Okul Öncesi Dönem (48-60 Ay) Çocukları İçin “Öğrenme ve Yenilik Becerileri Ölçeği”nin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2025, Cilt: 44 Sayı: 1, 145 - 196, 30.06.2025

Çiğdem Karakaya Akçadağ , Fatma Alisinanoğlu

Öz

Günümüz toplumların en önemli ihtiyacının, bilimsel anlamda üreten ve sorgulayan, eleştirel düşünebilen, etkili iletişim kurabilen ve iş birliğine açık olan yaratıcı bireyler olduğu açıkça görülmekte; bireylere bu becerilerin küçük yaşlardan itibaren kazandırılmasına ilişkin öneriler sunulmaktadır. Bu araştırma, öğrenme ve yenilik becerileri olarak ifade edilen bu becerilerin okul öncesi dönem (48-60 ay) çocuklarında ne ölçüde var olduğunu tespit etmeyi sağlayacak geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirmek amaçlı gerçekleştirilmiştir. Ölçme aracı, okul öncesi çocuklarının, bilimsel temelli görevlerden oluşan bir oturumdaki tepkilerinin puanlayıcı öğretmenler tarafından gözlemlenmesi ve puanlanması süreçleriyle kullanılan holistik bir rubrik formundadır. Araştırmanın çalışma grubu, rubrik maddelerinin yazımı konusunda saha deneyimlerine yönelik görüşmeler gerçekleştirilen 5 okul öncesi öğretmeni, taslak rubriğin geçerliğini hesaplamak için görüşlerine başvurulan 12 akademisyen, bilimsel temelli görevler esnasında öğrenme ve yenilik becerilerine yönelik davranışları gözlemlenen 60 çocuk ve rubrik güvenirliği için bu çocukları gözlemleyerek puanlama yapan 2 puanlayıcıdan oluşmaktadır. Lawshe tekniği ile yapılan analiz sonucunda rubriğin genel kapsam geçerlik indeksi (Scale Content Validity Index-S-CVI) =0,84 olarak; Cohen’in Kappa analizi ile elde edilen güvenirlik sonucu ise 0.879 olarak tespit edilmiştir. Geçerlik ve güvenirlik analizlerinden elde edilen sayısal değerler, geliştirilen “Öğrenme ve Yenilik (4C) Becerileri” ölçeğinin okul öncesi dönem (48-60 ay) çocuklarında geçerli ve güvenilir bir araç olarak kullanılabileceğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Öğrenme ve yenilik becerileri , eleştirel düşünme , yaratıcılık , iletişim ve iş birliği , rubrikler , okul öncesi dönem

Etik Beyan

Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü bünyesinde hazırlanmakta olan “Okul Öncesi Dönem (48-60 Ay) Çocukları İçin “Öğrenme ve Yenilik Becerileri Ölçeği”nin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması” başlıklı doktora tezine ait verilerden üretilmiştir.

Validity and Reliability Study of the "Learning and Innovation Skills Scale" for Preschool Children (48-60 Months)

Öz

It is evident that one of the most fundamental needs of contemporary societies is the cultivation of individuals who are scientifically productive and inquisitive, capable of critical thinking, effective communication, and collaboration. In this context, various recommendations emphasize the importance of fostering these competencies from an early age. This study aims to develop a valid and reliable assessment instrument to determine the extent to which these competencies-referred to as learning and innovation skills-are present in preschool children (48–60 months). The developed assessment tool is designed as a holistic rubric, which enables trained raters (teachers) to observe and score preschool children's responses within a structured session consisting of scientifically grounded tasks. The study sample comprises five preschool teachers who provided insights into field experiences for the development of rubric items, 12 academics who contributed expert evaluations to establish the content validity of the rubric, 60 children whose behaviors related to learning and innovation skills were observed during scientific tasks, and two independent raters who evaluated these children to determine inter-rater reliability. The content validity analysis, conducted using the Lawshe technique, resulted in an overall Scale Content Validity Index (S-CVI) of 0.84. Furthermore, the reliability analysis, performed using Cohen’s Kappa coefficient, yielded a reliability score of 0.879. These findings indicate that the developed "Learning and Innovation (4C) Skills" scale constitutes a psychometrically sound instrument that can be utilized as a valid and reliable measure for assessing learning and innovation skills in preschool children (48–60 months).

