A Connection Between the Work “The Death Of Smail-Aga Čengić” By The Croatian Writer Ivan Mažuranić and The Perceptions Of Turks in the Balkans

Yıl 2024, , 285 - 298, 20.07.2024

Demet Kardaş

https://doi.org/10.17822/omad.1443207

Öz

The Death of Smail-aga Čengić is a work written by acclaimed Croatian writer and politician Ivan Mažuranić. Inspired by Croatian folk literature, this epic poem consists of five parts. The subject of the poem is conflict between the renowned Ottoman Montenegrin pasha of Herzegovina, Ismail Čengić Aga, and the Montenegrin people near the village of Grahovo. The poem consists of “The Aga’s Dominion” which describes the main character of Ismail Čengić Aga, “The Night Traveler” in which Montenegrins prepare for revenge, “The Company” in which the vengeful army gathers, “The Harač” in which the tyrant is attacked, and “Fate” in which Ismail Čengić Aga’s fate after death is described. The most remarkable chapters are the “The Aga’s Dominion” and “The Company”. In this paper, it has been translated into Turkish. Mažuranić’s political status, this epic poem has been recognized as an accurate representation of history and has become a source of negative perceptions about Turks. However, history books indicate that Čengić Aga was in fact not an oppressor. This paper is expected to contribute to relevant fields with regard to examining the source of biased and erroneous perceptions of Turks, particularly in Croatia, but also in Balkans.

Anahtar Kelimeler

Croatian literature, The death of Smail-aga Čengić, perception of Turks

Proje Numarası

Proje değildir.

Hırvat Yazar Ivan Mažuranić’in “İsmail Çengiç Ağa’nın Ölümü” Eseri ile Balkanlar’da Türklerle İlgili Algı Arasındaki Bağlantılar

Öz

Ünlü Hırvat yazar ve siyasetçi İvan Mažuranić’in; Hırvat halk edebiyatından esinlenip gerçek tarihi değiştirerek yazdığı İsmail Çengiç Ağa’nın Ölümü adlı eser beş bölümden oluşmaktadır. Eserin konusu, Karadağ’ın meşhur Osmanlı Hersek Paşası İsmail Çengiç Ağa ile Grahovo kasabası yakınlarındaki Karadağ halkı arasında geçen küçük muharebedir. Eser, ana karakter İsmail Çengiç Ağa’nın “Ağalık”; Karadağlıların intikam hazırlıkları “Gececi”; intikam için toplanan askerlerin buluşması “Çete”; zalime karşı yapılan saldırı “Haraç” ve İsmail Çengiç Ağa’nın ölümden sonraki kaderinin anlatıldığı “Yazgı” bölümlerinden oluşmaktadır. Bu çalışmada eser, Türkçeye çevrilmiştir. Bu eser, halk diliyle yazıldığı için, yazar İvan Mažuranić’in siyasi konusu nedeniyle de gerçek tarih olarak kabul görmüş ve aslında tarihi belgelerde bir zorba olmayan İsmail Çengiç Ağa üzerinden Türklerle ilgili olumsuz algının kaynağı olmuştur. Çalışmanın Hırvatistan özelinde Balkanlar’da Türklerle ilgili yanlı ve yanlış algıların kaynağının sorgulanması açısından ilgili alanlara katkı sunacağı değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hırvat edebiyatı, İsmail Çengiç Ağa’nın ölümü, Türk algısı

Etik Beyan

-

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

Proje değildir.

