KETEN (Linum usitatissimum L.)'İN VERİM VE VERİM UNSURLARINA EKİM ZAMANI VE TOPRAK SICAKLIĞININ ETKİSİ

Yıl 2007, Cilt: 22 Sayı: 1, 20 - 25, 27.02.2007

Dursun Bozkurt Orhan Kurt

Öz

Bu araştırma, Samsun ekolojik koşullarında toprak sıcaklığı bakımından ekim zamanının, keten bitkisinin verim ve
verim unsurlarına etkilerini belirlemek amacıyla, Meteoroloji Samsun Bölge Müdürlüğü Gözlem İstasyonunda, saksı
denemesi biçiminde, Ekim 2003-Temmuz 2004 periyodunda yürütülmüştür. Araştırmada iki keten çeşidi (Antares ve Sarı–
85) ve iki ekim zamanı (toprak sıcaklığının 20 oC olduğu 3 Ekim ve toprak sıcaklığının 15 oC olduğu 18 Kasım)
kombinasyonu uygulanmış ve bitki boyu, bitkide kapsül sayısı, kapsülde tohum sayısı, 1000-tohum ağırlığı ve bitki başına tohum verimi incelenmiştir. Araştırma sonucu; bitki boyu (P<0.01), 1000 tohum ağırlığı (P<0.05) ve tohum verimi (P<0.01) bakımından çeşitler, bitki boyu (P<0.01), bitkide kapsül sayısı (P<0.01), kapsülde tohum sayısı (P<0.01) ve tohum verimi (P<0.01) bakımından ekim zamanları ve bitki boyu (P<0.01), kapsülde tohum sayısı (P<0.05) ve 1000 tohum ağırlığı (P<0.05) bakımından çeşitxekim zamanı interaksiyonunun önemli olduğu belirlenmiştir. Araştırma sonucu Samsun ekolojik koşullarında kışlık ekim zamanının toprak sıcaklığı 20 oC civarında olduğu, ekim ayının ilk yarısında yapılması gerektiği sonucuna varılmıştır. Ayrıca, ekim zamanının belirlenmesinde, çeşit faktörünün de dikkate alınması gerektiği kanaatine varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Keten, ekim zamanı, verim, verim unsurları

KETEN (Linum usitatissimum L.)'İN VERİM VE VERİM UNSURLARINA EKİM ZAMANI VE TOPRAK SICAKLIĞININ ETKİSİ

Öz

Bu araştırma, Samsun ekolojik koşullarında toprak sıcaklığı bakımından ekim zamanının, keten bitkisinin verim ve verim unsurlarına etkilerini belirlemek amacıyla, Meteoroloji Samsun Bölge Müdürlüğü Gözlem İstasyonunda, saksı denemesi biçiminde, Ekim 2003-Temmuz 2004 periyodunda yürütülmüştür. Araştırmada iki keten çeşidi (Antares ve Sarı–85) ve iki ekim zamanı (toprak sıcaklığının 20 oC olduğu 3 Ekim ve toprak sıcaklığının 15 oC olduğu 18 Kasım) kombinasyonu uygulanmış ve bitki boyu, bitkide kapsül sayısı, kapsülde tohum sayısı, 1000-tohum ağırlığı ve bitki başına tohum verimi incelenmiştir. Araştırma sonucu; bitki boyu (P