Anahtar Kelimeler

Learning and innovation skills , critical thinking , creativity , communication and collaboration , rubrics , preschool period

Etik Beyan

It was produced from the data of the doctoral dissertation titled "Validity and Reliability Study of the 'Learning and Innovation Skills Scale' for Preschool Children (48-60 Months)", which is being prepared within the Fatih Sultan Mehmet Vakıf University Graduate Education Institute.

Kaynakça

• Anadolu Üniversitesi. (2019). Çocuk ve oyun. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Azmitia, M. (1988). Peer interaction and problem solving: When are two heads better than one? Child Development, 59(1), 87-96.
• Barnett, W. S. (2011). Effectiveness of early educational intervention. Science, 333(6045), 975-978.
• Beers, S. Z. (2011). 21st century skills: Preparing students for their future. Tools for Learning. Retrieved from https://www.yinghuaacademy.org/wp-content/uploads/2014/10/21st_century_skills.pdf
• Berk, L. E., & Winsler, A. (1995). Scaffolding children's learning: Vygotsky and early childhood education. Washington, DC: NAEYC.
• Burleson, B. R. (1986). Communication skills and childhood peer relationships: An overview. Annals of the International Communication Association, 9(1), 143-180.
• Ceylan, Ş., Kahraman, Ö. G., & Ülker, P. (2015). Çocukların meraklarına ilişkin annelerin ve öğretmenlerin düşünceleri. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1), 1-16. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/105618
• Chu, S., Reynolds, R., Notari, M., Taveres, N., & Lee, C. (2016). 21st century skills development through inquiry-based learning: From theory to practice. Cham: Springer Science.
• Cohen, J. (1960). A coefficient of agreement for nominal scales. Educational and Psychological Measurement, 20(1), 37–46.
• Craft, A. (2003). Creative thinking in the early years of education. Early Years: An International Research Journal, 23(2), 143-154.
• Creswell, J. W., & Creswell, J. D. (2018). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches(5th ed.). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Creswell, J. W., & Plano Clark, V. L. (2018). Designing and conducting mixed methods research (3rd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Denzin, N. K., & Lincoln, Y. S. (Eds.). (2017). The SAGE handbook of qualitative research (5th ed.). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• DeVellis, R. F. (2017). Scale development: Theory and applications (4th ed.). Sage Publications.
• Dinler, H., Simsar, A., & Yalçın, V. (2021). 3-6 yaş çocukların 21. yüzyıl becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. e-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8, 281-303. Retrieved from https://doi.org/10.30900/kafkasegt.941467
• Dockrell, J. E., & Marshall, C. R. (2014). Measurement issues: Assessing language skills in young children. Child and Adolescent Mental Health, 19(1), 32-42.
• Elçi, S. (2021). Okul öncesi dönem çocuklarının 21. yüzyıl becerileri ile rekabet stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Eğitim Reformu Girişimi (ERG). (2017). Herkes için eşit fırsat: Türkiye’de erken çocukluk eğitiminin durumu ve öneriler. Retrieved from https://egitimreformugirisimi.org/wp-content/uploads/2017/03/ERG_HERKES-İCİN-ESIT-FIRSAT-TURKIYEDE-ERKEN-COCUKLUK-EGITIMININ-DURUMU-VE-ONERILER.web_.pdf
• Facione, P. A. (1990). Critical thinking: A statement of expert consensus for purposes of educational assessment and instruction. Millbrae, CA: The California Academic Press.
• Fawcett, L. M., & Garton, A. F. (2005). The effect of peer collaboration on children's problem-solving ability. British Journal of Educational Psychology, 75(2), 157-169. Retrieved from https://doi.org/10.1348/000709904X23411
• Fisher, R. (2016). Teaching children to think. Oxford: Nelson Thornes.
