SAMSUN EKOLOJİK KOŞULLARINDA YAPRAK LAHANA GENOTİPLERİNDE (Brassica oleracea var. acephala) TOHUM OLGUNLAŞMA DÖNEMLERİNİN BELİRLENMESİ

Yıl 2005, Cilt: 20 Sayı: 2, 52 - 56, 16.06.2005

Elif Demir Ahmet Balkaya

Öz

Bu araştırma 2002-2003 yılları arasında Samsun ekolojik koşullarında bazı yaprak lahana tiplerinde (Brassica oleracea var. acephala) tohum olgunlaşması süresince tohum kalitesindeki değişimleri belirlemek ve en uygun hasat zamanını saptamak amacıyla yürütülmüştür. Karadeniz Bölgesinden farklı illerden toplanan 55TE07, 55TK09, 52PE09, 61ÇY01 ve 67DE01 isimli yaprak lahana tipleri kullanılmıştır. Araştırmada tohum neminin, tam çiçeklenmeden 20 gün sonra tiplerde %80-85.7 oranları arasında olduğu belirlenmiştir. Tohum nem oranları 65.gün sonunda tiplere göre değişmekle birlikte hızlı bir azalış göstererek %9.4-13.1 düzeyine düşmüştür. Tohum nemindeki azalmaya karşın tohumdaki kuru madde miktarı artış göstermiş ve başlangıçta (20. günde) bu artış oranı %17.7-28.8 iken 40. günde bu oranlar %21.1-31.9 ve 60. gün sonunda %38.9-49.1’e ulaşmış ve en yüksek kuru ağırlık artışı 65-70. günler arasında elde edilmiştir. Yaprak lahanada fizyolojik olgunluk zamanının tespitinde tohumdaki kuru madde ve nem değişimleri arasında benzer ters bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Ayrıca tohumdaki nem ve kuru maddenin değişimi ile tohum çimlenme ve çıkış oranları arasında da bir ilişki olduğu da saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Karadeniz Bölgesi, yaprak lahana, tohum olgunluğu, çimlenme, çıkış

SAMSUN EKOLOJİK KOŞULLARINDA YAPRAK LAHANA GENOTİPLERİNDE (Brassica oleracea var. acephala) TOHUM OLGUNLAŞMA DÖNEMLERİNİN BELİRLENMESİ

Öz

Bu araştırma 2002-2003 yılları arasında Samsun ekolojik koşullarında bazı yaprak lahana tiplerinde (Brassica oleracea var. acephala) tohum olgunlaşması süresince tohum kalitesindeki değişimleri belirlemek ve en uygun hasat zamanını saptamak amacıyla yürütülmüştür. Karadeniz Bölgesinden farklı illerden toplanan 55TE07, 55TK09, 52PE09, 61ÇY01 ve 67DE01 isimli yaprak lahana tipleri kullanılmıştır. Araştırmada tohum neminin, tam çiçeklenmeden 20 gün sonra tiplerde %80-85.7 oranları arasında olduğu belirlenmiştir. Tohum nem oranları 65.gün sonunda tiplere göre değişmekle birlikte hızlı bir azalış göstererek %9.4-13.1 düzeyine düşmüştür. Tohum nemindeki azalmaya karşın tohumdaki kuru madde miktarı artış göstermiş ve başlangıçta (20. günde) bu artış oranı %17.7-28.8 iken 40. günde bu oranlar %21.1-31.9 ve 60. gün sonunda %38.9-49.1’e ulaşmış ve en yüksek kuru ağırlık artışı 6570. günler arasında elde edilmiştir. Yaprak lahanada fizyolojik olgunluk zamanının tespitinde tohumdaki kuru madde ve nem değişimleri arasında benzer ters bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Ayrıca tohumdaki nem ve kuru maddenin değişimi ile tohum çimlenme ve çıkış oranları arasında da bir ilişki olduğu da saptanmıştır

Anahtar Kelimeler

Karadeniz Bölgesi, yaprak lahana, tohum olgunluğu, çimlenme, çıkış

Kaynakça

• Andrews, H.C., Cabrera, R.E., 1995. Seed Quality. Bulletin 1033. 7p.
• Anonymous, 2004. Ülkesel Tohumluk Tedarik, Dağıtım ve Üretim Programı. 198s., Ankara.
• Balkaya, A., Yanmaz, R., Demir, E., Ergün, A., 2004. Karadeniz Bölgesindeki Yaprak Lahana (Brassica oleraceae var. acephala L.) Gen Kaynaklarının Karakterizasyonu. Resimli Katalog, 137s.
• Basset, M.J., 1986. Vegetable Breeding. AVI. Publishing Company, INC. Westport, 396-430.
• Demir, İ., 1994. Development of seed quality during seed development in okra. Acta Horticulturae. 362:125-131.
• Demir, İ. Günay,A., 1994. Tohum kalitesindeki farklılıkların hıyar tohumlarının çimlenme, çıkış ve sonrası fide gelişimine etkisi. Bahçe Dergisi, 23 :27-32s.
• Demir, İ., Yanmaz, R., 1994. Seed quality development in snap bean (Phaseolus vulgaris L.) during maturation. ISTA/ISHS Symposium Technological Advances in Variety and Seed Research. Netherlands.
• Demir, İ., Yanmaz, R., Günay, A. 1994. 4F-89 Fasulye çeşidinde tohum neminin en uygun hasat zamanının belirlenmesinde kullanılabilirliği. Bahçe Dergisi, Cilt 23, Sayı:1-2, 59-66.
• Demir, İ. Özçoban, M., 1996. Fasulyede tohum gelişimi, kabuk rengi ve sağlamlığının su alım hızı, tohum canlılığı ve elektriksel iletkenlik üzerine etkileri. Hasad Dergisi, Mayıs Sayısı, 37-40.
• Elias, S.G., Copeland, L.O., 2001. Physiological and harvest maturity of canola in relation to seed quality. Agronomy Journal.93, no.5 (Sept/Oct 2001): p. 1054-1058.
• Ellis, R. H., Hong, T.D., Roberts, E.H., 1985. Handbook of Seed Technology for Genebanks, Volume I. Principles and Methodology. International Board for Genetic Resources, Handbook for Genebanks, 2.
• Ellis, R.H., Hong, T.D., Roberts, E.H., 1987. The development of desiccation tolerance and maximum seed quality during seed maturation in six grain legumes. Annals of Botany. 59:23- 29.
• Ren, C., Bewley, J.D., 1998. Seed development testa structure and precoccious germination of Chinese cabbage. Seed Science Research. 8:385-397.
• Şehirali, S., 1997. Tohumluk ve Teknolojisi, 422s., İstanbul.
• Şeker, H., 2002. Soya fasulyesinde (Glycine max (L.) Merill.) tohum olgunlaşması.Atatürk Üniv. Ziraat Fak. 33(2), 221-227s.
• Yanmaz, R., Özçoban, M., 2000. Soğanda tohum kalitesinin gelişimi. III. Sebze Tarımı Semp. 11-13 Eylül 2000. Isparta. 492-496.