Tarımsal sulamaların ekonomik ve sosyal etkilerinin değerlendirilmesi: Asartepe Barajı üzerine bir uygulama

Yıl 2019, Cilt: 34 Sayı: 2, 146 - 155, 25.06.2019

Mehmet Arif Şahinli

https://doi.org/10.7161/omuanajas.458988

Öz

Araştırma alanı, Ankara ili Ayaş
ilçesinde bulunan Asartepe Barajı sulama sahasıdır. Bu çalışmada, baraj
yapımının tarımsal sulamada ve üretim deseninde ne tür değişiklikler ortaya
çıkardığı amaçlanmıştır. Tarım işletmelerine ait veriler 2016 yılı üretim
dönemine aittir. Bu çalışmada, araştırma bulguları ve ikincil verilerden de
yararlanılmıştır. Araştırma alanında örneğe giren köyleri en iyi temsil edecek
3 köy seçilmiştir. Araştırmada örnek hacminin belirlenmesinde %5 hata ve %95
güven düzeyinde çalışılmıştır. Örnek hacmi 42 işletme olarak tespit edilmiştir.
Bitkisel ürünlerde maliyet hesabı üründen ürüne farklılık göstermektedir. Aynı
zamanda bitkilerin tek yıllık ve çok yıllık oluşu da önemlidir. Gruplara göre 1
kg domates maliyet hesapları yapılmıştır. İncelenen işletmelerde 1. gruptaki
üreticilerin 1 kg domates maliyeti 0.54 TL iken 2. grupta olanların 0.50 TL
olarak hesaplanmıştır.

Baraj öncesinde 1. gruptaki
işletmelerin sulu arazi genişliği ortalama 14.0 dekar iken baraj sonrasında
ortalama 25.5 dekara, 2. gruptaki üreticilerde ise sulu arazi genişliği 25.5
dekardan 58.1 dekara yükselmiştir. İncelenen işletmelerdeki alet- makine
sayılarında artış gözlenmiştir. İncelenen işletmelerde baraj yapımının tarımsal
sulamanın kullanımının etkinliğini arttırmasının yanı sıra üreticilerin üretim
deseninde de değişikliğe gittiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tarımsal sulama, Ankara ili, Ayaş ilçesi, Maliyet hesapları

Kaynakça

• Balaban, A., Ayyıldız, M., 1970. Orta anadolu sulamalarında tarla sulama sandımanı üzerinde bir araştırma. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yıllığı, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.
• Büyükcangaz, H., 2003. Sulama projelerinin çevresel etki değerlendirmesi (çed) ve Bursa-Mustafa Kemal paşa sulama projesi örneği. KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 6: 108-116.
• Çakmak, B., 1994. Konya-çumra sulamasında su dağıtım ve kullanım etkinliği. Doktora Tezi (Yayınlanmamış). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 120s, Ankara.
• Demir, O., Demir, N., Tekin, M., Yalçın, Z., 2014. Erzurum daphan ovası sulama yatırımının tarımsal üretim üzerine etkileri. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 2(2): 97–103.
• Demirci, F., Erdoğan, C., Tatlıdil, F., 2005. Ankara ili ayaş ve nallıhan ilçelerinde domates üretim alanlarında zirai mücadele uygulamaları. Tarım Bilimleri Dergisi, 11: 422-427.
• Doak, M., Parminter, I., Horgan, G., Monk, R., Elliot, G., 2004.The economic value of irrigation in new zealand. MAF Tech. Pap. No: 04/01.ISBN No: 0-478-07798-X.Erkoyuncu, C. 2008. Ankara ili beypazarı ilçesinde organik ve geleneksel olarak yapılan domates yetiştiriciliğinin karşılaştırmalı ekonomik analizi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 114s, Ankara.
• Kaltu, S., Güneş, E., 2010. Mısırda (zea mays L.) farklı sulama sistemlerinin verim ve gelir üzerine etkisi. Tarım Bilimleri Dergisi, 3: 27-31.
• Koç, A., Güner, Ü., 2005. Reassessment of existing irrigation projects with fao criteria: tavas plain example. Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitü Dergisi, 9: 93-106.
• Mudima K (2002). Socio-economic impact of small holder irrigation development in zimbabwe: A case study of five successful irrigation schemes. Private Irrigation in sub-Saharan Africa. http://publications.iwmi.org/pdf/H030867.pdf.
• Özkay, F., Taş, İ., Çelik, A., 2008. Sulama projelerinin çevresel etkileri. TMMOB 2. Su Politikaları Kongresi, Cilt 2, 501-508, 20-22 Mart, Ankara.
• Saunders, C., Saunders, J., 2012. The economic value of potential irrigation in Canterbury. Lincoln University.
• Sönmez, M.E., 2011. Barajların mekan üzerindeki olumsuz etkileri ve Türkiye’den örnekler. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 11.
• Tatlıdil, F., Kıral, T., Güneş, E., Demir, K., Gündoğmuş, E., Fidan, H., Demirci, F., Erdoğan, C., Aktürk, D., 2003. Ankara ili’nde domateste hasat öncesi ve hasat sırasında oluşan ürün kayıplarının ekonomik analizi. Proje no:TARP-2387. Ankara.
• Topak, R., 1996. Konya çumra ovasındaki yağmurlama sulamalarında uygulama sorunları. Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 33s, Konya.Yamane, T., 2001. Temel örnekleme yöntemleri, İkinci Baskı, Literatür Yayınları, 528 s, İstanbul.
• Yıldırım, A., 2006. Karakaya barajı ve doğal çevre etkileri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 6: 32-39.
• Yurteri, Y.D., 2011. Konya-kadınhanı-kolukısa kasabası sulama kooperatifi çiftçilerinin sulama işletmeciliği sorunları ve çözüm önerileri. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 47s, Konya.