YURTTAŞTAN PAYDAŞA GEÇİŞİN ÖNÜNDEKİ ENGELLERİN ORTADAN KALDIRILMASI: KÖTÜ YÖNETİŞİMİN KARŞISINDA KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

Yıl 2020, Sayı: 13, 121 - 155, 28.01.2021

Cihan Necmi Günal Maksud Emre Mülazımoğlu

Öz

Yönetişim, 1990’lardan sonra hızla değişen kamu yönetimi disiplininin idare eylemleri yerine koyduğu yeni bir olgudur. Yönetişim en yalın anlamıyla kamu hizmeti üretilirken kamu hizmeti alan grupların da bu üretim sürecinin karar aşamasına dahil olması, fikrinin sorulması, taleplerinin alınması gibi öğeleri içeren bir paradigmadır. Literatüre bakıldığında iyi yönetişim ve kötü yönetişim gibi iki farklı kavramın da bu paradigmadan doğduğu görülmektedir. İyi yönetişim, açık, hesap verebilen, yurttaştan gelen talebi dinleyen ve hizmet alan tüm gruplar ile etkileşim halinde olan bir yönetim anlayışını ifade eder. Yeni Kamu Yönetimi ekolünün de söylediği etkin, etkili ve verimli bir kamu yönetiminin tahsis edilebilmesi için gerekli ortamı da sağlayabilen bu yönetim anlayışı demokratik bir yönetim için de olmazsa olmaz görünmektedir. Buna karşın kötü yönetişim ise iyi yönetişimin tam tersi bir noktada gelişen bir yapıdır. Hukukun üstünlüğünün zedelendiği, karar alma mekanizmalarından hizmet alanların dışlandığı, bireylerin bilgi alma haklarının kısıtlandığı, yönetimsel istikrarsızlık ve yozlaşmanın arttığı bir yönetim sorunudur. Bu çalışmanın amacı da ülkemizde faaliyet gösteren Kamu Denetçiliği Kurumu’nun aldığı kararların incelenerek kötü yönetişim olgusunun ortadan kaldırılması konusundaki işlevini gözlemleyebilmektir. Bu doğrultuda önce kötü yönetişim olgusunun literatürdeki özellikleri saptanacak ve içerik yöntemi ile Kamu Denetçiliği Kurumu’nun kararları gözden geçirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Ombudsman, Kötü Yönetişim, Yeni Kamu Yönetimi

