ÇARŞAMBA OVASINDA YAŞ MEYVE VE SEBZE PAZARLAMA SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Yıl 2007, Cilt: 22 Sayı: 3, 260 - 268, 31.12.2007

Ahmet Yulafçı Hüseyin Cinemre

Öz

alışmanın amacı; Çarşamba Ovasında üretilen yaş
meyve ve sebzelerin pazarlama yapısını, pazarlama ile ilgili
karşılaşılan problemleri tespit etmek ve bu problemlerin çözümü konusunda öneriler ortaya koymaktır. Bu amaçlara ulaşmak için birinci aşamada; Çarşamba ilçesindeki 16 köyden istatistik yöntemlerle belirlenmiş 3 ayrı gruptaki 78 işletme ile, ikinci aşamada ise; Çarşamba Yaş Sebze ve Meyve Toptancı Halinde görev yapan 10 komisyoncu ile 2003 yılı Nisan ve Mayıs aylarında anket yapılmıştır. Anket yapılan işletmelerde yaş meyve ve sebze üretimine ayrılan ortalama arazi büyüklüğü 29 dekardır. Sebzelerde fasulye %23, meyvelerde ise şeftali %32’lik ekiliş alanı ile birinci sırada yer almaktadırlar. Komisyoncuların ürün temininde karşılaştıkları en önemli sorun, istedikleri kalitede ürün bulamamalarıdır. Temmuz ve ağustos ayları hasatların ve dolayısıyla ürün arzının en yoğun olduğu aylardır. Bu aylarda sebze ve meyve fiyatları ortalama %35-40 oranında düşmektedir. İncelenen işletmelerde tespit edilen 16 sebze ve meyvenin 7’sinde sınıflandırma, 4’ünde ise ambalajlama yapılmaktadır. Araştırma yöresinde meyve ve sebzelerin hiçbirinde depolama yapılmamaktadır. Araştırma alanında sebze ve meyve pazarlaması konusunda faaliyet gösteren kooperatif bulunmamakla birlikte üretici birlikleri mevcuttur. Borç kullanan işletmelerin sadece üçte biri banka ve kooperatiflerden yararlanmaktadır. İlçede üretilen sebze ve
meyvenin pazarlandığı en önemli yer Çarşamba Yaş Sebze ve Meyve Halidir. Halde üreticilerin fiyat tespitindeki rolü %6-7
düzeyindedir. Üreticilerin ürünlerini pazarladıkları ilçe ve semt pazarlarında en önemli şikayet konusu yer darlığıdır. Ayrıca
kapalı alan ve sergi yeri gibi altyapı eksiklikleri vardır.

Anahtar Kelimeler

Çarşamba Ovası, Yaş meyve, Yaş sebze, Tarımsal pazarlama

ÇARŞAMBA OVASINDA YAŞ MEYVE VE SEBZE PAZARLAMA SORUNLARI

Öz

Çalışmanın amacı; Çarşamba Ovasında üretilen yaş meyve ve sebzelerin pazarlama yapısını, pazarlama ile ilgili karşılaşılan problemleri tespit etmek ve bu problemlerin çözümü konusunda öneriler ortaya koymaktır. Bu amaçlara ulaşmak için birinci aşamada; Çarşamba ilçesindeki 16 köyden istatistik yöntemlerle belirlenmiş 3 ayrı gruptaki 78 işletme ile, ikinci aşamada ise; Çarşamba Yaş Sebze ve Meyve Toptancı Halinde görev yapan 10 komisyoncu ile 2003 yılı Nisan ve Mayıs aylarında anket yapılmıştır. Anket yapılan işletmelerde yaş meyve ve sebze üretimine ayrılan ortalama arazi büyüklüğü 29 dekardır. Sebzelerde fasulye %23, meyvelerde ise şeftali %32’lik ekiliş alanı ile birinci sırada yer almaktadırlar. Komisyoncuların ürün temininde karşılaştıkları en önemli sorun, istedikleri kalitede ürün bulamamalarıdır. Temmuz ve ağustos ayları hasatların ve dolayısıyla ürün arzının en yoğun olduğu aylardır. Bu aylarda sebze ve meyve fiyatları ortalama %35-40 oranında düşmektedir. İncelenen işletmelerde tespit edilen 16 sebze ve meyvenin 7’sinde sınıflandırma, 4’ünde ise ambalajlama yapılmaktadır. Araştırma yöresinde meyve ve sebzelerin hiçbirinde depolama yapılmamaktadır. Araştırma alanında sebze ve meyve pazarlaması konusunda faaliyet gösteren kooperatif bulunmamakla birlikte üretici birlikleri mevcuttur. Borç kullanan işletmelerin sadece üçte biri banka ve kooperatiflerden yararlanmaktadır. İlçede üretilen sebze ve meyvenin pazarlandığı en önemli yer Çarşamba Yaş Sebze ve Meyve Halidir. Halde üreticilerin fiyat tespitindeki rolü %6-7 düzeyindedir. Üreticilerin ürünlerini pazarladıkları ilçe ve semt pazarlarında en önemli şikayet konusu yer darlığıdır. Ayrıca kapalı alan ve sergi yeri gibi altyapı eksiklikleri vardır

