Öğretmen Adaylarının Öznel İyi Oluş, Algılanan Sosyal Destek ve Kendini Saklama Düzeylerinin İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 38 Sayı: 2, 51 - 66, 24.12.2019

Feride Sülen Şahin Kıralp , Seda Türköz

Öz

Çalışmanın
amacı, öğretmen adaylarının öznel iyi oluş, algılanan sosyal destek ve kendini
saklama düzeylerinin; cinsiyet, ekonomik durum, psikolojik destek, eğitim
sürecinde ikamet edilinen yer, anne ve babanın eğitim durumu ve özel ilişkisi
olup olmama değişkenlerine göre incelenmesidir. Araştırmanın örneklemini Kuzey
Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ndeki bir üniversitenin Eğitim Fakültesinde öğrenim
gören 488 (288 kadın, 200 erkek) öğretmen adayı oluşturmaktadır. Çalışma
betimsel modelde olup ilişkisel tarama yöntemi kullanılmıştır. Verilerin
analizinde gruplar arasında parametrik olmayan ölçümlerde farkın olup
olmadığını belirlemek için ikili değişkenler için Mann–Whitney U, ikiden fazla
değişkenler için ise Kruskal–Wallis H teknikleri uygulanmıştır. Korelasyon analizi
için Spearman Korelasyon tekniği kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına
bakıldığı zaman, öğretmen adaylarının öznel iyi oluş, algılanan sosyal destek
ve kendini saklama düzeylerinin cinsiyet değişkenine göre farklılaştığı
görülmüştür. Buna göre kadınların öznel iyi oluş ve algılanan sosyal destek
puanlarının erkeklere göre daha yüksek olduğu görülürken, kendini saklama
puanlarının ters yönde olduğu ve erkeklerin puanlarının daha yüksek olduğu
görülmüştür. Elde edilen sonuçlara göre öğretmen adaylarının ekonomik durum,
psikolojik destek ve üniversite sürecinde kalınan yer değişkenlerine göre öznel
iyi oluş, algılanan sosyal destek ve kendini saklama puanları arasında anlamlı
bir farka rastlanmamıştır. Algılanan sosyal destek puanları ile öznel iyi oluş puanları
arasında pozitif yönde düşük düzeyde bir ilişkiye rastlanırken, algılanan
sosyal destek puanları ile kendini saklama puanları arasında negatif yönde
düşük düzeyde bir ilişkiye rastlanmıştır (r=0,137, p<.05). Bu durumda algılanan sosyal desteğin artması ile
kişilerin öznel iyi oluş düzeylerinin olumlu yönde etkilendiğini, buna karşın
kendini saklamada bu yönde bir etkinin görülmediği söylenilebilir.

Anahtar Kelimeler

: öğretmen adayları, öznel iyi oluş, kendini saklama

Kaynakça

• Başer, Z. (2006). Aileden algılanan sosyal destek ile kendini kabul düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi: Üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Bulut, E. (2017). Üniversite öğrencilerinin bağlanam stillerinin öznel iyi oluş düzeylerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Arel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çavuş, M. F. ve Pekkan, N. Ü. (2017). Algılanan sosyal desteğin girişimciliğe etkisi: üniversite öğrencileri üzerinde bir araştırma. Business and Economics Research Journal. 8(3), 519-532. DOI: 10.20409/berj.2017.64
• Çeçen, R. A. (2008). Öğrencilerin cinsiyetlerine ve ana baba tutum algılarına göre yalnızlık ve sosyal destek düzeylerinin incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(3), 415-431.
• Çelik, Ş. (2008). Lise öğrencilerinin öznel iyi oluşlarının duygusal zeka açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Entitüsü, Konya.
• Diener, E. (2000). Subjective well-being: The science of happiness and a proposal for a nationalindex. American Pschologist, 55 (1), 34-43.
• Diener, E., Lucas, R. E., & Oishi, S. (2002). Subjective well-being: The science of happiness and life satisfaction. In C. R. Snyder & S. Lo- pez (Eds.), Handbook of positive psychology (pp. 463-473). London: Oxford University Press.
• Dizmen, F. (2006). Farklı okul programlarındaki lise öğrencilerinin kendini açma davranışlarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Eker, D., & Arkar, H. (1995) Çokboyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği’nin faktör yapısı, geçerlik ve güvenirliği. Türk Psikoloji Dergisi, 34:45-55.
• Görgü, E. (2005). 3-7 yaş arası otistik çocuğa sahip olan annelerin algıladıkları sosyal destek düzeyleri ile depresyon düzeyleri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Gürbüz, S. & Şahin, F. (2017). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri; felsefe- yöntem- analiz. 4. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Kaşık, D. (2009). Rrgenlerde karar verme stilleri ve algılanan sosyal destek düzeylerinin sosyal yetkinlik beklentisi ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Larson, D. G., & Chastain, R. L. (1990). Self– concealment: Conceptualization measurement and help implications. Journal of Social and Clinical Psychology, 9, 439-455.
• Nur- Şahin, G. (2011). Üniversite öğrencilerinin kendini açma, öznel iyi oluş ve algıladıkları sosyal destek düzeylerinin karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Özbay, Y., Terzi, Ş., Erkan, S. & Cihangir-Çankaya, Z. (2011). Üniversite öğrencilerinin profesyonel yardım arama tutumları, cinsiyet rolleri ve kendini saklama düzeyleri. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi. 1(4), 59-71.
• Özer, G. (2009). Öz-Belirleme kuramı çerçevesinde ihtiyaç doyumu, içsel güdülenme ve bağlanma stillerinin üniversite öğrencilerinin öznel iyi oluşlarına etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Öztürk, A. ve Çetinkaya, R. S. (2015). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin öznel iyi oluş düzeyleri ile tinsellik, iyimserlik, kaygı ve olumsuz duygu düzeyleri arasındaki ilişki. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi.42;335-356.
• Saygın, Y. (2008). Üniversite öğrencilerinin, sosyal destek, benlik saygısı ve öznel iyi oluş düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.Selim, S. (2008). Life satisfaction and happiness in Turkey. Social Indicators Research, 88, 531-562.
• Terzi, Ş., Güngör, H.C. & Erdayı, G.S. (2010). Kensini Saklama Ölçeği'nin uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(3), 645-660.
• Tuzgöl-Dost, M. (2004). Üniversite öğrencilerinin öznel iyi oluş düzeyleri. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Yamaç, Ö. (2009). Üniversite öğrencilerinin algıladıkları sosyal destek ile stresle başa çıkma stilleri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Yavuzer, Y., Albayrak, G. & Keldal, G. (2018). Üniversite öğrencilerinin algıladıkları sosyal destek ile depresyon düzeyleri arasındaki ilişki: Problem çözme becerilerinin aracılık etkisi. Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1),242-255 doi: 10.16986/HUJE.2017027085
• Yılmaz, E., Yılmaz, E., & Karaca, F. (2008). Üniversite öğrencilerinin sosyal destek ve yanlızlık düzeylerinin incelenmesi. Genel Tıp Dergisi, 18(2), 71-79.
• Yiğit, R. (2013). Öğretmen adaylarının öznel iyi oluşu ile sosyal problem çözme becerielri arasındaki ilişkinin incelenemsi. İlköğretim Online, 12(2), 550-560.