Kaynakça

• Abdioğlu, H. (2007). “Yönetişim İlkelerinin Uygulanmasında Kamu Denetçiliği (Ombudsmanlık) Kurumu ve Avrupa Birliği Sürecinde Türkiye Açısından Önemi”. http://acikerisim.ticaret.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11467/330/M00161.pdf?sequence=1&isAllowed=y (Erişim Tarihi: 01.10.2020).
• Al-Wahab, I. (1979). The Swedish Institution of Ombudsman: An Instrument of Human Rights. Liberforlag, Stockholm.
• Assa, B. S. K. (2018). Foreign direct investment, bad governance and forest resources degradation: evidence in Sub-Saharan Africa. Economia Politica, 35(1), 107-125.
• Atay, E. E. (2014). “Hukuk Devleti İlkesi Işığında İdarenin Denetimi Ve Kamu Denetçiliği Kurumu”, Ombudsman Akademik, (1), 1-30.
• Balkan, A. ve Kahraman, M. (2020). “Kamu Denetçiliği Kurumu Kararlarında Denetim Ölçütü Olarak Kullanılan İyi Yönetim İlkeleri”, Ombudsman Akademik, (12), 71-101.
• Buhari-Gulmez, D. (2011). “Ombudsmanship and Turkey's Europeanization in World Society”, Journal of Contemporary European Studies, 19(4), 475-487.
• Carothers, T. (1998). The rule of law revival. Foreign Affairs, 77, 95-106.
• Cheung, A. B. (2009). “Evaluating The Ombudsman System Of Hong Kong: Towards Good Governance And Citizenship Enhancement” Asia Pacific Law Review, 17(1), 73-94.
• Crouch, M. A. (2007). “The Yogyakarta Local Ombudsman: Promoting Good Governance Through Local Support”, Asian Journal of Comparative Law, 2, 1-30.
• De Francesco, F. (2014). “Transfer Agents, Knowledge Authority and Indices of Regulatory Quality: A Comparative Analysis of The World Bank and The Organisation For Economic Co-Operation and Development”. Journal of Comparative Policy Analysis: Research and Practice, 18(4), 350-365.
• Derin, C. ve Coşkun, B. (2017). “Kamu Denetçiliği Kurumunun Tavsiye Kararı Üzerine Disiplin Cezasının Geri Alınması”. Ombudsman Akademik, (7), 173-196.
• Doğan, K. C. (2017). “Yönetişim Kavramı ve Türkiye’de Demokratikleşme Reformları: Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsman) Örneği, https://pdfs.semanticscholar.org/de1d/7081f7954ed84e64fc066bed66dee0212fb7.pdf (Erişim Tarihi: 01.10.2020).
• Fendoğlu, H. T. (2011), Kamu Denetçiliği (Ombudsmanlık), Yetkin Yayınları, Ankara.
• Fombad, C. M. (2001). “The Enhancement Of Good Governance In Botswana: A Critical Assessment Of The Ombudsman Act,1995”, Journal of Southern African Studies, 27(1), 57-77.
• Giddings, P. (2000). “The Future Of The Ombudsman”, https://books.google.com.tr/books?hl=tr&lr=&id=wXdc3HPUzMsC&oi=fnd&pg=PA389&dq=what+is+the+ombudsman&çots=F6PjXrQX-P&sig=mn2WHUE--mTKGt2DCdvEgkA-m0k&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false (Erişim Tarihi: 15.10.2020)
• Gregory, R. ve Giddings, P. (2000). “The Ombudsman Institution: Growth and Development”, (İçinde: Righting Wrongs: The Ombudsman in Six Continents), (Ed: Roy Gregory ve Philip Giddings), IOS Press, Leiden.
• Günaydın, H. ve Coşkun, B. (2015) “İsveç Kralı XII. Charles’ın (Demirbaş Şarl) Osmanlı Devleti’ne İlticasının (1709-1714) Ombudsmanlık Fikrinin Doğuşuna Etkisi”. Ombudsman Akademik, 5(9), 15-73.
• International Ombudsman Institute (2019). “Annual Report, 2018-2019”. https://www.theioi.org/publications/ioi-annual-reports (Erişim Tarihi: 17.10.2020).
• Karayalçın, Y. (1992). Hukukun Üstünlüğü (Kavram-Bazı Problemler). Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 47 (03), 193-214. Kaufmann, D. ve Kraay, A. (2003). “Governance and Growth: Causality which way? Evidence for the World, in Brief”. https://www.researchgate.net/publication/265217556_Governance_and_Growth_Causality_which_way_--Evidence_for_the_World_in_brief (Erişim Tarihi: 20.10.2020).
• Koç, O. (2015). “Yeni Örgütlerin Ortaya Çıkışı: Türk Kamu Denetçiliği Kurumu Örneği”. Ombudsman Akademik Dergisi, 2, 11-33.
• Kooiman, J. (2003). Governing as governance. Sage, London.
• Kruszynski, E. (1968). “An Ombudsman for Public Education”, The Phi Delta Kappan, 50(3), 155-158.
• Laha, A. (2016). Association between Governance and Human Development in South Asia: A cross country analysis, Editör: Ramesh Chandra Das, IGI Global, New Delphi.
• O.E.C.D. (2018). The Role Of Ombudsman Institutions In Open Government. OECD Working Papers On Public Governance No.29 https://www.oecd.org/gov/the-role-of-ombudsman-institutions-in-open-government.pdf (Erişim Tarihi: 16.10.2020)
• O’Brien, N. (2020). “The Public Services Ombud and the Claims of Democracy”, Editör: Richard Kirkham, Chris Gill, Plagrave Macmillan, Switzerland.
• OECD Regulatory Policy Committee (2019). “Indıcators of Regulatory Management Systems”. https://www.oecd.org/gov/regulatory-policy/44294427.pdf (Erişim Tarihi: 20.10.2020).
• Oosting, M. (1999). “The Concept and The Role Of Ombudsman Throughout The World”, https://www.theioi.org/downloads/32c8h/IOI%20Canada_Occasional%20paper%2070_Marten%20Oosting_The%20Concept%20and%20Role%20of%20the%20Ombudsman%20Throughout%20the%20World_1999.pdf (Erişim Tarihi: 10.10.2020).
