RONALD DWORKİN’İN HUKUK TEORİSİ ÇERÇEVESİNDE HAKKANİYET TEMELLİ İDARÎ DENETİMDE OMBUDSMANIN ROLÜ

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 11, 233 - 257, 31.12.2019

Rıdvan Değirmenci

https://doi.org/10.32002/ombudsmanakademik.632704

Öz

Ronald Dworkin’in
hukuk kuramı temel olarak bir yorum kuramıdır. Dworkin, hukuku normlar ve
ilkelerin bütün olarak yorumlandığı bir sistem olarak kabul eder. Bir bütün
olarak hukuk, özünde hakları koruyan ve ortak yaşamın devamlılığını sağlayan
bir yapıdır. Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsman) idarenin her türlü eylem,
işlem, tutum ve davranışını insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde
hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönünden incelemekle görevlendirilmiştir. Bu
anlamda idarenin eylem ve işlemlerini mevzu hukuk dışında hakkaniyet bakımından
incelemesinde kullandığı ilkeler temel insan hakları ilkeleri olarak karşımıza
çıkmaktadır. O halde, Dworkin’in hukuk anlayışı içerisinde yorumcunun aldığı
rolle ombudsmanın hakkaniyet denetimi görevi arasında bir bağ kurulabilecektir.
Ombudsmanın hakkaniyet denetimi görevinin ifa ederken normlarla temel insan
hakları ilkelerini birlikte yorumlaması ile Dworkin’in yorum teorisi arasındaki
benzerlik makalenin temel konusudur.  

