Lise Öğrencilerinin Matematik Motivasyonunun Matematik Başarısına Etkisinin İncelenmesi

Yıl 2018, Cilt: 37 Sayı: 2, 177 - 194, 25.12.2018

Ahmet Kesici

Öz

Bilişsel öğrenme yaklaşımları; dikkat,
düşünme, akıl yürütme, açıklama ve problem çözme gibi karmaşık öğrenmelerin
nasıl gerçekleştiği üzerine odaklanır. Dolayısıyla motivasyon, öğrenmede
oldukça önemli bir faktör olarak görülür. Matematik, konusu soyut kavramlar
olan ve kavramlar arasındaki ilişkileri sembollerle açıklayan bir bilim
dalıdır. Bu nedenle matematik başarısı, bilişsel öğrenme yaklaşımları
perspektifinde incelenerek öğrencilerin matematik öğrenme süreçleri ile ilgili
oldukça faydalı bilgiler elde edilebilir. Bu çalışma, lise öğrencilerinin matematik motivasyon düzeyini belirlemek
amacıyla bilişsel motivasyon teorilerine dayalı bir ölçek geliştirmek ve
matematik motivasyonunun matematik başarısına etkisini incelemek amacıyla
yapılmıştır. Araştırmaya 2017-2018 öğretim yılında Siirt’teki farklı okul
türlerinde okuyan 463 lise öğrencisi katılmıştır. Araştırmada adım adım
ilerleyen sistematik bir metot izlenerek 12 maddelik 5’li Likert tipindeki ‘Matematik
Motivasyon Ölçeği’ geliştirilmiştir. Amaç yönelimi, beklenti değer ve
özyeterlik olarak adlandırılan 3 alt boyuta sahip olan ölçek, varyansın
yaklaşık %65’ini açıklamaktadır. Ölçeğin Cronbach Alpha değeri ,87
olarak hesaplanmıştır. Matematik Motivasyon Ölçeği için madde analizleri,
test-tekrar-test güvenirliği ve ölçüte dayalı geçerlik çalışmaları yapılmış, ölçeğin geçerli ve güvenilir olduğuna dair
kanıtlar elde edilmiştir. Doğrulayıcı faktör analizi sonucu elde edilen uyum
indekslerinin kabul edilebilir sınırlarda olduğu görülmüştür. Araştırmada
matematik motivasyonun matematik başarısına etkisi, ilişkisel tarama modeli ile
incelenmiştir. Öğrencilerin güz dönemi matematik puan ortalamaları başarı puanı
olarak alınmıştır. Yapılan çoklu doğrusal regresyon analizinde, matematik
motivasyonunun alt boyutlarından oluşan model, matematik başarının %19,5’ini
anlamlı olarak açıklamıştır. Araştırmada, matematik motivasyonunun amaç
yönelimi ve özyeterlik alt boyutlarının matematik başarısını anlamlı olarak
yordadıkları, beklenti değer alt boyutunun ise anlamlı bir yordayıcı olmadığı
belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Motivasyon, Matematik başarısı, Matematik motivasyon ölçeği, Bilişsel motivasyon teorileri

