İYİ YÖNETİM İLKELERİ BAĞLAMINDA KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU: KAMU GÖREVLİLERİ ALGISI

Yıl 2018, Sayı: 1, 329 - 365, 31.12.2018

Tülay Kırçoğlu Hakan Pabuçcu

Öz

Günümüzde bireyin yönetim karşısında kazandığı haklardan biri iyi
yönetim hakkıdır.  İyi yönetim
ilkelerinin tesis edilmesi için Kamu Denetçiliği Kurumu’nun kurulması,
yönetimin iyi niyetli bir adımıdır. Nitekim Kamu Denetçiliği Kurumu’nun temel
felsefesi devlete karşı vatandaşı koruyarak idarenin iyi işleyişini sağlamak ve
iyi yönetim ilkelerinin uygulanmasını gözetmektir. İyi yönetim ilkelerini
uygulayacak olan kamu görevlilerinin kurum hakkında algısı ve memnuniyeti bu
araştırmanın temel sorunsalıdır. Bu araştırma sorusundan yola çıkarak KDK’nın
görev alanına giren kurumlarda görev yapan kamu görevlilerinden oluşan bir
örneklem belirlenmiştir. Türkiye geneli yapılan araştırmada 1120 kamu
görevlisine anket uygulanmıştır. Analizler sonucu elde edilen bulgular KDK
yönetimiyle paylaşılmış ve tartışılmıştır. Sonuçlara göre kamu görevlileri,
kurumu yüksek oranda tanımakta ve olumlu algı sergilemektedir. Kurum hakkında
algı ve memnuniyet arasında yüksek düzeyde pozitif yönlü bir ilişki vardır.
Demografik değişkenler açısından elde edilen sonuçlarda ise; kurum algısı yaş
grupları açısından önemli farklılıklar göstermektedir. KDK’ya göre kurumun
önündeki en önemli engel, ülkemizde hak arama kültürünün yaygın olmaması ve
kurumun tanınmamasıdır.

Anahtar Kelimeler

Ombudsman, Kamu Denetçiliği Kurumu, İyi yönetim, Kamu görevlileri, Algı ve memnuniyet