• Flavell, J. H. (1966). Role-taking and communication skills in children. Young Children, 21(3), 164-177.
• Flavell, J. H. (1999). Cognitive development: Children's knowledge about the mind. Annual Review of Psychology, 50, 21-45.
• Galejs, I., Dhawan, G., & King, A. (1983). Popularity and communication skills of preschool children. The Journal of Psychology: Interdisciplinary and Applied, 115(1), 89-95. Retrieved from https://doi.org/10.1080/00223980.1983.9923601
• Garton, A. F., & Pratt, C. (2001). Peer assistance in children's problem solving. British Journal of Developmental Psychology, 19(3), 307-318. Retrieved from https://doi.org/10.1348/026151001166093
• Gelen, İ. (2017). P21-Program ve öğretimde 21. yüzyıl beceri çerçeveleri (ABD uygulamaları). Disiplinlerarası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 15-29.
• Gillies, R. M., & Ashman, A. F. (1998). The effects of cooperative learning on students with learning difficulties in the lower elementary school. The Journal of Special Education, 32(1), 19-27.
• Guilford, J. P. (1950). Creativity. American Psychologist, 5(9), 444-454.
• Gullo, D. F. (2005). Understanding assessment and evaluation in early childhood education. New York, NY: Teachers College Press.
• Güney Manavoğlu, A. (2022). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Öğrencilerine Kazandırmaya Çalıştığı 21. Yüzyıl Becerileri. (Tezsiz Yüksek Lisans Projesi). Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Haladyna, T. M. (2004). Developing and validating multiple-choice test items. Mahwah, NJ: Routledge.
• Hazen, N. L., & Black, B. (1989). Preschool peer communication skills: The role of social status and interaction context. Child Development, 60(4), 867-876.
• Hu, W., & Adey, P. A. (2002). Scientific creativity test for secondary school students. International Journal of Science Education, 24(4), 389-403.
• Jonsson, A., & Svingby, G. (2007). The use of scoring rubrics: Reliability, validity and educational consequences. Educational Research Review, 2(2), 130-144. Retrieved from https://doi.org/10.1016/j.edurev.2007.05.002
• Kasioura, C., Plakias, S., Mousena, E., & Foti, P. (2025). A grounded theory on creativity, collaboration, and innovation in preschool education. The International Journal of Early Childhood Learning, 32(2), 23-41. Retrieved from https://doi.org/10.18848/2327-7939/CGP/v32i02/23-41
• Katıtaş, S. (2019). Karma yöntem araştırmalarına bütüncül bir bakış. Social Sciences Studies Journal, 49, 6250-6260.
• Kholili, M. I., Dewantoro, A., & Surur, N. (2023). A systematic literature review of the 21st century skills scale development: Preliminary research within education setting. In M. Salimi et al. (Eds.), Proceedings of the 6th International Conference on Learning Innovation and Quality Education (ICLIQE 2022) (pp. 173–187). Atlantis Press. https://doi.org/10.2991/978-2-38476-114-2_17
• Köşker, N. (2019). Okul öncesi çocuklarında doğa algısı. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 294-308.
• Kudryavtsev, V. T. (2011). The phenomenon of child creativity. International Journal of Early Years Education, 19(1), 45-53. Retrieved from https://doi.org/10.1080/09669760.2011.570999
• Kupers, E., Lehmann-Wermser, A., McPherson, G., & van Geert, P. (2019). Children’s creativity: A theoretical framework and systematic review. Review of Educational Research, 89(1), 93-124. Retrieved from https://doi.org/10.3102/0034654318815707
• Kutlu, Ö., Doğan, D., & Karakaya, İ. (2024). Ölçme ve değerlendirme: Performansa ve portfolyaya dayalı durum belirleme (7. baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Landis, J. R., & Koch, G. G. (1977). The measurement of observer agreement for categorical data. Biometrics, 33(1), 159-174. Retrieved from https://doi.org/10.2307/2529310
