Fen Bilimleri Öğretmen Adaylarının Su Bağlamı Üzerine Düşüncelerinin Tespit Edilmesi

Yıl 2018, Cilt: 37 Sayı: 2, 35 - 55, 25.12.2018

Arzu Kirman Bilgin , Burçin Turan Bektaş

Öz

Su
bağlamı fen bilimleri dersi öğretim programında yer alan kazanımların büyük bir
çoğunluğu için kullanılan ve öğretim materyallerinin ana malzemesi olan bir
bağlamdır. Su; madde döngüsü, hal değişimi, ısı - sıcaklık, bitki ve
hayvanlarda büyüme, boşaltım sistemi gibi konuların kavratılması için temel
materyaldir. Geleceğin öğretmenlerinin su bağlamı hakkında bildiklerinin
zihinlerinde nasıl yapılandırdıklarının ortaya çıkarılması gerek fen bilimleri
öğretmen adayları gerekse fen eğitimcileri için incelenmesi gereken bir
konudur. Bu gereksinimden yola çıkarak mevcut araştırma, fen bilimleri öğretmen
adaylarının “su bağlamı" üzerine düşüncelerini tespit etmeyi amaçlamaktadır.
Araştırma alan taraması (survey) yöntemi ile yürütülmüştür. Veriler, ülkemizde
öğretmen adayı yetiştiren bir eğitim fakültesinin Fen Bilgisi Öğretmenliği
bölümünde öğrenim gören 1. sınıfta 103, 2. sınıfta 44, 3. sınıfta 61 ve 4.
sınıfta 88 olmak üzere toplam 296 fen bilimleri öğretmen adayının katılımıyla
toplanmıştır. Çalışmada veri toplama aracı olarak 6 adet açık uçlu ve 2 adet
çizim sorusu olmak üzere toplam 8 sorudan oluşan “Su Bağlamı Testi”
kullanılmıştır. Hal değiştirme olayı olmamasına rağmen öğretmen adaylarının
yağmur, kar, dolu, çiy ve kırağı oluşumlarını kristalleşme olayı ile
açıklamaları, suyun katı haline örnek olan kar, dolu ve kırağı oluşumlarını
yorumlayamamaları ve üç haline yönelik suyun tanecikli yapılarını çizememeleri
tespit edilen önemli bulgular arasındadır. Araştırma soncunda 1., 2., 3., ve 4.
sınıfta öğrenim gören fen bilimleri öğretmen adaylarının suyun hal değişimi,
suyun farklı hallerinin tanecikli yapısı ve suyun yoğunluğuna yönelik konularda
yetersiz kavramaya sahip oldukları ve zihinlerinde bilimsel bilgilerle
değiştirilmesi gereken bir çok alternatif kavramanın yer aldığı tespit
edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Alternatif Kavramalar, Fen Bilimleri, Öğretmen Adayı, Su Bağlamı

