GAMA IŞINLAMASININ M2 GENERASYONUNDA BAKLA (Vicia faba L.)’NIN STOMA ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE ETKİLERİ

Yıl 2006, Cilt: 21 Sayı: 2, 195 - 203, 29.06.2006

Cengiz Artık Erkut Pekşen

Öz

Bu araştırma tohumlara uygulanan 25, 50, 75 ve 100 Gy gama ışın dozlarının Eresen-87 ve Filiz-99 bakla çeşitleri ile FLIP86-116FB hattında M2 generasyonunda stoma özellikleri üzerine etkilerini belirlemek ve kontrol (0 Gy) uygulaması ile karşılaştırmak amacıyla Samsun koşullarında 2003-2004 yetiştirme döneminde yapılmıştır. Gama ışınlamasının baklada stoma sayısı üzerine etkisinin bulunmadığı, sadece stoma boyu ve eni üzerinde etkiye sahip olduğu, bakla çeşit/hatlarının ise stoma sayısı ve boyu bakımından istatistiksel olarak farklılıklar gösterdiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bakla, Vicia faba L., gama dozları, M2 generasyonu, stoma özellikleri

GAMA IŞINLAMASININ M2 GENERASYONUNDA BAKLA (Vicia faba L.)’NIN STOMA

Öz

Bu araştırma tohumlara uygulanan 25, 50, 75 ve 100 Gy gama ışın dozlarının Eresen-87 ve Filiz-99 bakla çeşitleri ile FLIP86-116FB hattında M2 generasyonunda stoma özellikleri üzerine etkilerini belirlemek ve kontrol (0 Gy) uygulaması ile karşılaştırmak amacıyla Samsun koşullarında 2003-2004 yetiştirme döneminde yapılmıştır. Gama ışınlamasının baklada stoma sayısı üzerine etkisinin bulunmadığı, sadece stoma boyu ve eni üzerinde etkiye sahip olduğu, bakla çeşit/hatlarının ise stoma sayısı ve boyu bakımından istatistiksel olarak farklılıklar gösterdiği tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Bakla, Vicia faba L., gama dozları, M2generasyonu, stoma özellikleri

