Sorgulamaya Dayalı Öğretimin 5. Sınıf Öğrencilerinin Işığın Yayılması Ünitesini Öğrenme Başarılarına Etkisi

Yıl 2020, Cilt: 39 Sayı: 3 100. Yıl Eğitim Sempozyumu Özel Sayı, 210 - 232, 30.11.2020

Özden Tezel , Nuray Semiz Songül Uçar

Öz

Bu çalışmanın amacı, sorgulamaya dayalı öğretimin, 5. Sınıf öğrencilerinin, ışığın yayılması ünitesini öğrenme başarılarına etkisini araştırmaktır. Çalışma grubunu 2018-2019 eğitim-öğretim yılında beşinci sınıfta öğrenim gören 61 deney (iki grubun toplamı) ve 26 kontrol grubu olmak üzere, toplamda 87 öğrenci oluşturmuştur. Araştırma, iki deney ve bir kontrol grubuyla yürütülmüştür. Deney gruplarında dersler sorgulamaya dayalı etkinlik destekli olarak işlenmiştir. Etkinliğin uygulanma aşamaları; başlangıç durumu ve ilk sorgulamalar, problemin netleştirilmesi, tahminlerin yapılması veya hipotezlerin kurulması, yöntem seçimi, tahminlerin veya hipotezlerin sınanması, tahminler ile sonuçların karşılaştırılması, sentez, değerlendirme aşaması olarak, sekiz adımda gerçekleştirilmiştir. Kontrol grubunda ise mevcut programa uyulmuştur. Çalışmada veri toplama aracı olarak, bir adet çoktan seçmeli, bir adet açık uçlu başarı testi ön test ve son test olarak uygulanmıştır. Verilerin analizi için SPSS 21.0 istatistik paket programı kullanılmıştır. Her iki başarı testinde, öğrencilerin ön test ve son testlerden elde ettiği puanlar iki ayrı t-testi ile karşılaştırılmıştır. Çalışmanın sonucunda, öğrencilerin öğrenme başarılarının deney grubu lehine anlamlı farklılaşma gösterdiği belirlenmiştir. Fen bilimleri dersinin, sorgulamaya dayalı etkinlikle desteklenmesinin öğrencilerin başarılarına olumlu katkısının olduğu söylenebilir. Buna göre, öğretmenler fen bilimleri dersinde, bilgiyi yapılandırmaya yol açan etkinlikler sunarak, öğrencilerin deney ya da gözlem yoluyla sorgulama yapmalarını ve delillere dayalı düşünce üretmelerini teşvik etmelidir.

