Kivide Aşı Başarısı ve Fidan Gelişim Performansı Üzerine Anaç ve Çeşitlerin Etkisinin Belirlenmesi

Yıl 2020, Cilt: 35 Sayı: 3, 319 - 329, 14.10.2020

Ahmet Öztürk

https://doi.org/10.7161/omuanajas.713698

Öz

Bu çalışma iki farklı kivi çeşidinin (Actinidia deliciosa cvs. Bruno ve Hayward) tohumlarından elde edilen çöğürleri üzerine aşılanan 4 farklı kivi çeşidinin (Actinidia deliciosa cvs. Bruno, Gold, Hayward ve Matua) aşı başarısı ve fidan gelişim performansını belirlemek amacıyla 2018 ve 2019 yıllarında yürütülmüştür. Aşılı fidanlarda aşı tutma, sürme ve yaşama oranı (%), aşı sürgün çapı (mm) ve boyu (cm), sürgündeki yaprak sayısı (adet bitki-1), yaprak boyutları (eni, boyu ve alanı), yaprak sapı uzunluğu (cm) ve kalınlığı (mm), bitkideki toplam yaprak alanı (cm2 bitki-1) ve ortalama boğum arası mesafe (cm) incelenmiştir. Araştırmada aşı başarısı ve fidan gelişme performansı üzerine anaçların, çeşitlerin ve araştırma yıllarının farklı seviyelerde etki ettiği belirlenmiştir. Araştırmada anaçların üzerine aşılanan çeşitlerin aşı sürme, yaprak eni ve ortalama yaprak alanı hariç incelenen diğer özellikleri önemli derecede etkilediği belirlenmiştir. Çeşitler arasında ise incelenen tüm özellikler bakımından istatistiksel olarak önemli farklılıkların olduğu saptanmıştır. Fidan yaşama oranı, sürgün boyu ve boğumlar arası mesafe üzerine araştırma yıllarının önemli derecede etkisinin olduğu belirlenmiştir. Çalışmada genellikle aşı başarısının Hayward anacı üzerine aşılı bitkilerde, fidan gelişme performansının ise Bruno anacı üzerine aşılı bitkilerde daha yüksek olduğu saptanmıştır. Aşı başarısının Hayward çeşidinde diğer çeşitlerden daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Bruno çeşidinin fidan gelişim performansının, diğer çeşitlere kıyasla daha iyi olduğu belirlenmiştir. Aşı sürgün çapı ve boyunun Bruno anacı üzerine aşılı Bruno çeşidinde en yüksek (sırasıyla 11.50 mm ve 279.5 cm); yaprak eni ve boyu ile ortalama ve bitkideki toplam yaprak alanının Hayward anacı üzerine aşılı Hayward çeşidinde (sırasıyla 16.4 cm, 13.5 cm, 172.6 cm2 ve 6999.9 cm2 bitki-1) en yüksek olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak aşı başarısı bakımından Hayward anacının, fidan gelişim performansı bakımından ise Bruno anacının daha iyi sonuçlar verdiği açığa çıkarılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Anaç, aşı başarısı, çeşit, kivi, sürgün boyu, yaprak alanı

Determination of rootstocks and cultivars on graft success and sapling growth performance on kiwifruit

Öz

This study was aimed to determine the graft success and sapling growth performance of four different kiwi varieties grafted on the seeds obtained from two different kiwi cultivars (Actinidia deliciosa cvs. Bruno and Hayward) in 2018 and 2019 years. Rootstocks, cultivars and research years had differently significant effects on graft success and sapling development performance. Rootstocks had a significant effect on the other characteristics of the grafted cultivars, except for graft sprouting, leaf width and average leaf area. There were significant differences between the cultivars in terms of all the examined characteristics. It has been determined that the years of research have a significant effect on the survival ratio, shoot length and internode distances. It was generally determined that the graft success was higher in the plants grafted on the Hayward rootstock and the growth performance of the saplings was higher in the plants grafted on the Bruno rootstock. It was observed that the graft success was higher in the Hayward cultivar than other cultivars and the sapling growth performance was better in the Bruno cultivar compared to other cultivars. The highest shoot length and diameter was observed from Bruno cultivar grafted on the Bruno rootstock (11.50 mm and 279.5 cm, respectively); the highest leaf width and height and mean leaf area and total leaf area in the plant were detected in Hayward cultivar grafted on the Hayward rootstock (16.4 cm, 13.5 cm, 172.6 cm2 and 6999.9 cm2 plant-1 respectively). As a result, it was revealed that Hayward rootstock gave better results in terms of graft success and Bruno rootstock in terms of sapling growth performance

