Davranışsal İktisat Perspektifinden İktisadi Karar Alma Sürecinde Gizli Tuzaklar ve Dürtmeler

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 1, 20 - 35, 31.01.2021

Hilal Mola

Öz

Hayatımızı devam ettirdiğimiz sürece her sabah uyandığımızda kararlar alarak güne başlarız ve bu kararlar doğrultusunda günü tamamlarız. Alınan bu kararlar içerisinde en önemli olanları ekonomik kararlardır. Çünkü yaşamımızı devam ettirebilmek, elimizde bulunan parayı en iyi şekilde değerlendirmek veya yapacağımız seçimlerde en fazla faydayı sağlayabilmek için ekonomik kararlara ihtiyaç duymaktayız. Aldığımız bazı kararlar rasyonel olurken bazen de rasyonellikten uzak kararlar alabilmekteyiz. Peki hangi nedenlerle karar alırken rasyonellikten uzaklaşılır veya rasyonel kararlar alınır? İşte bu çalışmada davranışsal iktisat açısından neden bireylerin sınırlı rasyonel kabul edildikleri incelenmiştir. Ayrıca ekonomik karar alma sürecinde gizli tuzakların bizleri nasıl etkilediği örneklerle açıklanarak dürtmelerin hangi alanlarda kullanımının fayda sağlayacağı ve hangi durumlarda başvurulması gerektiği açıklanmıştır. Çalışmada ekonomik karar alma sürecindeki önemli etkilere sahip gizli tuzaklar ve dürtmeler karşılıklı bir şekilde incelenmektedir. Böylece çalışmanın dürtme ve gizli tuzak kavramlarının anlaşılması açısından önemli olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Davranışsal iktisat, dürtme, gizli tuzaklar

Kaynakça

• Asch, S. E. (1956), “Studies of Independence and Conformity: I A Minority of One Against a Unanimous Majority”, Psychological Monographs: General and Applied, 70(9), ss:1-70
• Ashraf N., Camerer C., Loewenstein G.,(2005), “Adam Smith, Behavioral Economist”, Journal of Economic Perspectives, Volume19, Number3, pp:131-145
• Ariely D., (2019), “Akıldışı Ama Öngürülebilir”, Çeviren; Hekimoğlu Gül A., Bolat F., Optimum Basım ve Sanayi, İstanbul Camerer Farrell C., Loewenstein G., (2004), “ Behavioral Economics: Past, Perfect, Future”, California Instıtute of Technology, Division of Humanities and Social Sciences. pp.1-61
• Cawley. John H., (2011), “The Oxford Handbook of the Social Science of Obesity”, New York, United States, Oxford University Press Cadario ve Chandon, (2020), “Which Healthy Eating Nudges Work Best? A Meta-Analysis of Field Experiments”, Marketing Science, Vol39, No3, pp:465-486
• Diamond P., Vartiainen H., (2012) “Behavioral Economics and its Applications”, Nobel Ekonomik Yayıncılık Dumludağ D., Gökdemir Ö., Neyse L. VE Ruben E., (2015), İktisatta Davranışsal Yaklaşımlar İçinde “İktisat ve Psikoloji”. Ankara: İmge Kitabevi. 2.baskı
• Erdoğan M., Karagöl V., (2019), “Davranışsal İktisat, Dürtme ve Günlük Hayatta Kamusal Müdahaleler: Türkiye Örnekleri ve Tavsiyeler”, Researchgate, July 18-20, pp:1-15
• Finanswebde.com, “Davranışsal Finans: Loss Aversion (Kayıptan Kaçınma)”, https://finanswebde.com/davranissal-finans-loss-aversion-kayiptan-kacinma-nedir/b/5df8bab11273fe0038caabf3 Erişim tar: 01.09.2020
• Galizzi, M. (2014), “What is Really Behavioral in Behavioral Health Policiy? And Does It Work?”, Applied Economic Perspectives and Policy, 36(1), pp:26-28
• Hansen Pelle G., (2016), “The Definition of Nudge and Libertarian Paternalism: Does the Hand Fit the Glove?”, European Journal Of Risk Regulation 7(1):155-174
• İpek İ., vd, (2020), “Bilişsel Yönlü Dürtme ile Üniversite Öğrencilerini Sağlıklı İçecek Tercih Etmeye Yöneltme”, Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, Sayı 26, ss:359-378
• Kahneman D., Tversky A., (1979), “An Analysis of Deision Under Risk”, Econometrica, Vol47, No2, pp:263-291
• Kahneman D., Tversky A., (1981), “The Framing of Desicisions and The Psychology of Choice”, Science, New Series, Vol211, No4481, pp:453-458
• Karine N. (2000), “Homo Economicus and Homo Politicus: Interpretation and Aggregation of EnvironmentalValues”, Journal of Economic Behavioral &Organization, Vol42, No3, ss.305-322
• Kamber Can S., (2018), “Davranışsal İktisat ve Rasyonellik Varsayımı: Literatür İncelemesi”, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, Cilt7, Sayı1, ss:169-199
• Kahneman Daniel (2020), “Hızlı ve Yavaş Düşünme”, 13. Baskı, Çev; Deniztekin O., Deniztekin F., Nisan, İstanbul
• Levin Irvin P., Schneider S., Gaeth G., (1998) “All Frames Are Not Created Equal: A Typology and Critical Analysis of Framing Effects”, Organizational Behavior And Human Decision Processes, Vol76, No2, pp:149-188
• Luoto J., Carman K., (2014), “Behavioral Economics Guidelines With Applications For Health İnterventions”, Inter-American Development Bank TechncalNote: No. IDB-TN-665, PP:1-67
• Özdemir Ş., (2019), “Bir Kamu Politikası Aracı Olarak Davranışsal İçgörü”, Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi, sayı34, pp:247-274
• Simon Herbert A., (1955), “A Behavioral Model of Rational Choice”, The Quarterly Journal of Economics, Vol69, No1, pp:99-118
• Sefil S, ve Çilingiroğlu H, (2011), “Davranışsal Finansın Temlleri: Karar Vermenin Bölgesel ve Duygusal Eğilimleri”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 01(19), ss:247-267
• Serim H., ve Küçükşenel S., (2020), “Davranışsal İktisat ve Dürtme: Sağlık Politikaları Özelinde Bir İnceleme”, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt38, Sayı 3, ss: 531-559
• Thaler r., ve Sunstein Cass R., (2019), “Dürtme”, Pegasus Yayınları, 7. Baskı, Nisan, İstanbul
• Yavuzaslan K. (2018), “Ekonomideki Tercihlerde, Demografik Farklılıkların Önemi: Davranışsal Ve Deneysel İktisat Çalışmaları”, Social Sciences Studies Journal, Vol4, Issue19, pp:2152-2158
• Yavuzaslan K. (2018), “Yeni İktisat Paradigmasında Bir Yöntem Olarak Deneysel İktisat”, Kafkas Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt 9, Sayı 18, ss.641-657
• Yayar R, Karaca Eker Ö. (2019), “Davranışsal İktisat Bağlamında Kamu Çalışanlarının Tüketim Davranış Eğilimleri” Akdeniz İİBF Dergisi, 19(1), ss.1-29
• Yavuzaslan K., (2019), “İktisadi Bilimi Laboratuvara mı Taşıyor? Deneysel İktisat Ve Oyun Teorisi”, Akademik Araştırmalar ve Çalışma Dergisi, 11(21) ss: 428-444