• Lawhon, T., & Lawhon, D. C. (2000). Promoting social skills in young children. Early Childhood Education Journal, 28(2), 105-110.
• Lawshe, C. H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personnel Psychology, 28(4), 563-575. Retrieved from https://doi.org/10.1111/j.1744-6570.1975.tb01393.x
• Lipman, M. (1988). Philosophy for children and critical thinking. Thinking: The Journal of Philosophy for Children, 7(4), 40-42.
• McAfee, O., Leong, D. J., & Bodrova, E. (2015). Assessing and guiding young children's development and learning (6th ed.). Upper Saddle River, NJ: Pearson.
• McConnell, C. R. (2004). Interpersonal skills: What they are, how to improve them, and how to apply them. Health Care Manager, 23(2), 177-187. Retrieved from https://doi.org/10.1097/00126450-200404000-00012
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2013). Millî Eğitim Bakanlığı okul öncesi eğitim programı - 2013. Retrieved from https://tegm.meb.gov.tr/dosya/okuloncesi/ooproram.pdf
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2024a). Okul öncesi eğitim programı: Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli. Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları. Retrieved from https://tymm.meb.gov.tr/upload/program/2024programokuloncesiOnayli.pdf
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2024b). Drama, müzik, oyun, hareket ve yaratıcılık, sanat öğrenme alanları ve okul dışı öğrenme etkinlikleri öğretmen kılavuz kitabı. Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı.
• Meisels, S. J., & Atkins-Burnett, S. (2005). Developmental screening in early childhood: A guide. Washington, DC: National Association for the Education of Young Children (NAEYC).
• Melo León, J. (2015). A baseline study of strategies to promote critical thinking in the preschool classroom. GIST Education and Learning Research Journal, 10, 113-127.
• National Association for the Education of Young Children (NAEYC). (2009). Developmentally appropriate practice in early childhood programs serving children from birth through age 8. Washington, DC: NAEYC.
• Nitko, A. J., & Brookhart, S. M. (2011). Educational assessment of students (6th ed.). Upper Saddle River, NJ: Pearson.
• O’Reilly, C., Devitt, A., & Hayes, N. (2022). Critical thinking in the preschool classroom: A systematic literature review. Thinking Skills and Creativity, 46, 101110.
• Onur, D., & Zorlu, T. (2017). Yaratıcılık kavramı ile ilgili kuramsal yaklaşımlar. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(3), 1535-1552.
• Onwuegbuzie, A. J., & Johnson, R. B. (2006). The validity issue in mixed research. Research in the Schools, 13(1), 48-63.
• Ömeroğlu, E., & Kandır, A. (2005). Bilişsel gelişim. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Önder, A., Balaban-Dağal, A., & Şallı, D. (2015). 60-68 aylık çocuklara iletişim becerilerinin kazandırılmasında iletişim becerileri programının etkisinin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(3), 355-362.
• Paige, J. (2009). The 21st century skills movement. Educational Leadership, 67(9), 11.
• Papadopoulos, I., & Bisiri, E. (2020). Fostering critical thinking skills in preschool education: Designing, implementing and assessing a multiliteracies-oriented program based on intercultural tales. Multilingual Academic Journal of Education and Social Sciences, 9(1), 1-19.
• Partnership for 21st Century Skills. (2009). P21 framework definitions. Retrieved from https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED519462.pdf
• Patton, M. Q. (2014). Qualitative research & evaluation methods: Integrating theory and practice (4th ed.). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Piaget, J. (1952). The origins of intelligence in children. New York, NY: Norton.
• Pine, K. J., & Messer, D. J. (1998). Group collaboration effects and the explicitness of children's knowledge. Cognitive Development, 13(1), 709-126.
