Orta ve Batı Karadeniz Bölgesinden Toplanan Yulaf Genotiplerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2021, Cilt: 36 Sayı: 1, 122 - 131, 15.02.2021

Zeki Mut , Hasan Akay , Özge Doğanay Erbaş Köse , İsmail Sezer

https://doi.org/10.7161/omuanajas.820241

Cited By: 1

Öz

Yulaf dünyada hayvan yemi, gıda, kozmetik ve ilaç sanayi gibi birçok alanda kullanılan çok amaçlı bir tahıldır. Bu çalışmada Türkiye’nin Orta ve Batı Karadeniz Bölgesindeki 10 ilden toplanan 251 adet yerel yulaf genotipi kullanılmıştır. Toplanan genotipler 4 standart yulaf çeşidi ile birlikte Augmented deneme desenine göre Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma ve Uygulama alanında iki yıl süreyle yetiştirilmiştir. Çalışmada, salkım gösterme süresi, olgunlaşma süresi, bitki boyu, sap kalınlığı, bayrak yaprak uzunluğu, bayrak yaprak genişliği, kuru ot verimi ve tane verimi incelenmiştir. İncelenen bütün özellikler bakımından genotipler ve yıl x genotip interaksiyonları arasında istatistiki olarak önemli (p<0.01) farklar olduğu belirlenmiştir. Genotiplerin ortalama kuru ot verimi 326 ile 1479 kg da-1 ve tane verimi 128.7 ile 572.4 kg da-1 arasında değişmiştir. Biplot grafiğine göre, tane verimi ile kuru ot verimi, bitki boyu, sap kalınlığı, bayrak yaprak uzunluğu ve yatma durumu arasında olumlu ilişki belirlenmiştir. Ayrıca, incelenen özelliklerin populasyonların toplandığı illere göre değiştiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

yulaf, popülasyon, tane verimi, ot verimi

Destekleyen Kurum

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK)

Proje Numarası

TOVAG 107O208

Teşekkür

Bu çalışma Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından TOVAG 107O208 numaralı proje ile desteklenmiştir

Evaluation of Oat Genotypes Collected from the Middle and Western Black Sea Region

Öz

Oat is a multi-purpose cereal used in many areas such as animal feed, food, cosmetics and pharmaceutical industry purpose in the world. In this study, 251 local oat genotypes were collected from ten provinces in the Central and Western Black Sea Region in Turkey were used. The genotypes were grown in Samsun Ondokuz Mayıs University Faculty of Agriculture experiment area for two years according to Augmented trial design together with four registered oat cultivars. In the study, days to panicle emergence, days to maturity, plant height, main stem thickness, flag leaf length, flag leaf width, hay yield and grain yield were investigated. It was determined that there were statistically significant (p <0.01) differences between genotypes and year x genotype interactions in terms of all traits examined. The average hay yield and grain yield of the genotypes varied between 326 and 1479 kg da-1 and 128.7 and 572.4 kg da-1, respectively. According to the biplot graph, a positive relationship was determined between grain yield and hay yield, plant height, stem thickness, flag leaf length and lodging ratio. In addition, it was determined that the investigated traits vary according to the provinces where the population was collected.