Kaynakça

• Arslanoğlu, F., 1999. Farklı Dozdaki Gama Işınlarının Bazı Patates (Solanum tuberosum L.) Çeşitlerinin Tarımsal ve Bitkisel Özelliklerine Etkisi Üzerine Araştırmalar. Tekirdağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi (Basılmamış), 127 s., Tekirdağ.
• Bond, D.A., Lawes, D.A., Hawtin, G.C., Saxena, M.C., Stephens, I.S., 1985. Faba Bean (Vicia faba L.). 199- 265. In: R.I. Summerfield and E.H. Roberts (Eds.). Grain Legume Crops. William Collins Sons Co. Ltd. 8 Grafton Street. London, UK.
• Brownlee, C., 2001. The long and short of stomatal density signals. Trends in Plant Sci., 6: 441-442.
• Çağlar, S., Tekin, H., 1999. Farklı Pistacia anaçlarına aşılı Antepfıstığı çeşitlerinin stoma yoğunlukları. Tr. J. of Agric. and Forestry, 23: 1029-1032.
• Çağlar S., Sütyemez, M., Bayazit, S., 2004. Seçilmiş bazı ceviz (Juglans regia) tiplerinin stoma yoğunlukları. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 17: 169- 174.
• Henzell, R.G., McCree, K.J., Bavel C.H.M. van, Schertz, K.F., 1976. Sorghum genotype variation in stomatal sensitivity of leaf water deficit. Crop Sci., 16: 660-662.
• Kimball, B.A., Mauney, J.R., Radin, J.W., Nakayama, F.S., Idso, S.B., Hendrix, D.L., Akey, D.H., Allen, S.G., Anderson, M.G., Hatung, W., 1986. Effects of increasing atmospheric CO2 on the growth, water Ricciardi, L., Filippetti, A., Torre, F., 1986. Plant breeding relations, and physiology of plants grown under optimal and limiting levels of water and nitrogen. In: Response of Vegetation to Carbon Dioxide. Report No. 039. US DOE. Carbon Dioxide Research Division and USDA- ARS. Washington DC.
• Kliewer, W.M., Kobriger, J.M., Lira, R.H., Lagier, S.T., Collalto, G. di., 1985. Performance of grapevines under wind and water stress conditions. Proc. of the International Symposium on Cool Climate Viticulture and Enology. 198-216.
• Kurt, O., 2001. Bitki Islahı. O.M.Ü. Ziraat Fakültesi Yay. Ders Kitabı No: 43, 309 s., Samsun.
• Knecht, G.N., Orton, E.R., 1970. Stomata density in relation to winter hardiness of Ilex opaca Ait. J. Amer. Soc. Hort. Sci., 95: 341-345.
• Mısırlı, A., Aksoy, U., 1994. Sarılop incir klonlarının yaprak özellikleri ve stoma dağılımları üzerinde araştırmalar.Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 31: 57-63.
• Pekşen, E., Pekşen, A., Artık, C., 2006. Comparison of Leaf and Stomatal Characteristics in Faba Bean (Vicia faba L.). Journal of Biological Sci., 6 (2): 360-364.
• Peşkircioğlu, H., 1996. Mutagenik Radyasyon Bitki Islahında Mutasyonların Ortaya Çıkarılması ve Kullanılması. Kursu Notları. ANAEM. Ankara.
• Racz, J. 1973. Microtaxonomic studies on the genus Vitis. Hort. Abst. 1974, 44: 4610.
• Rana, H.S., Chadha, T.R., 1990. Relationship between stomatal density and vigour in clones of some Prunus species. XXIII. International Hort. Cong. Firenze (Italy), Abst. of Contributed Papers. No. 1232. for drought stress: 1. Stomatal variability in Vicia faba L. Genetic Agraria, 40: 470.
• Ricciardi, L., Steduto, P., 1988. Leaf water potential and stomatal resistance variations in Vicia faba L. Fabis Newsletter, 20: 21-24.
• Ricciardi, L., 1989. Plant breeding for resistance to drought: I. Stomatal traits in genotypes of Vicia faba L. Agricoltura Mediterranea, 119: 297-308.
• Rowland-Bamford, A.J., Nordenbrock, C., Baker, J.T., Bowes, G., Allen, L.H. Jr., 1990. Changes in stomatal density in rice grown under various CO2 regimes with natural solar irradiance. Envir. Exp. Bot., 30: 175-180.
• Sabo, M., Bede, M., Vukadinovic, V., 2001. Correlation between number of stomata and concentration of macro and microelements in some winter wheat (Triticum aestivum L.) genotypes. Acta Agronomica Hungarica, 49: 319-327.
• Sağel, Z., 1988. Soya Çeşitlerine Uygulanan Farklı Radyasyon Dozlarının M1 ve M2 Bitkilerinin Çeşitli Karakterleri Üzerine Etkisi. A.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü. Doktora Tezi (Basılmamış), 82 s., Ankara.
• Swanepoel, J.J., Villiers, C.E., 1987. A numerical taxonomic clastification of Vitis spp. and cultivars based on leaf characteristics. South African J. Enol. Vitic., 8: 31-35.
• Şahin, T., Soylu, A., 1991. Seleksiyonla elde edilmiş bazı kestane çeşitlerinin yaprak morfolojileri ve stoma dağılımları üzerinde araştırmalar. Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bilimsel Raporlar Serisi: 10, 20.
• Uslu, N., 1996. M1 Generasyonunda Görülen Mutagenik Etkiler. Bitki Islahında Mutasyonların Ortaya Çıkarılması ve Kullanılması Kursu, 27-31 Mayıs 1996. Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Ankara Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi Tarım Bölümü, Saray/Ankara.
• Tarasenko, N.D., Skvortsov, E.P., 1973. Methods obtaining haploid plants of potato. Probl. Apomiksisa-U-Rast.-I- Zhivotnykh, 105-115.
• Taş, B., 1999. Bitki ıslahında mutasyonların yeri ve mutasyonla geliştirilebilecek bitki özellikleri. Hasad Dergisi, 165 (14): 40-41.
• Woodward, F.I., 1987. Stomatal numbers are sensitive to increases in CO2 from pre-industrial levels. Nature, 327: 617-618.
• Woodward, F.I., 1993. Plant responses to past concentrations of CO2. Vegetatio, 104/105: 145-155.
• Yentürk, S., 1984. Bitki Anatomisi. İstanbul Üniversitesi Fen Fak. Yayınları No: 191, 89-105, İstanbul.
• Yıldırım, Z., 1991. Androgenetik Patates Haploidleri Üzerinde Morfolojik ve Sitolojik Araştırmalar. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi (Basılmamış), 93 s., İzmir.
• Yurtsever, N., 1984. Deneysel İstatistik Metotları. T.C. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları, Genel Yayın No: 121, Ankara.