Kaynakça

• Acat, M. B. ve Köşgeroğlu, N. (2006). Güdülenme kaynakları ve sorunları ölçeği. Anatolian Journal of Psychiatry, 7, 204-210.
• Aktan, S. (2012). Öğrencilerin akademik başarısı, öz düzenleme becerisi, motivasyonu ve öğretmenlerin öğretim stilleri arasındaki ilişki (Yayımlanmamış doktora tezi). Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• Alpar, R. (2012). Spor, sağlık ve eğitim bilimlerinden örneklerle uygulamalı ve geçerlilik –güvenirlik (2. Baskı). Ankara: Detay.
• Aşkar, P. (1986). Matematik dersine yönelik tutumu ölçen likert-tipi bir ölçeğin geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim, 62, 31-36.
• Avrupa Komisyonu, (2011). Avrupa’da Matematik Eğitimi: Temel Zorluklar ve Ulusal Politikalar.http://eacea.ec.europa.eu/Education/eurydice/documents/thematic_reports/132TR.pdf Erişim tarihi: 23.05.2015.
• Balantekin, Y., & Oksal, A. (2014). İlkokul 3. ve 4. Sınıf öğrencileri için matematik dersi motivasyon ölçeği. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 3(2), 102-113.
• Bayram, N. (2012). Sosyal bilimlerde SPSS ile veri analizi (3. Baskı). Bursa: Ezgi.
• Bindak, R. (2005). İlköğretim öğrencileri için matematik kaygı ölçeği. Fırat Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 17(2), 442-448.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (15. Baskı). Ankara: Pagem Akademi.
• Can, A. (2014). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi (3. Baskı). Ankara: Pagem Akademi.
• Chiu, M. M., & Xihua, Z. (2008). Family and motivation effects on mathematics achievement: Analyses of students in 41 countries. Learning and Instruction, 18(4), 321-336.
• Dede, Y. ve Argün, Z. (2004). Öğrencilerin matematiğe yönelik içsel ve dışsal motivasyonlarının belirlenmesi. Eğitim ve Bilim, 29(134).
• Durmuş, B., Yurtkoru, S. E. ve Çinko, M. (2012). Sosyal bilimlerde SPSS’le veri analizi. İstanbul: Beta.
• Driscoll, M. P. (2012). Öğrenme Süreçleri ve Öğrenme Psikolojisi (Ö. F. Tutkun, S. Okay ve E. Şahin Çev.). Ankara: Anı.
• Duy, B. (2011). Güdülenme ve bireysel farklılıklar (6. Baskı). A. Kaya (Ed.), Eğitim psikolojisi içinde (s. 505-551), Ankara: Pagem Akademi.
• Eccles, J. S., & Wigfield, A. (2002). Motivational beliefs, values, and goals. Annual Review of Psychology, 53, 109-132.
• Eğitim Reformu Girişimi (2014). http://erg.sabanciuniv.edu/sites/erg.sabanciuniv.edu/files/PISA_2012_Paketi_Ogrenci_Analizi.Motivasyon.pdf Erişim tarihi: 09.01.2015.
• Erden, M. & Akman, Y. (2006). Eğitim Psikolojisi (2. Baskı). Ankara: Arkadaş.
• Eren, E. (2012). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi (13. Baskı). İstanbul: Beta.
• Ersoy, E., & Oksuz, C. (2015). Primary school mathematics motivation scale. European Scientific Journal, ESJ, 11(16).
• Eklöf, H. (2007). Test-taking motivation and mathematics performance in TIMSS 2003. Internatıonal Journal Of Testıng, 7(3), 311–326.
• Fadlelmula, K. F. (2011). A structural model on 7th grade students’ motivational beliefs, use of self-regulation strategies, and mathematics achievement (Unpublished doctoral thesis). Middle East Technical University.
• Field, A. (2005). Discovering statistics using SPSS. London: Sage Publication.
• Githua, B. N., & Mwangi, J. G. (2003). Students’ mathematics self-concept and motivation to learn mathematics: relationship and gender differences among Kenya’s secondary-school students in Nairobi and Rift Valley provinces. International Journal of Educational Development, 23(5), 487-499.
• Graham, S. (1997). Using attribution theory to understand social and academic motivation in african american youth. Educational Psychologist, 32(1),21-24.
• İspir, O. A., Ay, Z. S. ve Saygı, E. (2011). Üstün başarılı öğrencilerin özdüzenleyici öğrenme stratejileri, matematiğe karşı motivasyonları ve düşünme sitilleri. Eğitim ve Bilim, 36(162).
• Kaplan, M. (2007). Motivasyon teorileri kapsamında uygulanan özendirme araçlarının işgören performansına etkisi ve bir uygulama (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atılım Üniversitesi, Ankara.