Kaynakça

• ABDİOĞLU, Hasan (2007). “Yönetişim İlkelerinin Uygulanmasında Kamu Denetçiliği (Ombudsmanlık) Kurumu ve Avrupa Birliği Sürecinde Türkiye Açısından Önemi”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 11, ss. 79-102. AHMAD, Munir ve Faisal Qadeer (2012). Citizen Report Card Study on Federal Tax Ombudsman Pakistan, Transparency International, Pakistan. AKALAN, Abdullah Recai (2006). Türk Kamu Yönetiminde İyi Yönetim ve Yolsuzlukla Mücadele, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya. AKTAN, Coşkun Can (2015). “İdeal Devlet ve İyi Yönetim: Temel İlkeler, Kurallar ve Kurumlar”, Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 1, ss. 50-60. AKTAN, Coşkun Can ve Hilmi Çoban (2005). “Kamu Sektöründe İyi Yönetim İlkeleri”, C.Coşkun Aktan, Kamu Mali Yönetiminde Stratejik Planlama ve Performans Esaslı Bütçeleme içinde (ss. 13-40), Seçkin Yayıncılık, İstanbul. ALTHAUS, Catherine ve diğerleri (2012), “Trends in Australian and Canadian Public Service Perceptions from on Employee Survey Perspective, Australian Journal of Public Administration, 71 (4), 423-439. ARKLAN, Ümit (2006). “Bir Kamu Denetim Sistemi Olarak Ombudsman ve Türkiye’de Uygulanabilirliği”, Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 3, ss. 82-100. ARSLAN, Nagehan Talat (2010). “Klasik-Neo Klasik Dönüşüm Süreci: Yeni Kamu Yönetimi”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 11, Sayı: 2, ss. 21-38. ATEŞ, Hamza (2003). Postmodern Toplum, Devlet ve Kamu Yönetimi, Kamu Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar, Seçkin Yayınları, Ankara. AYENI, Victor, Hayden Thomas ve Linda C. Reif (2000). Strengthening Ombudsman and Human Rights Institutions in Commonwealth Small and Island States: The Caribbean Experience, Commonwealth Secretariat Marlborough House, London. AYKAÇ, Burhan (1995). Türkiye’de Kamu Yönetimi Öğretiminin Gelişimi, Kamu Yönetimi Disiplin Sempozyumu Bildirileri 2, TODAİE Yayınları, Ankara. BABÜROĞLU, Oğuz ve Nevra Hatipoğlu (1997). Ombudsman (Kamu Hakemi) Kurumu İncelemesi: Devlette Bir Toplam Kalite Mekanizması Örneği, TÜSİAD Yayını, İstanbul. BAYLAN, Ömer (1978), Vatandaşın Devlet Yönetimi Hakkındaki Şikayetleri ve Türkiye için İsveç Ombudsman Formülü, İçişleri Bakanlığı Yayınları: Ankara. BUCK, Trevor, Richard Kirkham, ve Brian Thompson (2011). The ombudsman enterprise and administrative justice, London and Newyork, 1. Baskı, Routledge. CAVE, Stephanie (2007). “Ombudsperson in the Public and Private Sector”, SPEA Honors Paper Series, Cilt: 1, Sayı: 5, ss. 1-32. CHRIS, Wellin ve Kart Carry (2008). Enhancing the Performance of Local Long Term Care Ombudsman Programs in Ohio: Chartbook, Scripps Gerontology Center Publications, Miami. COX, Carolyn C. (2009). “Long Term Care Administrators Perceptions of the Ombudsman Program in the State of Missouri”, Journal of Elder Abuse & Neglect, Cilt: 21, Sayı: 1, ss. 74-82. CREUTZFELDT, Naomi (2016). “A Voice for Change? Trust Relationship Between Ombudsmen, Individuals and Public Service Providers”, Journal of Social Welfare and Family Law, Cilt: 38, ss. 460-479. ÇAĞATAY, Uluç, Ahmet Uçar ve Recep Arslan (2013). “Kamu Denetçiliği Kurumu’nun Yerel Düzeyde Algılanması: İzmir ve Manisa Barosuna Kayıtlı Avukatlar Üzerine Bir Araştırma”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 17, ss. 51-68. ÇUKURÇAYIR, M.Akif, M.Akif Özer ve Kasım Turgut (2012). “Yerel Yönetimlerdde Yolsuzlukla Mücadelede Yönetişim İlke ve Uygulamaları”, Sayıştay Dergisi, Sayı: 86, ss. 1-18. DANET, Brenda (1978). “Toward a Method to Evaluate the Ombudsman Role”, Administration & Society, Cilt: 10, Sayı: 3, ss. 335-370. DEMİRAL, Gamze Yudum (2009). Uluslararası Uygulamalar Işığında Kamu Denetçiliği (Ombudsmanlık) Kurumu ve Türkiye’de Uygulanabilirliği, Devlet Bütçe Uzmanlığı Araştırma Raporu, Ankara. DESSIE, Shimellis Hailu (2018). “Ombudsman for Good Governances in Ethiopia: Assessing the Awareness and Perceptions Of Civil Servants: Insight from South Wollo Zone Civil Servants”, Global Journal of Human-Social Science Research, Cilt: 18, Sayı: 1, ss. 28-31. DEUZE, Mark ve Arjen Van Dalen (2006). “Reader’s Advocates or Newspapers Ambassadors? Newspaper Ombudsmen in the Netherlands”, European Journal of Communication, Cilt: 21, Sayı: 4, ss. 457-475. DODSON, Micheal ve Donald Jackson (2004). “Horizontal Accountability in Transition Democracies: The Human Rights Ombudsman in El Salvador and Guatemala”, Latin American Politics and Society, Cilt: 46, Sayı: 4, ss. 1-27. EFE, Haydar ve Murat Demirci (2013). “Ombudsmanlık Kavramı ve Türkiye’de Kamu Denetçiliği Kurumundan Beklentiler”, Sayıştay Dergisi, Sayı: 90, ss. 49-72. ERHÜMAN, Tufan (1992). “Türkiye İçin Nasıl Bir Ombudsman Formülü?”