Kaynakça

• Adadan, E., Trundle, K. C. & Irving, K. E. (2010). Exploring grade 11 students' conceptual pathways of the particulate nature of matter in the context of multirepresentational instruction. Journal of Research in Science Teaching, 47(8), 1004-1035.
• Adbo, K. & Taber, K. S. (2009). Learners’ mental models of the particle nature of matter: A study of 16‐year‐old Swedish science students. International Journal of Science Education, 31(6), 757-786.
• Alkış, S. (2007). İlköğretim Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Yağış Çeşitlerini ve Oluşumlarını Algılama Biçimleri. Eurasian Journal of Educational Research (EJER), (26), 27-38.
• Ayas, A. & Özmen, H. (2002). A study of students' level of understanding of the particulate nature of matter at secondary school level. Bogaziçi Üniversity Journal of Education, 19(2), 45-60.
• Ayvacı, H. Ş., Er Nas, S. & Dilber, Y. (2016). Bağlam Temelli Rehber Materyallerin Öğrencilerin Kavramsal Anlamaları Üzerine Etkisi: “İletken ve Yalıtkan Maddeler” Örneği. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 51-78.
• Balkan Kıyıcı, F. & Aydoğdu, M. (2011). Fen bilgisi öğretmen adaylarının günlük yaşamları ile bilimsel bilgileri ilişkilendirebilme düzeylerinin belirlenmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 5(1), 43-61.
• Belt, S. T., Leisvik, M. J., Hyde, A. J. & Overton, T. L. (2005). Using a context-based approach to undergraduate chemistry teaching–a case study for introductory physical chemistry. Chemistry Education Research and Practice, 6(3), 166-179.
• Bennett, J., Hogarth, S. & Lubben, F. (2003). A systematic review of the effects of context-based and science-technology-society (STS) approaches in the teaching of secondary science: Review summary. EPPI-Centre and University of York.
• Boz, Y. (2006). Turkish pupils’ conceptions of the particulate nature of matter. Journal of Science Education and Technology, 15(2), 203-213.
• Brooks, J. G. & Brooks, M. (1999). In search of understanding: The case for constructivist classrooms. ASCD.
• Chang, H. J. (1998). Korea: the misunderstood crisis. World development, 26(8), 1555-1561.
• Chang, H. Y., Quintana, C. & Krajcik, J. S. (2010). The impact of designing and evaluating molecular animations on how well middle school students understand the particulate nature of matter. Science Education, 94(1), 73-94.
• Chang, R. & Goldsby, K. A. (2014). Genel Kimya (R. İnam ve S. Aksoy Çev.). Ankara: Palme Yayıncılık.
• Demircioğlu, H. & Demircioğlu, G. (2005). Lise 1 öğrencilerinin öğrendikleri kimya kavramlarını değerlendirmeleri üzerine bir araştırma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(2), 401-414.
• Ebenezer, J. V. & Erickson, G. L. (1996). Chemistry students' conceptions of solubility: A phenomenography. Science Education, 80(2), 181-201.
• Erten, H. & Yıldırım, B. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının gazlar konusundaki kavramları anlama düzeyleri ile kavram yanılgılarının tespiti. 9. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu içinde (s.335-340). Elazığ: Fırat Üniversitesi.
• Gilbert, J. K. (2006). On the nature of “context” in chemical education. International Journal of Science Education, 28(9), 957-976.
• Goodwin, C. (2000). Action and embodiment within situated human interaction. Journal of pragmatics, 32(10), 1489-1522.
• Griffiths, A. K. & Preston, K. R. (1992). Grade‐12 students' misconceptions relating to fundamental characteristics of atoms and molecules. Journal of Research in Science teaching, 29(6), 611-628.
• Henriques, L. (2002). Children's ideas about weather: A review of the literature. School Science and Mathematics, 102(5), 202-215.
• Johnson, P. (1998a). Children's understanding of changes of state involving the gas state, part 1: Boiling water and the particle theory, International Journal of Science Education, 20(5), 567-583.
• Johnson, P. (1998b). Progression in children's understanding of a ‘basic’ particle theory: A longitudinal study. International Journal of Science Education, 20(4), 393-412.
• Johnson, P. & Papageorgiou, G. (2010). Rethinking the introduction of particle theory: A substance‐based framework. Journal of Research in Science Teaching, 47(2), 130-150.
• Kalın, B. & Arıkıl, G. (2010). Çözeltiler konusunda üniversite öğrencilerinin sahip olduğu kavram yanılgıları. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 4(2), 177-206.
