TLOS ANTİK KENTİ QÑTURAHİ KAYA MEZARI

Yıl 2019, Sayı: 27, 169 - 188, 25.07.2019

Taner Korkut , Recai Tekoğlu

Öz

Farklı varyasyonlarda günümüze kadar ulaşmayı başaran Likya tipi kaya mezarı mimarlığı açısından Tlos Antik Kenti en şanslı Likya yerleşimlerindendir. Erken Klasik Dönemden itibaren kullanıldıkları bilinen sökonusu kaya mezarları cephe düzenlemesinin Likya Bölgesinin ahşap mimarisinin kayaya bir yansıması olduğu kabul edilir. Böylece tek bir panelden oluşan cephe düzenlemesi olduğu gibi iki veya daha fazla panelin kullanıldığı kaya mezarlarının sayısı da az değildir. Hatta bazı kaya mezarlarında paneller çok katlı olarak da düzenlenmiştir. Sözkonusu kaya mezarlarının cephe düzenlemesi genelde mezar odası ile birlikte ana kayadan yontulmuştur. Ancak bazı örneklerde motaj tekniğiyle oluşturulmuş cephe mimarisinin varlığı da bilinmektedir. Bu makale kapsamında tanıtılan Qñturahi kaya mezarının cephesi de aplikasyon yöntemiyle şekillendirilen iki panelli bir düzenlemeden oluşturulmuştur. Antik çağlarda soyulduktan sonra tekrar toprak altında kalan mezar tesadüfen ortaya çıkmış ve kazısı yapılarak belgelenmiştir. Mezar odasında U formunda düzenlenmiş üç kline bulunmaktadır. Kazılar esnasında herhangi bir ölü hediyesi ya da iskelete rastlanılmamıştır. Ancak mezar üzerindeki iki Likçe mezar yazıtının içeriği bakımından Qñturahi kaya mezarı diğerleri arasında dikkat çekmektedir. Yazıtlar üzerindeki paleografya gözlemlerinden ve yazıt yapısından kaya mezarı üzerine yaklaşık aynı zaman dilimlerinde ve aynı şahıs için biri iki satır, ikincisi dört satırdan oluşmak üzere iki farklı kitabe kazınmıştır. Kapı lentosu üzerinde yer alan birinci yazıt mezar için baştan planlanmış olan kitabedir. İkinci yazıt ise daha sonra plansız olarak soldaki pano üzerine ilave edilmiştir. Yazıtlardan anlaşıldığı üzere mezarı Qñturahi adında bir şahıs yaptırmıştır. Yazıtlarda bu şahsın baba adı yerine dedesinin adının vurgulanması bu mezarın gizemini daha da arttırmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Likya, Tlos, Nekropolis, Ölü Gömme Gelenekleri

Kaynakça

• Adiego 2012 Adiego, I., “Two reading notes to the Lycian text of the Letoon trilingual stele”, Kadmos 51, 93-98. Blümel 1987 Blümel, W., Inschriften von Mylasa, Bonn. Blümel 1998 Blümel, W., “Einheimische Ortsnamen in Karien”, EA 30, 163-184. Bousquet – Gauthier 1994 Bousquet, J. – Gauthier, Ph., “Inscriptions du Létôon de Xanthos”, Revue des Études Grecques, 107/511-513, 319-361.