Emici böcekler (Hemiptera: Pentatomidae, Coreidae ve Acanthosomatidae)’in farklı fındık (Corylus avellana L.) çeşitlerindeki lekeli iç zararının belirlenmesi

Yıl 2016, Cilt: 31 Sayı: 3, 337 - 344, 24.10.2016

İslam Saruhan Melda Şen

https://doi.org/10.7161/omuanajas.269986

Cited By: 3

Öz

Hemiptera takımının Pentatomidae, Coreidae ve Acanthosomatidae familyalarına bağlı emici böcekler olarak adlandırılan bazı türler, Türkiye’ de bölgelere göre farklılık göstermek üzere fındıkta %10’un üzerinde “lekeli iç” şeklinde zarara neden olmaktadırlar. Bu zarar ihracat esnasında şikayetlere neden olmaktadır. Emici böcekler bu zararın yanı sıra sarıkaramuk, karakaramuk, içi gelişmemiş ve şekilsiz iç gibi zararlara da neden olmaktadırlar. Fındık üretim alanlarında gerek yoğunluk gerekse yaygınlık bakımından lekeli içe neden olan en önemli zararlı Palomena prasina’dır. Bu çalışmada, P. prasina başta olmak üzere diğer emici böceklerin, yaygın olarak yetiştirilen fındık çeşitlerinde (Çakıldak, Foşa, Karafındık, Mincane, Palaz, Sivri ve Tombul) oluşturduğu zarar oranları araştırılmıştır. Çalışma, 2010-2011 yılları arasında Düzce, Giresun, Ordu, Sakarya, Samsun ve Trabzon illerindeki fındık üretim alanlarında yürütülmüştür. Bu illerden 2010 yılında 19 ilçede, 2011 yılında ise 17 ilçede 76 farklı bahçeden örnek alınmış ve toplamda 41614 adet meyve kontrol edilmiştir. Çalışmada emici böceklerin en önemli zararı olan lekeli iç ana hedef olarak alınmış ve bunun yanında diğer zarar oranları da belirlenmiştir. Lekeli iç zarar oranı ilk yıl en fazla Foşa çeşidinde (%9.24) tespit edilmiş ve bunu Sivri (%8.38), Mincane (%7.64), Tombul (%5.82), Palaz (%5.26), Karafındık (%5.24) ve Çakıldak (%5.01) çeşitleri izlemiştir. İkinci yılda ise yine en fazla lekeli iç zarar oranı Foşa çeşidinde (%11.68) belirlenmiş ve bunu Mincane (%8.24), Tombul (%6.67), Çakıldak (%6.49), Sivri (%5.60), Palaz (%5.56) ve Karafındık (%5.20) çeşitleri takip etmiştir. Yapılan analiz sonucunda, fındık çeşitleri arasında belirlenen lekeli iç zarar oranı farklılığının istatistiki olarak önemli olmadığı tespit edilmiştir(P>0.05; P=0.907).

Anahtar Kelimeler

Fındık yeşil kokarcası, lekeli iç; Palomena prasina; zarar oranı

Determining the spotted kernel damage of true bugs (Hemiptera: Pentatomidae, Coreidae and Acanthosomatidae) on different hazelnut (Corylus avellana L.) cultivars

Öz

Some species of Pentatomidae, Coreidae and Acanthosomatidae families of Hemiptera cause over 10% damaged "spotted hazelnut kernels", and this rate differs according to regions in Turkey. This situation leads to complaints in exportation. In addition to this damage, these pests may cause prematurely dropped nuts that have light brown in color and shriveled at the bottom, well developed nuts in size and grayish-black in color without kernel, undeveloped nuts with shriveled kernels. The most important pest causing spotted kernel damage in hazelnut orchards in terms of both intensity and extensity is Palomena prasina. In this study, the damage ratios of Palomena prasina as well as other sucking insects in commonly produced hazelnut types (Çakıldak, Foşa, Karafındık, Mincane, Palaz, Sivri and Tombul) were determined. The study was conducted in hazelnut orchards located in Düzce, Giresun, Ordu, Sakarya, Samsun and Trabzon provinces in 2010-2011. In these provinces, samples were taken from 76 orchards belonging to 19 districts in 2010 and 17 districts in 2011, and a total of 41614 fruits were examined. Spotted kernel damage, as the first aim of the study, and other damages of these pests were determined. The highest spotted kernel ratio was found in Foşa (9.27%) cultivar followed by Sivri (8.38%), Mincane (7.64%), Tombul (5.82%), Palaz (5.26%), Karafındık (5.24%) and Çakıldak (5.01%) in 2010. In 2011, the highest spotted kernel ratio was in Foşa (11.68%), Mincane (8.24%), Tombul (6.67%), Çakıldak (6.49%), Sivri (5.60%), Palaz (5.56%) and Karafındık (5.20%). According to analysis, the differences among the spotted kernel ratios of hazelnut cultivars were found to be statistically insignificant (P>0.05; P=0.907).