Anahtar Kelimeler

Oat, Population, Grain Yield, Hay Yield

Proje Numarası

TOVAG 107O208

Kaynakça

• Ahmad, G., Ansar, M., Kalem, S., Nabı, G., Hussaın, M., 2008. Performance of early maturing oats (Avena sativa L.) cultivars for yield and quality. J. Agric. Res., 46(4): 341-346.
• Akgün, İ., Tosun, M., Sağsöz, S., 1998. Bitkisel gen kaynaklarının önemi ve Erzurum’un bitkisel gen kaynakları yönünden değerlendirilmesi. Doğu Anadolu Tarım Kongresi, 363-372, 14-18 Eylül, Erzurum, Türkiye.
• Avcı, İ. 2017. Yazlık ve kışlık ekilen yulaf (Avena spp.) genotiplerinin yeşil ot verimi ve silaj kalite özellikleri bakımından değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş, Türkiye.
• Aydın, N., Mut, Z., Mut, H., Ayan, Ġ., 2010. Effect of autumn and spring sowing dates on hay yield and quality of oat (Avena sativa L.) genotypes. Journal of Animanl and Veterinary Advances, 10:1539-1545.
• Batalova, G.A., Gorbunova, L.A., 2009. Oat yield and seed quality depending on sowing rate. Russian Agricultural Sciences, 35(1):18-19.
• Batalova, G.A., Shevchenko, S.N., Tulyakova, M.V., Rusakova, I.I., Zheleznikova, V.A., Lisitsyn, E.M., 2016. Breeding of naked oats having high-quality grain. Russian Agricultural Sciences, 42(6):407-410.
• Buerstmayr, H., Krenn, N., Stephan, U., Grausgruber, H., Zechner, E., 2007. Agronomic performance and quality of oat (Avena sativa L.) genotypes of World wide origin produced under central european growing conditions. Field Crops Research, 101:341-351.
• Cervantes-Martinez, C. T., Frey, K. J., White, P. J., Wesenberg, D.M., Holland, J.B., 2001. Selection for greater glucan content in oat grain. Crop Science, 41:1085–1091.
• Doehlert, D.C., Mcmullen, M.S., Hammond, J.J., 2001. Genotyping and environmental effects on grain yield and quality of oat grown in North Dakota. Crop Science, 41:1066-1072.
• Dumlupınar, Z., Tekin, A., Herek, S., Tanrıkulu, A., Dokuyucu, T., Akkaya, A., 2017. Türkiye kökenli yulaf genotiplerinin bazı tarımsal özellikler bakımından değerlendirilmesi. Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 5(7):763-772.
• Dumlupinar, Z., Maral, H., Kara, R., Dokuyucu, T., Akkaya, A., 2011. Evaluation of Turkish oat land races based on grain yield, yield components and some quality traits. Turkish J. FieldCrops, 16(2):190-196.
• Erbaş, D.Ö., Mut, Z., 2013. Saf hat yulaf genotiplerinin tarımsal ve bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi. Türkiye 10. Tarla Bitkileri Kongresi, 160-168, 10-13 Eylül, Konya, Türkiye. FAO., 2020. Statistical Databases. www.fao.org Erişim Tarihi: 15.05.2020
• Food and Drug Administration, 1997. Food labeling: health claims; oats and coronary heart disease; Final Rule. Federal Register 62: 3583-3601
• Gautam, S.K., Verma, A.K., Wıshwakarama, S.R., 2006. Genetic variability and association of morpho-physiological characters in oat (Avena sativa L.). Farm Science Journal, 15(1):82-83.
• Güngör H., Dokuyucu T., Dumlupınar Z., Akkaya A., 2017. Yulafta (Avena spp.) tane verimi ile bazı tarımsal özelikler arasındaki ilişkilerin korelasyon ve path analizleriyle saptanması. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 14(01):61-68.
• Hoffmann, L.A., 1995. World production and use of oats. Editor: Welch RW, The Oat crop-production and utilization. Chapman and Hall, London. pp. 34-61.
• JMP., 2013. JMP User Guide, Release 7 Copyright © 2007, SAS InstituteInc.,Cary, NC, USA, ISBN 978-1-59994-408-1.
• Kün, E., 1988. Serin iklim tahılları, s.216. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları, Ders Kitabı, 299, Ankara