• Kenan, O. & Özmen, H. (2014). Maddenin tanecikli yapısına yönelik iki aşamalı çoktan seçmeli bir testin geliştirilmesi ve uygulanması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, Journal of Research in Education and Teaching, 3(3), 371-378.
• King, D. T., Winner, E. & Ginns, I. (2011). Outcomes and implications of one teacher‘s approach to context-based science in the middle years. Teaching Science, 57(2), 26-30.
• King, D., Bellocchi, A. & Ritchie, S. M. (2008). Making connections: Learning and teaching chemistry in context. Research in Science Education, 38(3), 365-384.
• Kirman Bilgin, A. & Yiğit, N. (2017). Investigation of student' responses on revelation of the relation between "particulate nature of matter" topic and contexts. Mersin University Journal of the Faculty of Education, 13(1), 303-322.
• Kirman Bilgin, A., Demircioğlu Yürükel, F. N. & Yiğit, N. (2017). The Effect of Developed REACT Strategy on the Conceptual Understanding of Students: "Particulate Nature of the Matter". Turkish Science Education, 14(2), 65-81.
• Kirman Bilgin, A., Er Nas, S. & Şenel Çoruhlu, T. (2017). The Effect Of Fıre Context On The Conceptual Understandıng Of Students: “The Heat-Temperature. European Journal of Education Studies, 3(5), 339-359.
• Kokkotas, P., Vlachos, I. & Koulaidis, V. (1998). Teaching the topic of the particulate nature of matter in prospective teachers’ training courses. International Journal of Science Education, 20(3), 291-303.
• Marek, E. A. (1986). They misunderstand, but they’ll pass. The Science Teacher, 32–35.
• Meşeci, B., Tekin, S. & Karamustafaoğlu, S. (2013). Maddenin tanecikli yapısıyla ilgili kavram yanılgılarının tespiti. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 20-40.
• Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, (2017). İlköğretim Kurumları (İlkokullar ve Ortaokullar) Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı. Ankara.
• O‘Connor, C. & Hayden, H. (2008). Contextualising nanotechnology in chemistry education. Chemistry Education Research and Practice, 9(1), 35-42.
• Othman, J., Treagust, D. F. & Chandrasegaran, A. L. (2008). An investigation into the relationship between students‘ conceptions of the particulate nature of matter and their understanding of chemical bonding. International Journal of Science Education, 30(11), 1531-1550.
• Özmen, H. (2003). Kimya Öğretmen Adaylarının Asit ve Baz Kavramlarıyla İlgili Bilgilerini Günlük Olaylarla İlişkilendirebilme Düzeyleri. Kastamonu Eğitim Dergisi. 11(2), 317-324.
• Özmen, H., Ayas, A. & Coştu, B. (2002). Determination of the science student teachers‘ understanding level and misunderstandings about the particulate nature of the matter. Educational Sciences: Theory & Practice, 2(2), 507-529.
• Pereira, M. P., & Pestana, M. E. M. (1991). Pupils’ representations of models of water. International Journal of Science Education, 13(3), 313-319.
• Potter, N. M. & Overton, T. L. (2006). Chemistry in sport: context-based e-learning in chemistry. Chemistry Education Research and Practice, 7(3), 195-202.
• Pozo, J. I. & Gomez Crespo, M. A. (2005). The embodied nature of implicit theories: The consistency of ideas about the nature of matter. Cognition and Instruction, 23(3), 351-387.
• Shen, K. (1993). Happy Chemical Education. Journal of Chemical Education. 70, 816-818.
• Smothers, S. M. & Goldston, M. J. (2010). Atoms, elements, molecules, and matter: An investigation into the congenitally blind adolescents' conceptual frameworks on the nature of matter. Science Education, 94(3), 448-477.
• Tsai, C. C. (1999). Overcoming junior high school students’ misconceptions about microscopic views of phase change: a study of an analogy activity. Journal of Science Education and Technology, 8(1). 83-91.
• URL 1: http://www.storyofsnow.com/blog1.php/how-the-crystal-got-its-six. 11.11.2017.
• URL 2: http://archive.boston.com/business/technology/articles/2011/02/28/whats_the_difference_between_snow_and_ice/11.11.2017.
• Valanides, N. (2000). Primary student teachers’understanding of the particulate nature of matter and its transformations during dissolving. Chemistry Education Research and Practice, 1(2), 249-262.
• Wu, H. K. (2003). Linking the microscopic view of chemistry to real‐life experiences: Intertextuality in a high‐school science classroom. Science Education, 87(6), 868-891.