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Sayı: 49, ss. 155-180. ERHÜMAN, Tufan (1998). “Ombudsman”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt: 31, Sayı: 3, ss. 87-102. ESTES, Carroll L., Donna M.Zulman ve Sheryl C. Goldberg (2004). “State Long Term Ombudsman Programs: Factors Associated with Perceived Effectiveness”, The Gerontologist, Cilt: 44 Sayı: 1, ss. 104-115. FENDOĞLU, H. Tahsin (2010). Kamu Denetçiliği (Ombudsmanlık), Yetkin Yayınları, Ankara. FRANK, Bernard (1970). “Administrative Law Review”, The Ombudsman and Human Rights, Sayı: 3, ss. 467-492. FRIEDMANN, Karl A. (1977). “Controlling Bureaucracy: Attitudes in the Alberta Public Service Towards the Ombudsman”, Canadian Public Administration, Cilt: 19, Sayı: 1, ss. 51-87. GADLIN, Howard (2000). “The Ombudsman: What’s in a Name?”, Negotiation Journal January, ss. 37-48. GAMMELTOFT-HANSEN, Hans (1996). Interventions Concerning Theme 2, Council of Europe, Proceeding of 5th Round Table with European Ombudsmen, 1.Baskı içinde (ss. 128-200), Council of Europe Publishing, The Limassol. GIDDINGS, Philip (1993). “Regulators and Ombudsmen: Access and Vicibility”, Journal of Financial Regulation and Compliance, Cilt: 2, Sayı: 1, ss. 59-73. GÖKÇE, Ali Fuat (2012). “Çağdaş Kamu Yönetiminde Kamu Denetçiliği (Ombudsmanlık) ve Türkiye İçin Askeri Ombudsmanlık Önerisi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 17, Sayı: 2, ss. 203-227. GÖRMEZ, Kemal (1997). Kent ve Siyaset, Gazi Büro Yayınevi, Ankara. GREGORY, Roy ve Philip Giddings (2000). Righting Wrongs: The Ombudsman in Six Continents, IOS Press, Hollanda (Amsterdam). HARRISON, Tyler, Paula Hopeck, Nathalie Desrayaud ve Kristen Imboden (2013). “The Relationship Between Conflict, Anticipatory Procedural Justice and Design with Intentions to Use Ombudsman Processess”, International Journal of Conflict Management, Cilt: 24, Sayı: 1, ss. 56-72. HATCHARD, John (1991). “The Ombudsman in Africa Revisited”, International and Comparative Law Quarterly, Cilt: 40, Sayı: 4, ss. 937-948. HERTOGH, March (2013). “Why the Ombudsman does not Promote Public Trust in Government: Lessons from the Low Countries”, Journal of Social Welfare and Family Law, Cilt: 35, Sayı: 2, ss. 245-258. HOSSU, Laura ve Radu Carp (2013). “The Multifaceted Image of The Romanıan Ombudsman”, Transylvanian Review of Administrative Sciences, ss. 71-95. http://www.worldbank.org KAHRAMAN, Mehmet (2011). “Hukuk Devletine Katkıları Bakımından Kamu Denetçiliği”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 16, ss. 355-373. Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu (2012). T.C Resmî Gazete, Sayı: 28338, 29 Haziran 2012. KAPLAN, Çetin, Mustafa Macit ve Emrah Özcan (2014). “Kamu Denetçiliği (Ombudsman) Kurumu’nun Kamuoyu Algısı Üzerine Bir Çalışma”, Journal of Institute of Social Sciences, Cilt: 5, Sayı: 2, ss. 75-104. KARAÇOR, Süleyman ve Arif Oltulu (2011). “Demokrasi Ve Yönetişim Boyutu İle Yeni Kamu Yönetimi Anlayışı”, Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Cilt: 11, Sayı: 22, ss. 403-418. KARAKUL, Selman (2015). “Hukuki ve İdari Denetim Ölçütü Olarak İyi Yönetim İlkeleri”, Ombudsman Akademik Dergisi, Yıl:2, Sayı: 3, ss. 61-105. KAYGISIZ, Ümmühan (2016). “Kamu Denetçiliği Kurumu Kurumsal Algı Ölçeği Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 16, ss. 19-37. KILAVUZ, Raci, Abdullah Yılmaz ve Ferit İzci (2003). “Etkin Bir Denetim Aracı Olarak Ombudsmanlık ve Türkiye'de Uygulanabilirliği”, Cilt: 4, Sayı: 1, ss. 49-68. KURTULUŞ, Kemal (2004). Pazarlama Araştırmaları, Literatür Yayıncılık, Genişletilmiş 7. Basım, İstanbul. KÜÇÜKÖZYİĞİT, H. Galip (2006). “Ombudsmanlık Kurumu-Hukuksal ve