Anahtar Kelimeler

Green stink bug, spotted kernel; Palomena prasina; damage ratio

Kaynakça

• Akca, İ., Tuncer, C., 2005. Biological and Morphological Studies on Nut Weevil (Curculionucum L., Col.,Curculionidae). ActaHort., 686: 413-419.
• Anonymous, 2015a. Fındık raporu, Şubat 2015, Ankara. T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü,29s.http://koop.gtb.gov.tr/data/53319cec487c8eb1e43d7299/2014%20F%C4%B1nd%C4%B1k%20Raporu.pdf [Ulaşım: 28.03.2016]
• Anonymous, 2015b. 2014 yılı Fındık sektör raporu. Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü, http://www.tmo.gov.tr/Upload/Document/raporlar/ 2014findiksektorraporu. pdf. [Ulaşım: 28.03.2016]
• Demaree, J.B., 1922. Kernel-spot of thepecananditscause. USDA Bull. 1102.
• Ellis, H.C., Dutcher, J.D., 1999. Pecan insects. Summary of losses from insect damage and costs of control in Georgia, 1997.University of Georgia, The Bugwood Network, URL http://www.bugwood.org/sl97.pecan.97.htm, pagelastmodified11/02/99.
• Işık, M., Ecevit, O., Kurt, M.A., Yücetin, T., 1987. Doğu Karadeniz Bölgesi fındık bahçelerinde entegre savaş olanakları üzerinde araştırmalar. OMÜ. Yay., No: 20,95s.
• Kiper, G.,Yücetin, T. 1971. Doğu Karadeniz Bölgesi fındık bahçelerinde görülen fındık yeşil kokarcası (Palomena prasina L.) zararının depolanmış iç fındıklarda intikal oranı üzerinde araştırmalar. Bitki Koruma Bülteni, 11(4): 218-224.
• Köksal, A.İ., 2002. Türk fındık çeşitleri. Ankara Ünv. Ziraat Fak., ISBN 975-92886-0-5 Ankara. 136s.
• Kurt, M.A., 1975. Doğu Karadeniz Fındıklarında zarar yapan Palomena prasina (Heteroptera: Pentatomidae)’ nın biyo-ekolojisi üzerine araştırmalar. Gıda-Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Zir. Müc.ve Zir. Kar. Gen. Müd. Samsun Bölge Zir. Müc. Araş. Enst. Yay., No: 25. 57 s.
• Millar, J.G., McBrien, H.L., 2002. Use of pheremones and other semiochemicals in integrated production IOBC wprs Bulletin Vol. 25.
• Osburn, M.R., Pierce, W.C., Phillips, A.M., Coleand, J.R., Knknight, G.E., 1966. Controlling insects and diseases of the pecan. USDA, Agricultural Handbook 240.
• Saruhan, İ., 1998. Samsun İlinde Önemli Fındık Zararlılarının Yayılışı ve Mücadelelerine Yönelik Araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi. OMÜ Fen Bil. Enst., Samsun
• Saruhan, İ., 2004. Karadeniz Bölgesi Fındık Üretim Alanlarında Görülen Fındık Kokarcası (Palomena prasina L. Hemiptera: Pentatomidae)’nın Biyolojisi, Populasyon Yoğunluğu ve Zarar Şekli Üzerine Araştırmalar. Doktora Tezi. OMÜ Fen Bil. Enst. Samsun
• Saruhan, İ., Tuncer, C., 2007. Fındık Kokarcası (Palomena prasina L. Heteroptera: Pentatomidae)’nın Fındık Bahçelerindeki Zarar Şekli ve Oranı Üzerinde Bir Araştırma.Türkiye II.Bitki Koruma Kongresi, Isparta, 27-30 Ağustos 2007.
• Saruhan, İ., Tuncer, C., 2010. Fındık Kokarcası (Palomena prasina L. Heteroptera: Pentatomidae)’nın Fındık Meyvelerindeki Zarar Şekli ve Oranı. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Anadolu Tarım Bilim. Derg., 25(2): 75-83.
• Saruhan, İ., Şen, M., 2012. Farklı fındık çeşitlerinde fındık kurdunun (Curculio nucum L. Col.: Curculionidae) zarar oranı. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Anadolu Tarım Bilim. Derg., 27(2): 70-75.
• Sobutay, T. 2006. Fındık Sektör Araştırması. İstanbul Ticaret Odası Dış Ticaret Şubesi Uygulama Servisi, 20 s.
• Tavella, L., Arzone, A., Sargiotto, C., Sonnati, C., 1997. Coreidae and Pentatomidae harmful to hazelnuts in Northern Italy (Rhyncota, Heteroptera). Acta Hort., 445: 503-510.
• Tavella, L., Arzone, A., Miaja, M.L., Sonnati, C., 2001. Influence of Bug (Heteroptera, Coreidae and Pentatomidae) feding activity on hazelnut in Northwest Italy. Acta Hort., 556: 461-468.
• Tuncer, C., Akça, İ., Saruhan, İ., 2002. Fındıkta zararlı olan bazı emici böceklerin (Heteroptera: Pentatomidae, Coreidae ve Acanthosomatidae) kimyasal mücadelesi üzerine araştırmalar. OMÜ Zir. Fak. Dergisi, 17(3): 17-26.
• Tuncer, C., Saruhan, İ., Akça, İ., 2004. The Insect Pest Problem Affecting Hazelnut Kernel Quality in Turkey. 6. International Hazelnut Congress, 14-18 June 2004, Tarragona, Spain.
• Tuncer, C., Saruhan, İ., Akça, İ., 2005. The Insect Pest Problem Affecting Hazelnut Kernel Quality in Turkey. Acta Hort., 668: 367-376.