Kıbrıs Meselesinin Genel Seyri

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 57 - 70, 30.06.2021

Gizem Kocakılıç

Öz

Kıbrıs stratejik konumunun sağladığı avantajları ile eski dönemlerden itibaren dikkatleri üzerine çeken bir bölge olmuştur. Çeşitli medeniyetlerin hâkimiyetinde yaşadıktan sonra 1571 yılında Osmanlı Devleti’ne katılmıştır. Fakat bir süre sonra İngiltere Lozan Antlaşması gereğince Kıbrıs’ı hâkimiyeti altına aldığını açıklamıştır. Bu süreçten itibaren Kıbrıs çetrefilli bir mücadeleye sahne olmuştur. Kıbrıs bölgesi kuzey ve güney olarak ikiye ayrılmış olup kuzeyde Türk güneyde Rum toplumlarının yaşadığı kozmopolitik bir yapıya sahiptir. Bölgede yaşayan Türkler ile Rumlar arasında vuku bulan olaylar Türkiye ve Yunanistan arasında büyük bir sorunun çıkmasına sebep olmuştur.
Kıbrıs, Türkiye ile Yunanistan arasında siyasi, hukuki, ekonomik, sosyal ve kültürel politikaların şekillenmesinde etkili olmuştur. Bu doğrultuda Türkiye’nin dış politikasında önemli bir yer tutmakla beraber güncel bir sorun olarak varlığını korumaktadır. Bu çalışmada günümüzde de bir sorun olarak karşımıza çıkan Kıbrıs Meselesi’nin tarihsel gelişimi genel hatlarıyla aydınlatılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

kıbrıs, kıbrıs meselesi, enosis, türkiye-yunanistan ilişkileri

Kaynakça

• Acun, F. (2019). Modern Türkiye’nin Dış Politikası. Ahmet Şimşek (Ed.), Modern Türkiye Tarihi içinde (1. bs., 212 – 256. ss.). Ankara: Pegem Akademi.
• Armaoğlu, F. (2018). 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1914 – 1995). İstanbul: Kronik.
• Balıkçlıoğlu, E. (2016). Kıbrıs Müzakerelerinde “Taksim” Tartışmaları (1956 – 1959). Vakanivüs – Uluslararası Tarih Araştırmalar Dergisi, 1(2), 30 – 61.
• Değerli, E. (2012). Demokrat Parti Döneminde Türkiye’nin Kıbrıs Politikası (1950 – 1960). Gazi Akademik Bakış, 6(11), 85 – 101.
• Doğan, O. (2008). Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi. Kayseri: Not.
• Dolanbay, H. (2019). 1975 – 1984 Arası Gündem: Kıbrıs Barış Harekâtı ve Türkiye’nin Dış Politikası. Tarih ve Gelecek Dergisi, 5(3), 851 – 862.
• Erdoğan, M., ve diğerleri. (2006). Türk Dış Politikası – I. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Erhan, Ç. (2006). ABD ve NATO ile İlişkiler. Baskın Orhan (Ed.), Türk Dış Politikası, Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar içinde (12. bs., Cilt 1, 522 – 575. ss.). İstanbul: İletişim.
• Fırat, M. (2006). Yunanistan’la İlişkiler. Baskın Oran (Ed.), Türk Dış Politikası, Kurtuluş Savaşından Bugüne, Olgular, Belgeler, Yorumlar içinde (12. bs., Cilt 1, 576 – 614. ss.).
• Göktepe, C. ( t.y.). Kıbrıs Meselesinde Kriz ve Türkiye (1964 – 1974). 1397 – 1427. Erişim Adresi:Https://Www.Ayk.Gov.Tr/Wp-Content/Uploads/2015/01/G%C3%96KTEPE-Cihat-KIBRIS-MESELES%C4%B0%E2%80%99NDE-KR%C4%B0z-S%C3%9crec%C4%B0-VE-T%C3%9crk%C4%B0ye-1964-1974.Pdf
• Gönlübol, M., ve diğerleri.(2014), Olaylarla Türk Dış Politikası. Ankara: Siyasal.
• Gülen, A. (2011). İnönü Hükümetlerinin Kıbrıs Politikası (1961 – 1965). Atatürk Yolu Dergisi, 13(50), 389 – 428.
• Hürriyet Gazetesi (1966, 13 Ocak). Johnson Mektubu, s. 1-7.
• Irkıçatal, E. (2012). İkinci Dünya Savaşı Sonrası İngiltere’nin Ortadoğu Politikaları İçin Kıbrıs’ın Stratejik Önemi ve Kıbrıs Meselesinin Ortaya Çıkışı. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (15), 31 – 59.
• İzgi, R.A. (2007). Kıbrıs Barış Harekâtı Sonrasında Türkiye’ye Uygulanan Silah Ambargosu ve Sonuçları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Denizli: Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Keser, U. (2006). Kıbrıs’ın Stratejik Önemi Bağlamında Adada Askeri Faaliyetler ve İlgili Tarafların Askeri Gücü. Güvenlik Stratejileri Dergisi, 2(3), 115 – 117.
• Keser, U.(2012a). Kıbrıs Sorunu Bağlamında Türkiye’de 6/7 Eylül Olaylarına Kesitsel Bir Bakış. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 12(25), 181 – 226.
• Keser, U.(2012b). Kıbrıs’ta 21 Aralık 1963 Kanlı Noel ve Kızılay. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 12(24), 255 – 304.
• Özersay, K. (2009). Kıbrıs Sorunu: Hukuksal İnceleme. Çağrı Erhan (Ed.). Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Sönmezoğlu, F. (2011). Kıbrıs Sorunu ve Birleşmiş Milletler 1954 – 1975. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası. 38(3-4), 223 – 255.
• Şener, B. (2020). 1967 Kıbrıs Krizi’nde Siyasi, Askeri ve Hukuki Boyutlarıyla Türkiye’nin Zorlayıcı Diplomasi Uygulaması. Cumhuriyet Tarihi Araştırmalar Dergisi, 16(31), 272 – 304.
• Taşkın, Ç. & Tuncel, C. (2017). Kıbrıs Türk Milli Mücadelesinde Erenköy Direnişi: Bir Sözlü Tarih Çalışması. Uludağ Üniversitesi Fen – Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(33), 555 – 586.
• Uçarol, R. (2015). Siyasi Tarih (1789 – 2014). İstanbul: Der.
• Vatansever, A. (2010). Kıbrıs Sorunun Tarihsel Gelişimi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 12 Özel Sayı, 1487 – 1530.
• Yıldırım, M. (2004). Bütün Yönleriyle 1974 Kıbrıs Harekâtı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yılmaz, H.(2017). Kıbrıs Barış Harekâtı ve Sonuçları. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 87 – 98.