manure applied as both base and top fertilizer on yield traits such as plant height, green forage yield and dry matter yield, quality traits such as crude protein, ADF (acid detergent insoluble fiber) and NDF (neutral detergent insoluble fiber) ratios and macro (Ca, Mg, P, K) and micro (Cu, Fe, Mn, Mo and Zn) element contents of Hungarian vetch were investigated. It was found that the effect of liquid animal manure applied as base fertilizer and top fertilizer on yield characteristics of Hungarian vetch and crude protein ratio, which is an important quality criterion, was statistically insignificant, while the effect on macro and micro element contents was significant. As a result of a one-year study, it was concluded that it would be more appropriate to use liquid fertilizer doses to enrich the nutrient contents of Hungarian vetch rather than increasing the yield and quality of Hungarian vetch.

Anahtar Kelimeler

Vicia pannonica, Yield, Quality, Macro elements, Micro elements

Proje Numarası

BAP-GTHMYO.2023.01

Kaynakça

• Açıkgöz E. Yem bitkileri yetiştiriciliği. Süt Hayvancılığı Eğitim Merkezi Yayınları No: 8, 2013.
• Aktepe BB. Sıvı gübre tertibatlı anıza tahıl ekimi yapan doğrudan ekim makinesi için otomasyon sisteminin tasarımı. Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, sayfa no:10, Tekirdağ, Türkiye, 2021.
• Aygün Y., Acar M. Organik gübreler ve önemi. Hasat Dergisi 2004; 228: 68-72.
• Başaran U., Gülümser E., Yaman C., Doğrusöz MÇ., Mut H. Antioxidants and mineral contents of chicory as coffee additive. Turkish Journal of Agriculture - Food Science and Technology 2021; 9(1): 217-223.
• Balabanlı C., Avcıoğlu R., Hatipoğlu R., Karadağ Y. Yem bitkileri, baklagil yem bitkileri Cilt II. İzmir: T.C. Tarım Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları, 417-418; 2009.
• Budak F. Iğdır ekolojik şartlarında bazı Macar fiğ (Vicia pannonica Crantz) çeşitlerinin verim ve verim komponentlerinin belirlenmesi. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi 2017; 20: 28-32.
• Çaçan E., Yılmaz H. Bingöl koşullarında değişik Macar fiği (Vicia pannonica Crantz) + buğday (Triticum aestivum L.) karışım oranlarının ot verimi ve kalitesi üzerine etkileri. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 2015; 2(3): 290¬¬-296.
• Çaçan E., Nursoy H., Şahin E. Macar fiğinin (Vicia pannonica Crantz) farklı ekim zamanlarına göre verim, kalite ve besin elementleri içeriklerinin değişimi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 2021; 31(3): 733-741.
• Çaçan E., Kökten K. Azot ve fosfor gübrelemesinin mera otunun makro ve mikro element içeriğine etkisi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi 2023; 38(1): 19-32.
• Çelik Y. Sıvı gübre tertibatlı anıza tahıl ekimi yapan doğrudan ekim makinesinin uygulama olanaklarının irdelenmesi üzerine bir araştırma. Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, sayfa no:11, Tekirdağ, Türkiye, 2020.
• Dağoğlu S., Çaçan E. Muş ili ekolojik koşulları için uygun Macar fiği (Vicia pannonica Crantz) çeşitlerinin belirlenmesi. Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2022; 11(2): 361-371.
• Düzçekiç Y., Özaktan H., Okumuş O., Uzun S. Kayseri ekolojik koşullarında Macar fiği (Vicia pannonica Crantz.) + arpa (Hordeum vulgare L.) karışık ekim sisteminde uygun karışım oranlarının belirlenmesi. Erciyes Tarım ve Hayvan Bilimleri Dergisi 2022; 5(2): 50-55.
• Ercan MYİ., Uzun S., Özaktan H. Kayseri ekolojik koşullarında farklı ekim zamanlarının nohut (Cicer arietinum L.) bitkisinde verim, verim unsurları ve kalite üzerine etkileri. European Journal of Science and Technology 2019, 16: 434-440.
• Erol O., Özaktan H., Tosun Z., Kayseri ekolojik koşullarında yetiştirilen bazı tescilli nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin teknolojik özelliklerinin çok değişkenli istatistiksel analizlerle belirlenmesi. Çukurova Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi 2023, 38(1): 66-75.
• Ertekin İ., Atış İ., Yılmaz Ş. Bazı fiğ türlerinin yem verim ve kalitesi üzerine farklı organik gübrelerin etkileri. Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 2020; 25(2): 243-255.
• Gök MR., Çaçan E. Farklı sıra aralıklarının Macar fiğinde (Vicia pannonica Crantz.) ot verimi ve kalitesi ile arıcılık açısından önem arz eden bazı özellikler üzerine etkileri. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 2023; 60(3): 529-538.
• Gülümser E., Acar Z. Biçim zamanı ve tohum oranlarının Macar fiği tahıl karışımlarının bazı kalite özellikleri üzerine etkisi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi 2017; 31(2): 14-21.