• Pickl, V. J. (1986). “Ombudsman ve Yönetimde Reform”, (Çev. Turgay Ergun). https://silo.tips/download/ombudsman-ve-ynetimde-reform (Erişim Tarihi: 19.10.2020).
• Reif, L. C. (2004). The Ombudsman, Good Governance and The International Human Rights System, Vol.79, Martinus Nijhoff Publishers, Leiden.
• RG/ Resmi Gazete (1982). “Türkiye Cumhuriyeti Anayasası”, RG Tarih: 09.11.1982, RG Sayı: 17863.
• RG/ Resmi Gazete (2012). “Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu”, RG Tarih: 29.06.2012, RG Sayı: 28338.
• RG/ Resmi Gazete (2013). “Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik”, RG Tarih: 28.03.2013, RG Sayı: 28601.
• Rhodes, R. A. (2007). Understanding governance: Ten years on. Organization Studies, 28(8), 1243-1264.
• Rhodes, R. A. W. 1997. Understanding governance. Open University Press, Buckingham.
• Rose, R., & Peiffer, C. (2018). Bad governance and corruption. Springer, Cham.
• Sarker, M. ve Alam, B. (2010). “Ombudsman For Good Governance: Bangladesh Perspective”, Journal of Management And Social Sciences, 6(1), 13-23.
• Sezen, S. (2001). “Ombudsman: Türkiye İçin Nasıl Bir Çözüm? Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu Tasarısı Üzerine Bir Değerlendirme”. https://www.academia.edu/640086/Seriye_Sezen_Ombudsman_T%C3%BCrkiye_%C4%B0%C3%A7in_Nas%C4%B1l_Bir_%C3%87%C3%B6z%C3%BCm_Kamu_Denet%C3%A7ili%C4%9Fi_Kurumu_Kanunu_Tasar%C4%B1s%C4%B1_%C3%9Czerine_Bir_De%C4%9Ferlendirme_Amme_%C4%B0daresi_Dergisi_34_4_Aral%C4%B1k_2001_71_96 (Erişim Tarihi: 15.10.2020).
• Şahin, M. M. ve Güneş, M. (2017). “Türkiye’de İyi Yönetişim Ve Kamu Denetçiliği Kurumu: Kamu Denetçiliği Kurumu Kararları İyi Yönetişim İlkelerinin Uygulanmasına Etkileri”, https://www.researchgate.net/profile/Tuelin_Akdeniz/publication/326357266_MECAS_I_2017_Proceedings_Book_Part_1_Main_Text_1/links/5b47c7f3a6fdccadaec40d49/MECAS-I-2017-Proceedings-Book-Part-1-Main-Text-1.pdf#page=441 (Erişim Tarihi: 02.10.2020).
• Şahin, Ü. (2018). “İyi Yönetişimin Türk Kamu Yönetiminde Uygulanması ve Kamu Denetçiliği Kurumu”. Ombudsman Akademik, (1), 99-139.
• Şengül, R. (2005). “Ombudsman Kurumu Kötü Yönetime Çare Olabilir Mi ?”. http://www.etiksempozyumu.sakarya.edu.tr/etik/2.1/Sengul.pdf Erişim Tarihi: 18.10.2020.
• Şengül, R. (2007). “Türkiye’de Kamu Yönetiminin Etkin Denetlenmesinde Yeni Bir Kurum: Kamu Denetçiliği Kurumu”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (14), 126-145.
• T.C. Kamu Denetçiliği Kurumu (2018). 2017 Yıllık Raporu. https://www.ombudsman.gov.tr/wpcontent/uploads/2016/06/2017y%C4%B1ll%C4%B1k-rapor-SON-PDF.pdf (Erişim Tarihi: 15.10.2020).
• T.C. Kamu Denetçiliği Kurumu (2019). 2018 Yıllık Raporu. https://www.ombudsman.gov.tr/yillikrapor/kdk_y%C4%B1llik_rapor2018/mobile/index.html (Erişim Tarihi: 19.10.2020).
• T.C. Kamu Denetçiliği Kurumu (2020). 2019 Yıllık Raporu. https://www.ombudsman.gov.tr/kdk-pdf/2019_yili_yillik_rapor/mobile/index.html (Erişim Tarihi: 15.10.2020)
• T.C. Kamu Denetçiliği Kurumu (2020). https://www.ombudsman.gov.tr/malkoc kaymakamlar-tolantisi.html (Erişim Tarihi: 20.10.2020).
• The World Bank. (1994). Governance – The World Bank’s Experience. A World Bank Publication.
• The World Bank. (2020a). Worldwide Governance Indicators, https://info.worldbank.org/governance/wgi/ (Erişim Tarihi: 2 Ekim 2020)
• The World Bank. (2020b). Worldwide Governance Indicators Documentation, https://info.worldbank.org/governance/wgi/Home/Documents (Erişim Tarihi: 2 Ekim 2020)
• Tortop, N. (2012). Ombudsman Sistemi ve Çeşitli Ülkelerde Uygulanması, (İçinde: Türkiye’de Kamu Yönetimi), (Editör: Burhan Aykaç, Şenol Durgun, Hüseyin Yayman), Nobel Yayın-Dağıtım, İstanbul.
• Transperency International. (2020) What is corruption? https://www.transparency.org/en/what-is-corruption# (Erişim tarihi: 9 Eylül 2020).
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2019). On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023). https://www.sbb.gov.tr/wp content/uploads/2019/07/OnbirinciKalkinmaPlani.pdf (Erişim Tarihi: 05.10.2020).
• Tyndall, P. (2004). “Promoting Good Governance In The Public Interest”, https://www.theioi.org/downloads/g23o/IPA%20%20Governance%20Forum%202014%20-%20Final.pdf (Erişim Tarihi: 19.10.2020).
• Uler, Y. (2012). Ombudsman (Kamu Denetçisi), (İçinde: Türkiye’de Kamu Yönetimi) (Editör: Burhan Aykaç, Şenol Durgun, Hüseyin Yayman), Nobel Yayın-Dağıtım, İstanbul.
• Walter, B. F. (2015). Why bad governance leads to repeat civil war. Journal of Conflict Resolution, 59(7), 1242-1272.
• Weiss, T. G. (2000). Governance, good governance and global governance: conceptual and actual challenges. Third World Quarterly, 21(5), 795-814.
• Williams, D., & Young, T. (1994). Governance, the World Bank and liberal theory. Political Studies, 42(1), 84-100.
• Wilson, Woodrow. (2018). İdarenin İncelenmesi. (Çev. Nur Şat), Liberte Yayınları, Ankara.