Siyasal bir İnceleme”, Uluslararası Hukuk ve Politika, Cilt: 2, Sayı: 5, ss. 90-111. MIEWALD, Robert D. ve John C. Comer (1986). “Complaining as Participation The Case of the Ombudsman”, Administration & Society, Cilt:17, Sayı: 4, ss. 481-499. MONK, Abraham ve Lenard Kaye (1982), “Assessing the Efficacy of Ombudsman Services fort he Aged in Long Term Care Institutions”, Evaluation and Program Planning, Cilt: 5, Sayı: 4, ss. 363-370. NELSON, Wayne (2008). “Long Term Care Volunteer Roles on Trial: Ombudsman Effectiveness Revisited”, Journal of Gerontological Social Work, Cilt: 23, Sayı: 3-4, ss. 25-46. OSTWALD, Sharon, Anke Runge, Emily J. Lees ve Gina D. Patterson (2003), “Texas Certified Volunteer Long Term Care Ombudsmen: Perspectives of Role and Effectiveness”, Journal of the American Medical Directors Association, Cilt: 4, Sayı: 6, ss. 323-328. OWEN, Stephen (1990). “The Expanding Role of the Ombudsman in the Administrative State”, University of Toronto Law Journal, Cilt: 40, Sayı:3, ss. 670-86. ÖKTEN, Serkan ve Durmuş Gökhan Turhan (2014). “6328 Sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu ve Komisyon Raporlarında Yer Alan Eleştiriler Çerçevesinde Bir Değerlendirme”, Paradoks Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 1, ss. 129-151. ÖZER, M. Akif (2000). “TBMM’ce Uygulanan Parlamento Denetimi: Eleştirel Bir İnceleme”, Amme İdare Dergisi, Cilt: 33, Sayı: 2, ss. 35-55. REIF, Linda C. (1999). The International Ombudsman Anthology: Selected Writings from the International Ombudsman Institute, Martinus Nijhoff Publishers, Hollanda. RHODES, Rod (1996). “The New Governance: Governing without Government”, Political Studies, Cilt: 44, Sayı: 4, ss. 652-667. SEZEN, Seriye (2001). “Ombudsman: Türkiye İçin Nasıl Bir Çözüm? Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu Tasarısı Üzerine Bir Değerlendirme”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt: 34, Sayı: 4, ss. 71-96. SHALLEY, Greg, Carmen Castro ve Stanley G. Cron (2015). “Utilizing Online Tools to İncrease Volunteer Ombudsmen Presence in Long Term Care”, Geriatric Nursing, Cilt: 36, Sayı: 1, ss. 52-56. STIEBER, Carolyn (2000). “57 Varieties: Has the Ombudsman Concept Become Diluted?”, Negotiation Journal, Sayı: January, ss. 49-57. STOKER, Gerry (1998). “Governance as theory: five propositions”, International Social Science Journal, Cilt: 50, Sayı: 155, 17-28. ŞAFAKLI, Okan Veli (2009). “Kamu Denetiminde Etkinlik Aracı Olarak ‘Ombudsman’ ve AB Sürecinde KKTC’deki Uygulamaya Karşılaştırmalı Bir Bakış Açısı”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, Cilt: 11, Sayı: 2, ss. 161-197. ŞENGÜL, Ramazan (2007). “Türkiye’de Kamu Yönetiminin Etkin Denetlenmesinde Yeni Bir Kurum: Kamu Denetçiliği Kurumu”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 14, Sayı: 2, ss. 126-145. TORTOP, Nuri (1974). “Yönetimin Denetlenmesi ve Denetleme Biçimleri”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 1, ss. 27-50. TURAN, Hande Tek (2013). Yönetişim ve Yeni Kamu Yönetimi, F. Neval Genç, Yönetişim ve Yönetim Ekseninde Kamu Yönetimi, Çizgi Kitabevi, Konya. USTA, Sefa ve Abdulvahap Akıncı (2017). “The Ombudsman Institution As A Mechanism Of Accountability İn Public Administration: The Case Of Germany”, Journal of Human Sciences, Cilt: 13, Sayı: 2, ss. 2735-2749. VAN ROOSBROEK, Steven ve Steven Van De Walle, (2008). “The Relationship Between Ombudsman, Government, And Citizens: A Survey Analysis”, Negotiation journal, Cilt: 24, Sayı:3, ss. 287–302. WANG, XiaoHu ve Montgomery Wan Wart (2007). “When Public Participation in Administration Leads to Trust: An Empirical Assessment of Managers’ Perceptions”, Public Administration Review, March/April, 265-278. YAŞAMIŞ, Firuz Demir (1997). “Oklokrasi ya da Demokrasinin ve Devletin Yozlaşması”, Yeni Türkiye Dergisi, Sayı: 13, ss. 123-132. YERGIN, Daniel ve Joseph Stanislaw (1998). The Commanding Heights: The Battle between Government and the Marketplace That Is Remaking the Modern World, Simon & Schuster, New York. YILDIRIM, Arzu (2014). “Yerel Yönetim Ombudsmanının Türkiye’de Uygulanabilirliği Üzerine Genel Bir Değerlendirme”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 2, ss. 197-217.