Günümüzde nüfus ve kente göç giderek
artmaktadır. Artan nüfus ve kırsaldan
kente olan göç nedeniyle kentlerde yeni yerleşim alanları ihtiyacı da giderek
artmaktadır. Kentler yerleşim alanı ihtiyacını genellikle kente komşu ancak
henüz kentleşmemiş nispeten kırsal alanlardan karşılarken, bu alanlarla ilgili
birtakım yasal düzenlemeler yapılmaktadır. Bu düzenlemelerden biri olan mücavir
alan 1957 yılından beri mevzuatımızda yer almakta olup belediyeler tarfından
yerleşim alanı ihtiyacı ve komşu alanların kontrolü amacıyla yaygın bir şekilde
kullanılmaktadır. Bu çalışmada Samsun Büyükşehir Belediyesinin mücavir alan
uygulamalarının tarımsal üretime ve tarım alanlarına olan etkilerinin
belirlenebilmesi amacıyla mücavir alan içerisindye yer alan köylerde anket çalışması
yapılarak olumlu ve olumsuz etkiler gözlemlenmiştir. Çalışmadan elde edilen
sonuçlara göre; mücavir alanda yer alan köylerde mücavir alana girmeden
öncesine göre nüfus %21,01 oranında
azalırken hane sayısı %19,03 oranında
artmış, tarım alanı %0,66 oranında azalırken yerleşim alanları %4,90 oranında
artmıştır. Hayvancılık işletme sayısı %15,46 oranında azalmış, tarım arazisi
fiyatlarında %212,37 oranında artış görülmüştür. Tütün, tahıl, yem
bitkileri, sebze-meyve
yetiştiriciliğinde büyük oranda azalış görülürken sadece fındık
yetiştiriciliğinde artış görülmüştür. Elde edilen sonuçlara göre Samsun’da
mücavir alan uygulamasının mevcut şekliyle kırsal alanda tarım arazilerine ve
tarımsal üretime olumlu katkı sağlayamadığı görülmüştür. 6360 Sayılı yasayla
Samsun ve diğer büyükşehirlerde Büyükşehir Belediyesi hizmet ve sorumluluk
sınırlarının tüm il sınırları kabul edilmesiyle mücavir alan uygulaması fiilen
son bulmuştur. Toprak Koruma Kanunu ve İmar Kanunu’nda mücavir alanla ilgili
düzenlemeler yapılarak tarım arazilerinin korunması sağlanmalıdır. Ayrıca
büyükşehir statüsündeki iller için imar ve büyükşehir belediyesi
faaliyetleriyle ilgili konularda tarım alanların ve tarımsal üretimin konunması
yönünde yasal düzenlemelerin geliştirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır.
Samsun Mücavir Alan Kentleşme Kentsel Saçaklanma Tarım Alanları Tarımsal Üretim
ABSTRACT
Nowadays,
population and urban migration is gradually increasing. As a result of the
increasing population and urbanisation, the need for new settlement areas is also
gradually increasing. Some legal regulations are made for places that have not
yet become towns to meet this settlement needs from the relatively neighboring rural areas. One of these
regulations is sharing a commom border (adjecent areas). It has been in our
legislation since 1957, and has been used extensively by municipalities with
the purposes of need for settlement and the control of neighboring areas. In
this study, questionnaires were administered in villages within the adjacent
areas, in order to find out the effects of adjacent area practices of Samsun
Metropolitan Municipality on agricultural productions and agricultural lands,
and positive or negative influences were also observed. According to the
results of the study, it was found that when compared with the pre-adjacent
area period, the population in the villages within adjacent area decreased 21.01
%, the number of residences increased 19.03 %, agricultural lands decreased 0.66
% and settlement areas increased 4.90 %. In addition, the number of husbandry
business decreased 15.46 %, while 212.37% increase was found in the prices of
agricultural lands. While a large decrease was found in tobacco, grain, forage
plant, fruit and vegetable production, increase was found only in hazelnut
production. According to the results obtained, it was found that adjacent area
practice in Samsun with its existing form could not make a positive
contribution to agricultural lands and agricultural production. With the Law
number 6360, adjacent area practice ended with metropolitan municipality services
and responsibilites in Samsun and other metropolital municipalities becoming
extended to the borders of the whole province. Regulations about adjacent areas
should be made in Soil Protection Act and Building Law and agricultural lands
should be taken under protection. In addition, legal regulations should be
developed to protect agricultural lands and agricultural production in relation
to town planning and municipality activities for metropolitan provinces.
Samsun Adjacent area Urbanization Urban sprawl Agricultural areas Agricultural aroduction
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Bölüm | Tarımsal Yapılar ve Sulama |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 20 Şubat 2019 |
Kabul Tarihi | 5 Aralık 2018 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 34 Sayı: 1 |