• Hashalıcı S. Kayseri kıraç koşullarında bazı Macar fiği çeşitlerinin ot verimleri ve kalitelerinin belirlenmesi. Erciyes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, sayfa no:18, Kayseri, Türkiye, 2016.
• Hashalıcı S., Uzun S., Özaktan H., Kaplan M. Kayseri kıraç koşullarında yetiştirilen bazı Macar fiği çeşitlerinin ot verimleri ve kalitelerinin belirlenmesi. Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 2017; 14(2): 113-123.
• Karaöz M. Gübreler ve peyzaj uygulamalarında gübreleme teknikleri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 1992; 42(3-4): 49-60.
• Kaplan M., Kökten K., Özdemir S. Macar fiğ (Vicia pannonica Crantz) genotiplerinin saman verimi ve kalitesindeki farklılıklar. Doğa Bilimlerinde Güncel Eğilimler 2019; 8(16): 205-211.
• Kutlu MA., Uçar R., Özdemir S., Ekmekçi M., Mokhtarzadeh S., Kökten K., Çaçan E. Determination of some yield characteristics of Hungarian vetch varieties and their evaluation as bee pasture. Bee Studies 2022; 14(1): 1-7.
• Maxted N. An Ecogeographical study of Vicia subgenus Vicia. Rome: Systematic and Ecogeographic Studies on Crop Studies, IPGRI, No: 8, 1995.
• Motsara MR., Roy RN. Guide to laboratory establishment for plant nutrient analysis. FAO Fertilizer and Plant Nutrition Bulletin, No, 19-78, 2008.
• Mut H., Gülümser E., Çopur Doğrusöz M., Başaran U. Effect of different companion crops on alfalfa silage quality. KSÜ Tarım ve Doğa Dergisi 2020; 23(4): 975-980.
• Orak A. Macar fiğ (Vicia pannonica Crantz) hatlarında genotipik ve fenotipik değişkenlik ve kalıtım derecesi. Acta Agronomica Hungarica 2000; 48(3): 289-293.
• Özaktan H., Kıbık G., Erol O. Yeni nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin Kayseri koşullarında agro-morfolojik özelliklerinin belirlenmesi. Erciyes Tarım ve Hayvan Bilimleri Dergisi 2022; 5(2): 62-70.
• Özaktan H., Erol O. Kayseri ekolojik koşullarında yetiştirilen nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin bazı fiziksel özelliklerin belirlenmesi. Erciyes Tarım ve Hayvan Bilimleri Dergisi 2023; 6(1): 67-72.
• Özel S., Gökkuş A., Alatürk F. Farklı sulama seviyelerinin Macar fiği (Vicia pannonica Crantz.) ve yem bezelyesinin (Pisum arvense L.) gelişimine etkileri. Alınteri Zirai Bilimler Dergisi 2016; 30(1): 46-52.
• Özcan G., Tezel M., Arıcı RÇ., Eser C. Yarı kurak koşullarda bazı Macar fiği (Vicia pannonica L.) genotiplerinin değerlendirilmesi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2023; 13(3): 2229-2238.
• Özdemir S., Kökten K. Bazı Macar fiği (Vicia pannonica Crantz.) genotiplerinin tohum ve kes verimleri ile kes kalitelerinin belirlenmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 2022; 9(3): 524–534.
• Sadık E. Yem bitkileri yetiştiriciliği. Bursa: T.C. Bursa Valiliği, İl Gıda Tarım Hayvancılık Müdürlüğü, 2011.
• Sayar M., Karahan H., Han Y., Tekdal S., Başbağ M. Kızıltepe ekolojik koşullarında bazı Macar fiğ (Vicia pannonica Crantz.) genotiplerinin ot verimi, ot verimini etkileyen özellikler ile özellikler arası ilişkilerin belirlenmesi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi 2012; 5(2): 126-130.
• Serin Y., Tan M. Macar fiği tarımı. Kayseri: Yem bitkileri ve meraya dayalı hayvancılık eğitimi, Erciyes Üniversitesi, Yayın No:160, 107-17; 2008.
• Serin Y., Tan M. Baklagil yem bitkileri. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Yayınları No:190, 2013.
• Seydoşoğlu S. Diyarbakır ekolojik koşullarında bazı Macar fiği genotiplerinin verim ve verim unsurlarının belirlenmesi. Türk Doğa ve Fen Dergisi 2014; 3(1): 49-54.
• Siverek E., Çaçan E. Bingöl ili ekolojik koşullarında bazı Macar fiği çeşitlerinin verim ve kalite potansiyellerinin belirlenmesi. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi 2023; 9(1): 91-97.
• TOB. Baklagil yem bitkileri tarımsal değerleri ölçme denemeleri teknik talimatı. Tarım ve Orman Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü, 2019, (Erişim adresi www.tarimorman.gov.tr).
• Turan N., Özyazıcı MA., Açıkbaş S., Seydoşoğlu S. Fiğ (Vicia sp.) cinslerine ait genotiplerin bazı makro element kapsamlarının belirlenmesi. III. Uluslararası Mesleki ve Teknik Bilimler Kongresi, 21-22 Haziran 2018, sayfa no:3705-3712, Gaziantep.
• Uçar R., Ekmekçi M., Kutlu MA., Özdemir S., Çaçan E., Kökten K., Mokhtarzadeh S. Macar fiği (Vicia pannonica Crantz) çeşitlerinin kes verimi ve kes kalitesi açısından değerlendirilmesi. Adyutayam Dergisi 2022; 10(1): 75-82.
• Ülker E., Yüksel O. Uşak şartlarında bazı Macar fiği (Vicia pannonica Crantz.) çeşitlerinin verim ve tarımsal özelliklerinin belirlenmesi. Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 2021; 16(1): 52-58.