Kaynakça

• Bolat, İ., İkinci, A., 2019. Meyvecilikte anaç kullanımı. I. Uluslararası Harran Multidisipliner Çalışmalar Kongresi, 278-283, 8-10 MART, Şanlıurfa, Türkiye,
• Cangi, R., Atalay, D.A., 2006. Effects of different bud loading levels on the yield, leaf and fruit characteristics of Hayward kiwifruit. Hortscience (Prague), 33(1):23-28. Doi: 10.17221/3736-HORTSCI
• Chandel, J.S., Negi, K.S., Jindal, K., 1998. Studies on vegetative propagation in kiwi (Actinidia deliciosa Chev.). Indian Journal of Horticulture, 55(1):52–54
• Cruz-Castillo, J.G., MacKay, B.R., Lawes, G.S., Woolley, D.J., 1992. Canonical discriminant analysis in kiwifruit rootstock research. Acta Horticulturae, 313:143-148. Doi: 10.17660/actahortic.1992.313.16
• Cruz-Castillo, J.G., Lawes, G.S., Woolley, D.J., Ganesh, S., 1997. Evaluation of rootstock and ‘Hayward’ scion effects on field performance of kiwifruit vines using multivariate analysis technique. New Zealand Journal of Crop and Horticultural Science, 25:273-282. Doi: 10.1080/01140671.1997.9514016
• Clearwater, M.J., Seleznyova, A.N., Thorp, T.G., Blattmann, P., Barnett, A.M., Lowe, R.G., Austin, P.T., 2006. Vigor-controlling rootstocks affect early shoot growth and leaf area development of kiwifruit. Tree Physiology, 26:505–515. Doi: 10.1093/treephys/26.4.505
• Diaz Hernandez, M.B., Garcia Berrios, J., 1997. Performance of kiwifruit plant material propagated by different methods. Acta Horticulturae 444:155–169. Doi: 10.17660/actahortic.1997.444.22
• Dolkar, T., Mansoor, A., Agleema, B., Divya, S., Lobzang, S., Stanzin, K., 2018. Mitigation of temperate fruit crop problems through use of rootstock. International Journal of Chemical Studies, 6(2):880-887.
• FAO, 2020. Food and Agriculture Organization Statistical Databases, Agriculture, Crop Primary, Kivifruit Production in the World. 15 March 2020. www.fao.org web site (Erişim tarihi: 15Mart 2020).
• Ferguson, A.R., Seal, A.G., 2008. Kiwifruit. In: Hancock, J.F. (edt), Temperate Fruit Crop Breeding-Germplasm to Genomic, Springer Netherlands pp.235-264. Doi:10.1007/978-1-4020-6907-9
• Hartmann, H.T., Kester, D.E., Davies, Jr. F.T., Geneve, R.L., 2011. Plant propagation: principles and practices. 8th Edition. Regents/Prentice Hall International Ed., Englewood Cliffs, New Jersey, p.915.
• Kwack, Y.B., Kim, H.L., Choi, Y.H., 2011. Grafting Characteristics of Kiwifruit Cultivars Bred in Korea. Acta Horticulturae. 913:379-384. Doi: 10.17660/ActaHortic.2011.913.50
• Lawes, G.S., 1992. Propagation of Kiwifruit. MAF Ecology, Soil and Plant Research Group. Ruakura Agriculture Center, Hamilton, New Zealand.
• Loreti, F., Picottino, D., Xiloyannis, C., 1991. Effect of propagation technique on vegetative growth and fruiting in kiwifruit. Acta horticulturae, 297:183-187. Doi: 10.17660/ActaHortic.1992.297.23
• Monastra F., Testoni, A. 1991. Horticultural performance and quality characteristics of fruit from kiwifruit plants (cv. Hayward) obtained by in-vitro, Acta Horticulturae, 297:197–203. Doi: 10.17660/ActaHortic.1992.297.25