• Polit, D. F., Beck, C. T., & Owen, S. V. (2007). Is the CVI an acceptable indicator of content validity? Appraisal and recommendations. Research in Nursing & Health, 30(4), 459-467. Retrieved from https://doi.org/10.1002/nur.20199
• Popham, W. J. (2017). Classroom assessment: What teachers need to know (8th ed.). Upper Saddle River, NJ: Pearson.
• Robson, S., & Rowe, V. C. (2012). Observing young children's creative thinking: Engagement, involvement, and persistence. International Journal of Early Years Education, 20(4), 349-364.
• Roschelle, J., & Teasley, S. D. (1995). The construction of shared knowledge in collaborative problem solving. Computer-Supported Collaborative Learning, 128(2), 69-97. Retrieved from https://doi.org/10.1007/978-3-642-85098-1_5
• Runco, M. A., & Jaeger, G. J. (2012). The standard definition of creativity. Creativity Research Journal, 24(1), 92-96.
• Saavedra, A. R., & Opfer, V. D. (2012). Learning 21st-century skills requires 21st-century teaching. Phi Delta Kappan, 94(2), 8-13.
• Schmidt, C. R., & Paris, S. G. (1984). The development of verbal communicative skills in children. Advances in Child Development and Behavior, 18, 1-44. Retrieved from https://doi.org/10.1016/S0065-2407(08)60368-7
• Shantz, C. U., & Wilson, K. E. (1972). Training communication skills in young children. Child Development, 43(2), 693-698. Retrieved from http://www.jstor.org/stable/1127569
• Sharp, C. (2004). Developing young children's creativity: What can we learn from research? International Journal of Early Years Education, 12(2), 79-91.
• Shonkoff, J. P., & Phillips, D. A. (2000). From neurons to neighborhoods: The science of early childhood development.Washington, DC: National Academy Press.
• Simsar, A., Yalçın, V., & Dinler, H. (2022). 3-4 yaş çocukları için 21. yy. becerileri ölçeği (DAY-1): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 11(3), 1284-1303.
• Torrance, E. P. (1963). Adventuring in creativity. Childhood Education, 40(2), 79-87.
• Torrance, E. P. (2023). Teaching for creativity. In S. G. Isaksen (Ed.), Frontiers of creativity research: Beyond the basics(pp. 189-215). Buffalo, NY: Bearly Limited. Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/372482511
• Trilling, B., & Fadel, C. (2009). 21st century skills: Learning for life in our times. San Francisco, CA: Jossey-Bass.
• Tudge, J., & Winterhoff, P. (1993). Can young children benefit from collaborative problem solving? Review of Social Development, 2(3), 243-257. Retrieved from https://doi.org/10.1111/j.1467-9507.1993.tb00016.x
• Urban, K. K. (1991). On the development of creativity in children. Creativity Research Journal, 4(2), 177-191.
• Usta, İ. (2020). Çok yönlü bir öğrenme aracı olarak eğitici ahşap oyuncakların okul öncesi dönem çocuklarının kişilik gelişimine katkısı. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 5(2), 199-210.
• Voogt, J., & Roblin, N. P. (2012). A comparative analysis of international frameworks for 21st century competences: Implications for policy and educational research. Journal of Curriculum Studies, 44(3), 299-321.
• Vygotsky, L. S. (1978). Mind in society: The development of higher psychological processes. Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Willingham, D. T. (2007). Critical thinking: Why is it so hard to teach? American Educator, 31(2), 8-19.
• Wortham, S. C., & Hardin, B. J. (2020). Assessment in early childhood education (8th ed.). Upper Saddle River, NJ: Pearson.
• Yalçın, V., Simsar, A., & Dinler, H. (2020). 5-6 yaş çocukları için 21. yy becerileri ölçeği (DAY-2): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(32), 78-97. Retrieved from https://doi.org/10.29329/mjer.2020.258.5
• Yaşar, S. (2021). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin 21. yüzyıl öğrenme deneyimlerine yönelik algılarının incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.