• Karagüven, M. H. Ü. (2012). Akademik motivasyon ölçeğinin Türkçe adaptasyonu. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(4), 2599-2620.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel.
• Keklik, D. E., & Keklik, I. (2013). Motivation and learning strategies as predictors of high school students' math achievement. Çukurova University Faculty of Education Journal, 42(1), 96-109.
• Sardoğan, M. E. ve Karahan, T. F. (2011). Kişilik gelişimi (6. Baskı). A. Kaya (Ed.), Eğitim psikolojisi içinde (s. 120-148), Ankara: Pagem Akademi.
• Kesici, A. (2016). Matematikten başarılı ortaokul öğrencilerinin matematik öğrenme süreçlerinin incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 11(19).
• Kesici, A. ve Aşılıoğlu B. (2017). Ortaokul öğrencilerinin matematiğe yönelik duyuşsal özellikleri ile Temel Eğitimden Ortaöğretime Geçiş (TEOG) sınavları öncesi yaşadıkları stresin matematik başarısına etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Dergisi, 18(3), 395- 414. Doi: http://dx.doi.org/10.29299/kefad.2017.18.3.021
• Kılıç M. (2014). Öğrenmenin doğası (11. Baskı). B. Yeşilyaprak (Ed.), Eğitim Psikolojisi içinde (s.165-196), Pagem Akademi: Ankara
• Kotaman, H. (2008). Özyeterlik inancı ve öğrenme performansının geliştirilmesine ilişkin yazın taraması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi XXI (1), 111-133.
• Liu, E. Z. F., & Lin, C. H. (2010). The survey study of mathematics motivated strategies for learning questionnaire (MMSLQ) for grade 10-12 Taiwanese Students. TOJET: The Turkish Online Journal of Educational Technology, 9(2).
• Md. Yunus, A.S., & Ali, W.Z.W. (2008). Metacognition and motivation in mathematical problem solving. The International Journal of Learning, 15(3), 121-131.
• Orosco, M. J. (2016). Measuring Elementary Student’s Mathematics Motivation: A Validity Study. International Journal of Science and Mathematics Education, 14(5), 945-958.
• Sakız, G. (2013). Başarıda anahtar kelime: Öz-yeterlik. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 26 (1), 185-209
• Selçuk, Z. (2010). Eğitim psikolojisi (19. Baskı). Ankara: Nobel.
• Shores, M. L., & Shannon, D. M. (2007). The effects of self-regulation, motivation, anxiety, and attributions on mathematics achievement for fifth and sixth grade students. School Science and Mathematics, 107(6), 225.
• Slavin, R. E. (2013). Eğitim Psikolojisi (Çev edit: Galip Yüksel). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Sökmen, A. (2010).Yönetim ve organizasyon. Ankara: Detay.
• Tabachnick, B. G. V., & Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics (5’th Edition). U.S.A: Pearson Education Inc.
• Tahiroğlu, M., & Çakır, S. (2014). İlkokul 4. sınıflara yönelik matematik motivasyon ölçeğinin geliştirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(3).
• Termbank (2014). http://www.termbank.net/psychology/3920.html Erişim tarihi: 05.07.2014.
• Ulusoy, A. (2008). Güdülenme (2.Baskı). A. Ulusoy (Ed.), Eğitim Psikolojisi. Ankara: Anı.
• Üredi, I & Üredi, L. (2005). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin öz-düzenleme stratejileri ve motivasyonel inançlarının matematik başarısını yordama gücü. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2), 250-260.
• Yavuz, G., Ozyildirim, F., & Dogan, N. (2012). Mathematics motivation scale: a validity and reliability. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 46, 1633-1638.
• Yeşilyaprak, B. ve Uçar, E. (2014). Öğrenmeden öğretime (11. Baskı). B. Yeşilyaprak (Ed.) Eğitim Psikolojisi içinde (s. 338-398). Ankara: Pegem.
• Yıldırım, S. (2011). Self-efficacy, intrinsic motivation, anxiety and mathematics achievement: Findings from Turkey, Japan and Finland. Necatibey Faculty of Education Electronic Journal of Science and Mathematics Education, 5(1), 277-291.
• Yılmaz, M., Gürçay, D., Gülay E. G. (2007). Akademik özyeterlik ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education) 33, 253-259
• Yöndem, Z. D. ve Taylı, A. (2011). Bilişsel gelişim ve dil gelişimi. (6. Baskı). A. Kaya (Ed.), Eğitim psikolojisi içinde (s. 73-118), Ankara: Pagem Akademi.
• Zimmerman, B. J. (2000). Self-efficacy: An essential motive to learn. Contemporary Educational Psychology 25, 82–91.