• Öztürk, A., Serdar, Ü., Balcı, G., 2009. The influence of different nursery conditions on graft success and plant survival using the inverted radicle grafting method on the Chestnut. Acta Horticulturae, 815: 193-197. Doi: 10.17660/ActaHortic.2009.815.25
• Öztürk, B., Özcan, M., Öztürk, A., 2011. Farklı Anaç Çapları ve Aşılama Zamanının Kivi Fidanı Üretiminde Aşı Başarısı ve Fidan Büyümesi Üzerine Etkileri. Tarım Bilimleri Dergisi, 17 (4):261-268.
• Öztürk, A., Yazıcıoğlu, E., 2015. Aşı Zamanı ve Yöntemlerinin Kivide (Actinidia deliciosa, A. Chev) Aşı Başarısı ve Fidan Gelişimine Etkileri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 32(1):23-29.
• Rom, R.C., Carlson, R.F., 1987. Rootstocks for Fruit Crops. John Wiley and Sons- Interscience Publication, New York, 497, USA.
• Samancı, H., 1990. Kivi (Actinidia) Yetiştiriciliği. Tarımsal Araştırmaları Destekleme ve Geliştirme Vakfı, Yayın No: 22 Yalova.
• Sedaghathoor, S., Noie, M., 2016. Study on different grafting methods of kiwifruit ‘Hayward’ on the ‘Matua’ and ‘Bruno’ rootstocks. Fruits, 71:275–280. Doi:10.1051/fruits/2016024 TUİK, 2020. Bitkisel Üretim İstatistikleri https://biruni.tuik.gov.tr (Erişim tarihi 15.03.2020)
• Uslu, N.A., 2006. Kivide budama ve sürgün gelişiminin meyve kalitesi ve verim üzerine kantitatif ve kalitatif etkileri. Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 138s, Samsun
• Uzun, S., Çelik, H., 1999. Leaf Area Prediction Models (Uz-Çelik 1) for Some Horticultural Plants. Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, 23:645-650.
• Viti, R., Xiloyannis, C., Trinci, M., Ragone, A.F., 1990. Effect of calcareous soil on vegetative growth of own rooted and grafted kiwi trees. Acta Horticulturae, 282: 209-216. Doi: 10.17660/ActaHortic.1990.282.27
• Wang, Z.Y., Gould, K.S., Patterson, K.J., 1994. Comparative root anatomy of five Actinidia species in relation to rootstock effects on kiwifruit flowering. Annals of Botany 73: 403-413.Doi: 10.1006/anbo.1994.1050
• Yılmaz, M., 1994. Bahçe Bitkileri Yetiştirme Teknikleri. Çukurova Üniversitesi Basımevi, 151s. Adana
• Zenginbal, H., Özcan, M., 2000. Samsun ekolojik şartları altında kivilerin sürgün göz aşılarıyla çoğaltılması üzerine bir araştırma. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 15(2):27–35.
• Zenginbal, H., 2007. The Effects of Different Grafting Methods on Success Grafting in Different Kiwifruit (Actinidia deliciosa, A.chev) Cultivars. International Journal of Agricultural Research, 2:736-740. Doi: 10.3923/ijar.2007.736.740
• Zenginbal, H., Özcan, M. 2003. Kivilerin aşıyla çoğaltma teknikleri. Ulusal Kivi ve Üzümsü Meyveler Sempozyumu, 120-126. 23-25 Ekim, Ordu.
• Zenginbal, H., Özcan, M., Çelik, H., 2005. Hayward kivi çeşidinde farklı kalem aşılarının aşı başarısı üzerine etkileri. Bahçe Dergisi, 34(2):31–36
• Zenginbal, H., Özcan, M., Demir, T., 2006. An investigation on the propagation of kivifruit (Actinidia delicosa, A. Chev.) by grafting under Turkey ecological conditions. Internatioanal Journal of Agricultural Research, 1(6):597-602. Doi: 10.3923/ijar.2006.597.602
• Zenginbal, H., Özcan, M., Haznedar, A., Demir, T., 2007. Comparisons of Methods and Time of Budding in Kiwifruit (Actinidia deliciosa, A. Chev). International Journal of Natural and Engineering Sciences, 1:23-28.