Anahtar Kelimeler

Keten, ekim zamanı, verim, verim unsurları

Kaynakça

• Anonymous, 2004a. Başbakanlık Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı Verileri. 2004.
• Anonymous, 2004b. Meteoroloji Samsun Bölge Müdürlüğü Rasat Verileri
• Anonymous, 2004c. Samsun Köy Hizmetleri Araştırma Enstitüsü Toprak Tahlil Sonuçları.
• Büyük, H., 1993. Çukurova Koşullarında Sulanabilen Alanlarda Ketenin (Linum usitatissimum L.)’de Uygun Sıra Arası Mesafesinin Saptanması Üzerine Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans tezi (Basılmamış), Adana.
• Can Akçalı, R., 1999. Bazı Keten Genotiplerinin Agonomik Ve Kalite Özellikleri Üzerinde Araştırmalar. Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans tezi (Basılmamış), İzmir
• Casa, R., Russel, G., Gascio, B., Rossini, F., Cascio, B., 1999. Enviromental Effect on Linseed (Linum usitatissimum L.) Yield and Gowth of Flax at Different Stand Densities. European Journal of Agonomy. Vol: 11:3 – 4, 267-278.
• Chawla, R.K., Franesh, S., 1983. Association Among Agonomical and Quality Traits in Linseed. Plant Proceding Abstarct. Vol :70, No 4.
• Culbertson, J.O., 1954. Seed- Flax Improvement. Advences in Agonomy. Vol: 6. 144-182.
• Diepenbrock, W., Iwersen, D., 1989. Yield Development in Linseed (Linum usitatissimum L.). Plant Research and Development. Vol: 30, 104-125.
• Durrant, A., 1976. Flax and Linseed Evolution of Crop Plants. Longman Goup Limited.
• Gomez, A.K., Gomez A.A., 1984. Statistical Procedures for Agiculturel Research (Second Edition). John Willey and Sons Inc.
• Hassan, F.U., Leitch, M.H., Ahmad, S., 1999. Dry Matter Partitioning in Linseed (Linum usitatissimum L.). S.Agonomy and Crop Science, 183, 213, 216.
• Hassan, F.U., Leitch, M.H., 2001. Dry Matter Acumulation in Linseed (Linum usitatissimum L.). S.Agonomy and Crop Science, 187, 83-87.
• Hume, D.J., 1982. Oil and Protein Seed Crops. Notes on Agiculture. No. 18, 17-18.
• İncekara, F., Schuster, W., Tuğay, M.E., 1983. Çeşitli Yağ Bitkilerinin Kimi Nicelik Özelliklerinin Kalıtsal Yapıya ve Çevreye Bağlı Değişimi. Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Yayın No: 473, İzmir
• Kacar, B., 1989. Bitki Fizyolojisi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 1153 Ders Kitabı: 323
• Khorgade, P.W., 1988. Pattern of Association Between Yield and Yield Attributes in Linseed (Linum usitatissimum L.). Annuals of Plant Physiology. No: 2-1, 15-21.
• Kurt, O., 1994. Genetik and Agonomic Assessment of Cultuvars of Linseed. University of Wales. Doktora Tezi (Basılmamış)
• Kurt, O., 1996a. Bazı Keten Çeşitlerinin (Linum usitatissimum L.) Tohum Verimi ve Verim Unsurları ile Bazı Tarımsal Karakterleri Üzerinde Bir Araştırma. Ondokuz Mayis Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 11(1): 87-92.
• Kurt, O., 1996b. Ketenin (Linum usitatissimum L.) Üretimi ve Kullanım Alanları. Ondokuz Mayis Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 11(1): 189-194.
• Kurt, O., 1996c. Bitki Gelişmesini Düzenleyici Bazı Kimyasal Maddelerin Uygulama Zamanlarının Keten Bitkisinde (Linum usitatissimum L.) Tohum Verimi ve Verim Unsurlarına Etkileri. Ondokuz Mayis Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 11(3): 87-97.
• Kurt, O., 2002. Tarla Bitkileri Yetiştirme Tekniği. OMÜ, Ziraat Fakültesi Yayınları, Ders Kitabı, No: 44, Samsun.
• Kurt, O., 2004. Alternatif Yağ Bitkileri Olarak Keten. Ondkuz Mayis Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Faaliyet Raporu (Basılmamış)
• McGegor, W.G., 1960. Research on Oil-Seed Flax in North America. Field Crop Abstracts. Vol.13, 874.
• Satapathi, D., Mısra, R.C., Panda, B.S., 1987. Variabilty Correlation and Path-Coefficiend Analys in Linseed. Journal of Oilseed Research. No: 4: 1, 28-34.
• Yıldırım, M.U., 1998.Yabancı Kökenli Keten (Linum usitatissimum L.) Çeşit ve Populasyonlarının Bazı Bitkisel Özellikleri. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans tezi (Basılmamış), Ankara.
• Zubal, P., 2001. The Effects of Sowing Date, Seeding Rate and Nutrition on Yield of The Oilseed Flax Cultivars (Linum usitatissimum L.). Vedecke Prace Vyskkumneho Ustavo Rastlinnej Piest’any. Vol. 30, 33-38.