Anahtar Kelimeler

Sorgulamaya dayalı öğretim, Fen öğretimi, Işığın yayılması

Kaynakça

• Akkuş R., Günel, M., & Hand, B. (2007). Comparing an inquiry-based approach known as the science writing heuristic to traditional science teaching practices: Are there differences? International Journal of Science Education, 29(14), 1745–1765.
• Arslan, M. (2007). Eğitimde yapılandırmacı yaklaşımlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi , 40 (1), 41 – 61.
• Ayvacı, H. Ş., & Candaş, B. (2018). Farklı öğretim kademesindeki öğrencilerin ışığın yansıması konusunu anlama düzeyleri, Journal of Computer and Education Research, 6(11), 1-32.
• Bell, T., Urhahne, D., Schanze, S., & Ploetzner, R., (2010). Collaborative inquiry learning: models, tools, and challenges. International Journal of Science Education, 32(3), 349–377.
• Bruce, B. C., & Casey, L. (2012). The practice of inquiry: a pedagogical “sweet spot” for digital literacy? computers in the schools. Special Issue on Signature Pedagogies, 29(1–2), 191–206.
• Casotti, G., Reiser-Danner, L., & Knabb, T. M. (2008). Successful implementation of inquiry-based physiology laboratories in undergraduate major and nonmajor courses. Advance in Physiology Education, 32, 286–296.
• Çelik, K. (2012). Canlılarda üreme, büyüme ve gelişme ünitesinin araştırmaya dayalı öğrenme yöntemi ile işlenmesinin öğrencilerin akademik başarılarına, bilimsel süreç becerilerine ve fen ve teknoloji dersine yönelik tutumlarına etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Çepni S., & Ayvacı, H. Ş. (2016). Yeni fen bilimleri öğretim programına yönelik örnek etkinlikler. S. Çepni ve Ş. H. Ayvacı, (Ed.), Kuramdan uygulamaya fen ve teknoloji öğretimi (s. 459-474). Ankara: Pegem Akademi.
• Aa, B. (2001). (2004). Bölüm başlığı. In Aaaaa, B. C. (Ed.), Kitap adı (s. 111–222). Şehir: Yayınevi. Dorman, M., Jonker, V., & Wijers, M. (2016). Yaşamdaki matematik ve fen: Sorgulamaya dayalı öğrenme ve iş dünyası, Çakmakcı, p.101., G., Şen, A. İ., Akkoyunlu, B. ve Kaya, G. (Çev. Ed.), Ankara: Eğiten Kitap Yayıncılık Org. Ltd. Şti., University of Freiburg, Germany.
• Duban, N. (2008). İlköğretim fen ve teknoloji dersinin sorgulamaya dayalı öğrenme yaklaşımına göre işlenmesi: Bir eylem araştırması. Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Duran, M. (2015). Araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımına uygun rehber materyal geliştirme süreci ve öğrenci görüşleri. International Online Journal of Educational Sciences, 7(3), 179-200.
• Ebren-Ozan, C., Karamustafaoğlu, S., & Ahısha A. R. (2017). Fen bilimleri öğretiminde araştırma sorgulamaya dayalı etkinlik geliştirme. Küreselleşen dünyada eğitim, s. 51-75. Editörler; Demirel Ö. ve Dinçer, S., Ankara: Pegem Akademi.
• Erdoğan, M. N. (2005). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin atomun yapısı konusundaki başarılarına, kavramsal değişimlerine, bilimsel süreç becerilerine ve fenne karşı tutumlarına sorgulayıcı araştırma yönteminin etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Karaer, H., & Kösterelioğlu, M. (2005). Amasya ve Sinop illerinde çalışan okulöncesi öğretmenlerin fen kavramlarının öğretilmesinde kullandıkları yöntemlerin belirlenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(2), 447-454.
• Kaya, G., & Yılmaz, S. (2016). Açık sorgulamaya dayalı öğrenmenin öğrencilerin başarısına ve bilimsel süreç becerilerinin gelişimine etkisi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education), 31 (2), 300-318.
• Keçeci, G., & Kırbağ-Zengin, F. (2016). Araştırma ve sorgulamaya dayalı fen öğretiminin öğrencilerin bilimsel süreç becerilerine ve tutumlarına etkisi, The Journal of Academic Social Science StudiesInternational Journal of Social Science, 47, 269-287.
• Keeley, P., Eberle, F., & Farrin, L. (2005). Uncovering student ideas in science, vol. 1: 25 Formative assessment probes. California: Corwin & NSTA Press.
• Keeley, P., Eberle, F., & Tugal, J. (2007). Uncovering student ideas in science, vol. 2: 25 More formative assessment probes. Virginia: Arlington & NSTA Press.
• Keeley, P., Eberle, F., & Dorsey, C. (2008). Uncovering student ideas in science, vol. 3: Another 25 formative assessment probes. Virginia: Arlington & NSTA Press.
• Keeley, P. & Tugel, J. (2009). Uncovering student ideas in science, vol. 4: 25 New formative assessment probes. Virginia: Arlington & NSTA Press.
• Lim, BR. (2004). Challenges and issues in designing inquiry on the web. British Journal of Educational Technology, 35, 627-643.
• Mazlum, E., & Yiğit, N. (2017). Işık konusundaki kavram bilgisi göstergelerinin ve öğretim kanallarının akran öğretimi uygulamalarıyla incelenmesi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education) 32(2), 295-311
• MEB (2006). İlköğretim fen ve teknoloji dersi (6, 7 ve 8. Sınıflar ) öğretim programı. Milli Eğitim Bakanlığı: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara.
• MEB (2013). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara.
• MEB (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 3.-8. sınıflar). Milli Eğitim Bakanlığı: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara.
• Minner, D. D., Levy, A. J., & Century, J. (2010). Inquiry based science instruction-what is it and does it matter? results from a research synthesis years 1984 to 2002. Journal of Research in Science Teaching, 47, 474-496.
• Pedaste, M., Mäeots, M., Siiman, L. A., de Jong ,T., van Riesen, S. A. N., Kamp, E. T., Manoli, C. C., Zacharia, Z. C., & Tsourlidaki, E. (2015). Phases of inquiry-based learning: Definitions and the inquiry cycle. Educational Research Review, 14, 47-61.
• Rushton, G., Lotter, C., & Singer, J. (2011). Chemistry teachers’ emerging expertise in inquiry teaching: the effect of a professional development model on beliefs and practice. Journal of Science Teachers’ Education, 22, 23–52.
• Sarı, U., & Güven, G.B. (2013). Etkileşimli tahta destekli sorgulamaya dayalı fizik öğretiminin başarı ve motivasyona etkisi ve öğretmen adaylarının öğretime yönelik görüşleri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 7(2), 110-143.
• Stohr-Hunt, P. M. (1996). An analysis of frequency of hands-on experience and science achievement. Journal of Research in Science Teaching, 33, 101–109.
• Sunar, Y. (2017). Basit araç gereçlerle yapılan etkinliklerde sorgulayıcı öğretim yönteminin kullanılması. Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Taşkoyan, S. N. (2008). Fen ve teknoloji öğretiminde sorgulayıcı öğrenme stratejilerinin öğrencilerin sorgulayıcı öğrenme becerileri, akademik başarıları ve tutumları üzerindeki etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Tatar, N., & Kuru, M. (2006). Fen eğitiminde araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımının akademik başarıya etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(31), 147-158.
• Tezel Ö., & Bıyık, A. (2018). Sorgulamaya dayalı fen öğretimi. Karamustafaoğlu, O., Tezel, Ö. ve Sarı (Ed.), U., Güncel yaklaşım ve yöntemlerle etkinlik destekli fen öğretimi (s. 74-98). Ankara: Pegem Akademi.
• Wu, H., & Krajcik, S. J. (2006). Inscriptional practices in two inquiry-based classrooms: A case study of seventh graders’ use of data tables and graphs. Journal of Research in Science Teaching, 43(1), 63–95.
• Yaşar, Ş., & Duban, N. (2009). Students' opinions regarding to the inquiry-based learning approach. Elementary Education Online, 8(2), 457-475.