• Locatellı, A.B., Federızzı, L.C., Mılach, S.C., Mcelroy, A.R., 2009. Flowering time in oat: genotpe characterization for photoperiod and vernelization respone. Field Crops Research, 106: 242-247.
• Martinez, M.F., Arelovich, H.M., Wehrhahne, L.N., 2010. Grain yield, nutrient content and lipid profile of oat genotypes grown in a semiarid environment. Field Crops Research, 116:92–100.
• Mut, Z., Akay, H., Erbaş Köse, Ö.D., 2018. Grain yield, quality traits and grain yield stability of local oat cultivars. Journal Soil Science Plant Nutrinoal, 18(1): 269-281.
• Mut, Z., Akay, H., Sezer, İ., Gülümser, A., Öner, F., Erbaş, Ö.D., 2011. Farklı orijinli yulaf (Avena sativa L) genotiplerinin Samsun ekolojik koşullarında tarımsal ve bazı kalite özelliklerinin tespiti. 9. Tarla Bitkileri Kongresi, Cilt I: S.88-93, 12-15 Eylül 2011 Bursa, Türkiye.
• Mut, Z., Akay, H., Erbaş, Ö. D., 2015. Hay yield and quality of oat (Avena sativa L.) genotypes of world wide origin. International Journal of Plant Production, 9(4):507-522. Narlıoğlu, A., 2016. Bazı Yulaf genotiplerinin verim ve kalite kriterleri ile silaj özellikleri bakımından değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş, Türkiye.
• Nawaz, N.,Razzaq, A., Ali, Z., Sarwar, G., Yousaf, M., 2004. Performance of different oat (Avena sativa L.) variteties under the agro-climatic conditions of Bahawalpur Pakistan. Internatinoal Journal Agriculture Biology, 6(4):624-626.
• Özbaş, M.O., İnan, A.S., Çağırgan, M.İ., 2009. Agronomic and quality characterization of oats genotypes selected for winter tolerance, Turkish Journal of Field Crops, 14(2):150-158.
• Özberk, İ., 2018. Mezopotamya’nın yerel buğdayları. Türkiye Yerel Buğdaylar Sempozyumu, 40-42, 20-22 Aralık, Bolu, Türkiye.
• Özgen, M., Adak, S., Söylemezoğlu, G., Ulukan, H., 2000. Bitki genetik kaynaklarının korunma ve kullanımında yeni yaklaşımlar. Türkiye Ziraat Mühendisliği 5. Teknik Kongresi, 259- 284, 17-21 Ocak, Ankara, Türkiye.
• Peltonen-Saınıo, P., Rajala, A., 2007. Duration of vegetative and generative development phases in oat cultivars released since 1921. Field Crops Research, 101:72-79.
• Peterson, D.M., Wesenberg, D.M., Burrup, D.E., Erickson, C.A., 2005. Relation ships among agronomic trait sand grain composition in oat genotypes grown in different environments. Crop Science, 45:1249-1255.
• Radıellı, R., Lagana, L., Rizza, F., Nicosia, O.L.D., Cattivelli, L., 2008. Genetic progress of oats in Italy. Euphytica, 164: 679-687.
• Sarı, N., İmamoğlu, A., 2011. Menemen ekolojik koşullarına uygun ileri yulaf hatlarının belirlenmesi. Anadolu Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi, 21(1): 16-25.
• Semchenko, M., Zobel, K., 2005. The Effect of breeding on allometry and phenotypic plasticity in four varieties of oat (Avena sativa L.). Field Crops Res., 93:151-168.
• Sencar, Ö., 1985. Ekim sıklığı ve nitrojen uygulamalarının dört yulaf çeşidine etkileri. I. tane verimi, saman verimi ve hasat-indeksi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 16 (1-4):51-59.
• Stevens, E.J., Armstrong, K.W., Bezar, H.J., Griffin, W.B., Hampton, J.G. 2000. The importance of oats in resourcepoor environments. In Proceedings of the 6th International Oat Conference, 13-16, Lincoln University, Canterbury, New Zealand
• Tamm, I., 2003. Genetic and environmental variation of grain yield of oat varietes, Agronomy Research, 1: 93-97.
• Wood, P. J. , 2010. Oat and rye β‐glucan: properties and function. Cereal Chemistry, 87(4), 315-330.
• Yan, W., Reid, J.F., 2008. Breeding line selection based on multiple traits. Crop Science, (48):417-423. https://doi.org/10.2135/cropsci2007.05.0254