Teşekkür

-

Kaynakça

• Abadžić Navaey, Azra. “Predodžbe o Turcima u hrvatskoj nastavi povijesti”. [Hırvat tarih öğretiminde Türklere ilişkin algılar] IV. međunarodni turkološki simpozij zemalja jugoistočne Europe, The Balkan Turkology Research Center, Prizren, 2011.
• Barac, Antun. Mažuranić (Zagreb: Matica hrvatska). 1945.
• Čaušević, Ekrem, Paić-Vukić Tatjana ve Küçükusta Ayla Hafız. Bosna’ya Bir Bakış yahut Bir Hırvat Vatandaşının 1839-40 Yılları Arasında O Eyalete Kısa Bir Yolculuğu (Osmanlı Dönemi Bosna’sına Dair Bir Seyahatname). Prizren: BAL-TAM, Balkan Türkoloji Araştırmalari Merkezi. 2011. Džanko, Muhidin. „Tragični torzo: Gazi Ismail-aga Čengić kao povijesna ličnost i fikcionalni literarni lik u književnim i povijesno-dokumentarnim vrelima“. (Trajik gövde: Edebi ve tarihi-belgesel kaynaklarda tarihi bir figür ve kurgusal edebi karakter olarak Gazi İsmail-ağa Čengić) Godišnjak Bošnjačke kulture „Preporod“ 1:361-386. 2015.
• Dukić, Davor. Ivan Mažuranić’s The Death of Smail-agaČengić (1846): The Controversial Reception of an Epic Poem, Narrative(s) in Conflicts, Edited by Wolfgang Müller-Funk and Clemens Ruthner, Bibliographic information published by the Deutsche Nationalbibliothek, 2017.
• Dujmović Markusi, Dragica ve Rossetti-Bazdan Sandra. Književni vremeplov 3 / Dujmović Markusi, Dragica (Ed.). Zagreb: Profil: 50. 2009.
• Fališevac, Dunja. Život i djelo Ivana Mažuranića. (Ivan Mažuranić'ın hayatı ve eserleri) KOLO - Časopis Matice hrvatske za književnost, umjetnost i kulturu, 23(3), 165-185. 2014.
• Frangeš, İvo ve Živančević Milorad. Sabrana djela Ivana Mažuranića: Smrt Smail-age Čengića, Zagreb: Sveučilišna naklada Liber - Nakladni zavod Matice hrvatske, 1979.
• Gölen, Zafer. 1862 Karadağ Askeri Harekâtı ve Sonuçları, 2011, BELLETEN, Sayı Ağustos Cilt 75 - Sayı 273, 2011.
• Hajdarpasic, Edin. Whose Bosnia? Nationalism and political imagination in the Balkans, 1840-1914. Cornell University Press. 2016. https://doi.org/10.7591/cornell/9780801453717.003.0003.
• Juričić, Dinka, Bekić-Vejzović, Majda Farkaš, Lidija Košutić-Brozović, Nevenka Skok, Šicel, Miroslav. Hrvatski romantizam. Čitanka 3: Udžbenik za treći razred gimnazije. (Lise 3 Edebiyat Ders Kitabı) Zagreb, Hrvatska: Školska knjiga. 2014.
• Kreşevlaković Hamdi. Çengiç beyleri Osmanlı devrinde Bosna-Hersek feodalizmi hakkında bir etüd, ön sözü yazarı M. Tayyip Gökbilgin, Hırvatçadan tercüme eden ve biyografileri derleyen İsmail Eren, İstanbul. 1960.
• Kapetanić, Davor. Bibliografija prijevoda »Smrti Smail-age Čengića«. (İsmail Çengiç Ağa'nın Ölümü'nün Çevirilerinin Bibliyografyası) KOLO - Časopis Matice hrvatske za književnost, umjetnost i kulturu, 9-10, 536-543. 1965.
• Kuzmic, Tatiana. The Goldsmith’s gold: The origins of Yugoslavism and the birth of the Croatian novel. In Adulterous nations: Family politics and national anxiety in the European novel (pp. 131–154). 2016. Northwestern University Press. http://www.jstor.org/stable/j.ctt22727pw.9
• Mažuranić, Ivan. Smrt Smail-age Čengića. (İsmail Çengiç Ağa'nın Ölümü) I. Frangeš ve M. Živančević (Eds.). Zagreb: Sveučilišna naklada Liber - Nakladni zavod Matice hrvatske.1979.
• Moačanin, Nenad. “The Historical Fate of Croatia and Turco-Croatian Relations in the Past”, Tarih Araştırmaları Dergisi 16, no. 27 (May 1992).
• Nikčević, Milorad. Demonski karakter lika Smail-age Čengića Ivana Mažuranića u istočnoevropskome i zapadnoevropskome kontekstu: komparativno sagledavanje // Međudržavni (Crna Gora i Hrvatska) i međunarodni projekt Dani Ivana Mažuranića (1814-1890) u Crnoj Gori. Manifestation Programme & Abstract Book / Nikčević, Milorad (ur.). Cetinje, Novi Vinodolski, Osijek. s. 179-180. 2009.
• Protrka Štimec, Marina. “Pleasure and Pain: Corporeality in Ivan Mažuranić’s Smail-aga Čengić’s Death”, Wien: Myth and Its Discontents Mythos und Ernüchterung. 2017.
• Şahingöz, Mehmet ve Bilalli, Shener. “Balkanlar’da eğitim kurumlarında okutulan tarih ders kitaplarında “Osmanlı-Türk” imajı, Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, 14 /28, 2018, 163-182.
• Šišić, Ferdo. “Pogibija Smail-age Čengića.” (İmail Čengić Ağa’nın öldürülmesi) Hrvatsko kolo, IV: 164-181. Imagining the Balkans. New York: Oxford University Press. 1908.
• Temizer, Abidin. MAŽURANIĆ, Matija, Bosna’ya Bir Bakış Yahut Bir Hırvat Vatandaşının 1839–40 Yılları Arasında O Eyalete Kısa Bir Yolculuğu, (Osmanlı Dönemi Bosnasına Dair Bir Seyahatname), Yayına Hazırlayanlar: Ekrem Čaušević, Tatjana Paić-Vukić, Ayla Hafız Küçükusta, Bal-tam, Prizren 2011, 104 sayfa, Hıstory Studies International Journal Of Hıstory, Volume 5 Issue 2, A Tribute to Prof. Dr. Halil INALCIK p. 611-614, March, 2013.
• Tomasović, Mirko. Peti prijevod na francuski Mažuranićeva spjeva (Mažuranić'in eserinin Fransızcaya beşinci çevirisi). https://www.matica.hr/vijenac/542%20-%20543/peti-prijevod-na-francuski-mazuraniceva-spjeva-23952/. 2014.
• Živančević, Milorad. Ivan Mažuranić, Novi Sad: Matica srpska; Zagreb: Globus, 1988.