Anahtar Kelimeler

Ombudsman, Ronald Dworkin, yorum teorisi, hakkaniyet, idari denetim

Kaynakça

• KAYNAKÇA
• ARSLAN, Zühtü (2001) Devletin Hukuku, Hukuk Devleti ve Özgürlük Sarkacı, Doğu Batı Dergisi, Cilt 13.
• ATAY, Ender Ethem (2014) Hukuk Devleti İlkesi Işığında İdarenin Denetimi Ve Kamu Denetçiliği Kurumu, Ombudsman Akademik Dergisi, Sayı 1, ss. 1-31.
• AKBAŞ, Kasım (2015) , Ronald Dworkin, Pozitivizmin ve Doğal Hukukun Eleştirisinden Bir Yargılama Kuramına; içinde Çağdaş Hukuk Düşüncesine Giriş, İthaki Yayınları, İstanbul.
• BİX, Brian (2004), Doğal Hukuk, Modern Gelenek, (Çev. Ertuğrul Uzun), Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt : 6, Sayı : 2, ss. 291-343.
• CAN, Şefik (2011), Klasik Yunan Mitolojisi, Ötüken Yayıncılık.
• COTTERELL, Roger (2018) Hukukbilimin Politikası, (Çev. Saim Üye), Pinhan Yayıncılık, İstanbul.
• DEMİRDAL, Balkan (2014), Ronald Dworkın’in Hukuk Teorisi Işığında Yargıçların Rolü, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 18, Sayı, 3-4, ss. 789-820.
• DWORKİN, Ronald (1978), Taking Rights Seriously, Harvard University Press.
• DWORKİN, Ronald (1986) Law’s Empire, Harvard University Press.
• DWORKİN, Ronald (2006) Justice in Robes, Harvard University Press.
• DYZENHAUS, David (2007) The Rule of Law as the Rule of Liberal Principle, , İçinde Ronald Dworkin, Ed. Arthur Ripstein, Cambridge University Press.
• GÖZLER, Kemal (2018), İnsan Hakları, Ekin Kitabevi, Bursa.
• GÖZLER, Kemal ve Gürsel Kaplan (2018), İdare Hukuku Dersleri, Ekin Kitabevi, Bursa.
• GÖZLER, Kemal, Tabii Hukuk ve Hukukî Pozitivizme Göre Adalet Kavramı, Muhafazakar Düşünce Dergisi, Yıl 4, Sayı 15, Kış 2008, s. 79-89.
• GÜNAYDIN, Hamza (2017), Paris Prensipleri Çerçevesinde Ulusal İnsan Hakları Kurumu Modeli Olarak Ombudsmanlık: Türkiye Örneği, İstanbul Şehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• GÜRKAN, Ülker (1967), Hukukî Realizm Akımı, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
• HART, H.L.A. (2012), Concept Of Law, Oxford University Press, Third Edition.
• KELSEN, Hans, Adalet Nedir, (Çev. Ali Acar), TBB Dergisi, Yıl 2013, Sayı 107, s. 431-454.
• KIRLI, Özlem, Liberteryenizm, Orient Yayınevi, Ankara 2015.
• KUCSKO- STADELMAYER, Gabrielle (2008), European Ombudsman Institutions, Springer, New York.
• KÜRİS, Egidijus (2007), Anayasal Değerlerin Evrenselleşmesi Üzerine (Orta ve Doğu Avrupa Ülkelerinin Anayasal İçtihatları ve AİHM Kararları Bağlamında), Anayasa Yargısı Dergisi, Sayı 24, ss. 197-213.
• METİN, Sevtap (2003) Ronald Dworkin’in Teorisinde Yorum Yaklaşımı, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt LXI, Sayı 1-2, 35-83.
• METİN, Sevtap ve Altan Heper (2015), Ceza Hukuku Felsefesine Katkı: Radbruch Formülü, Tekin Yayınevi, İstanbul, 2015
• ÖKTEM, Niyazi (2011), Ronald Dworkin ve Hukuk Felsefesi, Anayasa Yargısı Dergisi, Cilt 28, ss. 83-96.
• ÖZBUDUN, Ergun (2017) Anayasalcılık ve Demokrasi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2017.
• ÖZER, Mehmet Akif (2005), Günümüzün Yükselen Değeri: Yeni Kamu Yönetimi, Sayıştay Dergisi, Sayı 59, ss. 3-46.
• ÖZKÖK, Gülriz (2002) Ronald Dworkin’de Adalet ve Haklar, Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi, Cilt 5.
• RADBRUCH, Gustav (2013), Yasal Haksızlık ve Yasa Üstü Hukuk, Çev. Altan Heper, Sevtap Metin, içinde; Ceza Hukuku Felsefesine Katkı: Radbruch Formülü, Tekin Yayınevi, İstanbul, 2013.
• REİF, Linde C. (2004), The Ombudsman, Good Governance and The International Human Right System, Springer, Dordrecht.
• RICHARDSON, Henry S. (1999), Administrative Policy-making: Rule of Law or Bureaucracy? içinde Recraftıng The Rule Of Law Edited by Davıd Dyzenhaus Oxford Publishing.
• SALİHPAŞAOĞLU, Yaşar (2009), Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Türkiye: Bazı Rakamlar ve Gerçekler, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 13, Sayı. 1-2, ss. 253-281.
• SAVİGNY, Friedrich Carl von (2018) Çağımızın Yasama ve Hukuk Bilimi Konusundaki Görevi Üzerine, (Çev. Ali Acar), Pinhan Yayıncılık, İstanbul,
• UYGUR Gülriz (2003), Hukukî Pozitivizmin Değişen Yüzü Mü?, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 52, Sayı 3, ss. 145-176.
• KARARLAR
• Anayasa Mahkemesi Kararı Süleyman Başmeydan Başvurusu, Başvuru Numarası: 2015/6164, Karar Tarihi: 20/06/2019.
• Kamu Denetçiliği Kurumu 2018/9218 başvuru numaralı 07.01.2019 tarihli Tavsiye Kararı.
• Kamu Denetçiliği Kurumu 2016/5684 başvuru numaralı ve 20/06/2017 tarihli kararı.
• Kamu Denetçiliği Kurumu 2018/17332 başvuru numaralı ve 28/05/2019 tarihli kararı.
• Kamu Denetçiliği Kurumu 2013/2, başvuru numaralı 20/09/2013 tarihli kararı.
• Kamu Denetçiliği Kurumu 2013/171 başvuru numaralı 30/12/2014 tarihli kararı.
• Kamu Denetçiliği Kurumu 2018/13083 başvuru numaralı 28/02/2019 tarihli kararı.
• Kamu Denetçiliği Kurumu 2018/10649 başvuru numaralı 18/01/2019 tarihli kararı.
• Kamu Denetçiliği Kurumu 2013/310 başvuru numaralı 03/12/2013 tarihli kararı.
• Kamu Denetçiliği Kurumu 2013/33 numaralı kararı.
• İNTERNET KAYNAKLARIAdalet ve Kalkınma Partisi Grup Başkanı İstanbul Milletvekili Recep Tayyip Erdoğan ve 264 Milletvekilinin; 7/11/1982 Tarihli ve 2709 Sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi ve Anayasa Komisyonu Raporu (2/656) https://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem23/yil01/ss497.pdf Erişim Tarihi: 29/09/2019.
• ARSLAN Zühtü (2018), Aliya İzzetbegoviç’in Düşüncesinde Üç Kavram: Adalet, Hukuk ve Hürriyet, Saraybosna Üniversitesi’nde 19 Ekim 2018 tarihinde düzenlenen “Aliya İzzetbegoviç ve Onun Hukuk ile Devlet Anlayışı” konulu Konferans için hazırlanan konuşma metnidir. https://www.anayasa.gov.tr/tr/baskan/baskanin-konusmalari/ Erişim Tarihi: 29/09/2019.
• https://www.ombudsman.gov.tr/ozel-raporlar/index.html
• Kamu Denetçiliği Kurumu, Türkiye’deki Suriyeliler Özel Rapor, Ankara, 2018 https://www.ombudsman.gov.tr/suriyeliler/rapor.html Erişim Tarihi: 14/10/2019.