Anahtar Kelimeler

Çarşamba Ovası, Yaş meyve, Yaş sebze, Tarımsal pazarlama

Kaynakça

• Anonymous, 2001. Türkiye’nin Dış Ticareti 1997-2000, http://www.dtm.gov.tr/ ead/ ticaret/ticaret.htm
• Anonymous, 2002a. Tarımsal Yapı 2000. D.İ.E. Yayınları, Yayın No. 2614, Ankara
• Anonymous, 2002b. Çarşamba Tarım İlçe Müdürlüğü Kayıtları, Samsun
• Anonymous, 2004. Samsun Önder, Sayı :139, Samsun. 22-23.
• Apan, H., 1988. Çarşamba İlçesinin Sebzecilik Durumu ve Geliştirme İmkanları. O.M.Ü Yayınları, Yayın no: 29, Samsun, 72 s.
• Cinemre, H. A., 2002. Pazarlamada Üretici Birliklerinin Rolü. Bafra Ovası Ürün Pazarlama ve Tanıtım Paneli, 9 Ağustos, Samsun.
• Cinemre, H. A., Ceyhan, V., Kılıç, O., 1995. Çarşamba Ovası Tarım İşletmelerinin Ekonomik Analizi. O.M.Ü Ziraat Fakültesi Yayınları, Araştırma Seri No : 2, Samsun. 104 s.
• Güneş, T., 1968. Genel Tarımsal Pazarlama Ankara Üniversitesi Yayınları, Yayın no: 311, Ankara. 297 s.
• Güneş, T., 1970. Türkiye’de Tarım Ürünleri Pazarlamasının Başlıca Sorunları ve Çözüm Yolları. Türkiye Ziraat Mühendisliği 2. Teknik Kongresi, 8-11 Aralık, Ankara. 35 s.
• Özcan, M., 1999. Meyve-Sebze Pazarlanmasında Standardizasyonun ve Ambalajın Önemi. Karadeniz Bölgesinde Tarımsal Üretim ve Pazarlama Sempozyumu, 15-16 Ekim, Samsun. 102-107.
• Özcan, M., Ertürk, E., Özkahraman, F., Akbulut, M., 1995. Karadeniz Bölgesi Meyve-Sebze Yetiştiriciliğinde Hasat ve Hasat sonrasında Oluşan Ürün Kayıplarını Azaltma Yolları. Karadeniz Bölgesi Tarımının Geliştirilmesinde Yeni Teknikler Kongresi, 10-11 Ocak, Samsun. 261- 268.
• Özcan, M., Akbulut, M., 1999. Karadeniz Bölgesi Meyve Sebze Pazarlamasında Muhafazanın Yeri. Karadeniz Bölgesinde Tarımsal Üretim ve Pazarlama Sempozyumu, 15-16 Ekim, Samsun. 223-226
• Sarıca, M., Efil, H., Demir, Y., Aydın, İ., Tuncer, C., 1998. Samsun Tarımı. O.M.Ü Ziraat Fakültesi, Samsun. 85 s.
• Vural, H., 1992. Türkiye’ de Yaş Meyve ve Sebze Pazarlaması. TZOB Yaş Meyve ve Sebze Pazarlama Sempozyumu, 25 Ağustos, Ankara. 30-46.
• Yanmaz, R., Özçelik, F., Kaplan, N., Balkaya, A., 1999. Samsun İli Sebzecilik Potansiyelinin Sanayi Sebzeciliği Açısından Değerlendirilmesi. Karadeniz Bölgesinde Tarımsal Üretim ve Pazarlama Sempozyumu, 15-16 Ekim, Samsun.