Öz
Çatıören Doğu Dağlık Kilikia Bölgesi’nde yer alan ve daha önce bazı araştırmacılar
tarafından değerlendirilen önemli bir yerleşimdir. Bu çalışmada Çatıören yerleşimi, bir
yerleşim modeli olarak tarihsel ve ekonomik çerçevede değerlendirilecek ve ortaya
koyulacak sonuçlar bölgenin diğer kırsal yerleşimlerinin değerlendirilebilmesi için
yeni bir bakış açısı sağlayacaktır. Çalışmamız sırasında tapınak, üçgen çatılı aedicula mezar, kaya mezarlar, anıtsal sütunlar hakkında yeni öneriler getirilecek ve daha
önceki araştırmacıların önerileri revize edilecektir. Dahası Çatıören’in yerleşim planı
burasının planlı bir şekilde gelişen bir yerleşim olduğunu ve bu planlamada topografisinin oldukça etkili olduğunu göstermiştir. Çatıören’in sahip olduğu antik yollar
bölgenin diğer kırsal yerleşimlerinin hem birbirleri ile hem de kıyı yerleşimleri ile
bağlantısını sağlamaktadır. Yerleşimde tanımlanan bir çok yapının da ortak bir amaca
hizmet ettiği görülür. Bu ortak amacın, Hellenistik Dönem’den başlayarak yerleşimi,
sahip olduğu yolları ve tarımsal üretimini korumak olduğu anlaşılmaktadır. Özellikle
polygonal duvarlı çiftlik evi, kuleler ve bunların hemen yakınındaki üretim donanımları
bu görüşü desteklemektedir. Bunlara ek olarak daha önceden tespit edilmeyen güney
yamaçtaki, zeytinyağı atölyeleri ve şarap presleri gibi yapılar, yerleşimin ve bölgenin
kırsal karakteri ile yakından ilişkilidir. Roma Dönemi’nde de yerleşim bu karakterini
korur ve yerleşime yeni yapılar eklenir. Lahitler, üçgen çatılı aedicula mezar, zeytinyağı
atölyeleri ve çok sayıda konut bu döneme aittir. Bu bakış açısıyla değerlendirildiğinde
Çatıören Roma Dönemi’nde daha kompleks bir yerleşim haline gelir. Çatıören Geç
Antik Dönem’de de gelişimini sürdürür. Bu dönemde yerleşime zeytinyağı atölyeleri,
kilise ve çok sayıda konut eklenir ve önceki dönemlere ait olanlar onarılarak yeniden
kullanılır. Çatıören Geç Antik Dönem’deki ekonomik canlanmadan etkilenir ve tarımsal
üretimdeki çeşitliliği artar. Bu sebeple Çatıören’in bu dönemde küçük ve orta boyutlu
bir köy haline geldiği önerilebilir.
Öz
Çatıören is an important settlement in Eastern Rough Cilicia which has been discussed by many researchers. In this article Çatıören will be evaluated as a settlement
model based on the historical and economical background that provides a new perspective about the regions’s rural settlements. Çatıören’s ancient roads connects the region’s
rural settlements with each other and with the coastal settlements. During our study
new data has been provided on the temple, gable roofed aedicula tomb, rock cut tombs,
monumental columns, farmhouse and presses. According to our new proposals and the
suggestions of some researchers, the informations on the structures in the settlement
have been revised. The settlement’s plan shows that the topography was very effective
on the settlement pattern. Most of the identified structures appear to serve to a common
purpose. This common purpose is to protect the settlement, valley roads and agricultural
products which belonged to the settlement in the Hellenistic period. In particular, the
farmhouse having polygonal masonry, towers, and being located near the equipment for
wine pres, supports this view. In addition to newly discovered structures in the south
slope of the settlement there are constructions such as olive oil workshops and wine
presses, which they are very related with the rural economy of the settlement and the
region. In the Roman period the settlement continued this character and new structures
were added. Sarcophagi, gable roofed aedicula tomb, olive oil workshops and many
houses belong to this period. In this perspective Çatıören has become a more complex
settlement in the Roman period. Çatıören developed also in the Late Antiquity. During
this period, olive oil workshops, church and many houses were reused or added to the
settlement. Çatıören was affected from the economic recovery and diversification of
agricultural products in the Late Antiquity. For this reason Çatıören had become a village of small or medium size in this period.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Mayıs 2017 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017 Sayı: 25 |