Öğretmen Adaylarının Günümüz Dünya Sorunlarına Yönelik Tutumlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 40 Sayı: 1, 497 - 517, 30.06.2021

Emre Yıldız Sinan Akdağ Yeter Ünlü

Öz

Bu araştırmada fen bilgisi, sosyal bilgiler, sınıf ve matematik öğretmen adaylarının günümüz dünya sorunlarına tutum düzeylerinin bölüm, sınıf, cinsiyet, yaş, ekonomik gelir ve en uzun süre yaşanılan yerleşim yeri değişkenlerine göre incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada kesitsel tarama modeli benimsenmiştir. Araştırma 2019-2020 akademik yılında Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesinde öğrenim gören 480 öğretmen adayı ile gerçekleştirilmiştir. Veri toplama aracı olarak Günümüz Dünya Sorunları Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler, bağımsız gruplar t-testi, tek yönlü ANOVA ve korelasyon analizi kullanılmıştır. Öğrenim görülen bölüme göre tutumdaki değişimin incelenmesi neticesinde fen bilgisi, sosyal bilgiler, matematik ve sınıf arasında fen bilgisi eğitimi lehine ve sosyal bilgiler ile sınıf eğitimi arasında sosyal bilgiler lehine anlamlı fark olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Sınıf düzeyine göre tutumdaki değişim incelendiğinde birinci, üçüncü ve dördüncü sınıflar arasında birinci sınıf öğretmen adayları lehine anlamlı fark olduğu tespit edilmiştir. Cinsiyete göre tutumdaki değişim incelendiğinde fen bilgisi, sosyal bilgiler ve matematik eğitiminde anlamlı fark olmadığı, sınıf eğitimi ve genelde ise kadınlar lehine anlamlı bir fark olduğu belirlenmiştir. Gelir durumuna göre tutumdaki değişim incelendiğinde istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olmadığı belirlenmiştir. En uzun süre yaşanılan yerleşim yerine göre tutumdaki değişim incelendiğinde sosyal bilgiler ve matematik öğretmen adayları ile genelde tutumlar arasında anlamlı bir fark olmadığı; fen bilgisi ve sınıf eğitiminde ise anlamlı fark olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Günümüz dünya sorunları, fen bilgisi eğitimi, sosyal bilgiler eğitimi, sınıf eğitimi, matematik eğitimi

Investigation of Prospective Teachers' Attitudes Towards Today's World Problems in Terms of Some Variables

Öz

In this study, it was aimed to examine the attitude levels of science, social studies, classroom and mathematics teacher candidates to today's world problems according to the variables of department, class, gender, age, economic income and the longest-lived settlement. In the research, a cross-sectional screening model was adopted. The research was carried out with 480 prospective teachers studying at Atatürk University Kazım Karabekır Education Faculty in the 2019-2020 academic year. Today's World Problems Attitude Scale was used as a data collection tool. Descriptive statistics, independent groups t-test, one-way ANOVA and correlation analysis were used to analyze the data. As a result of examining the change in attitude according to the education department, it was concluded that there was a significant difference between science, social studies, mathematics and classroom in favor of science education and between social studies and classroom education in favor of social studies. When the change in attitude according to the grade level was examined, it was found that there was a significant difference between the first, third and fourth grades in favor of first-grade teacher candidates. When the change in attitude according to gender was examined, it was determined that there was no significant difference in science, social studies and mathematics education, and there was a significant difference in favor of classroom education and women in general. When the change in attitude according to income status is examined, it is determined that there is no statistically significant difference. When the change in attitude is analyzed according to the longest living place, there is no significant difference between social studies and mathematics teacher candidates and attitudes in general; There was a significant difference in science and classroom education.

Anahtar Kelimeler

Today's world problems, science education, social studies education, classroom education, mathematics education

Kaynakça

• Aydın, F (2010). Coğrafya öğretmen adaylarının çevre sorunları ve çevre eğitimi hakkındaki görüşleri (Gazi Üniversitesi Örneği). International Online Journal of Educational Sciences , 2(3), 818-839.
• Aydın, F. & Cepni, O. (2010). University students‟ attitudes towards environmental problems: A case study from Turkey. International Journal of the Physical Sciences, 5 (17), 2715-2720.
• Aydın, F. & Kaya, H. (2010). Sosyal Bilimler Lisesi Öğrencilerinin Çevre Duyarlılıklarının Değerlendirilmesi, Marmara Coğrafya Dergisi, 24, 229-257.
• Babıch, C. (1986). Global education attitudes and practices of Iowa home economics teachers. Unpublished master‟s thesis, Iowa State University.
• Baykal, H. & Baykal, T. (2008). Küreselleşen dünyada çevre sorunları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 1-17.
• Baylan, E. (2009). Doğaya ilişkin inançlar, kültür ve çevre sorunları arasındaki ilişkilerin kuramsal bağlamda irdelenmesi. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 1(2), 67-74.
• Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences (2nd ed.). Hillsdale, NJ: Lawrence Earlbaum Associates.
• Coşkun, M. ve Aydın, F. (2011). Geography teacher candidates‟ perceptions towards the “greenhouse effect, American–Eurasian Journal of Agriculture & Environment Sciences, 10 (2), 290-295.
• Demirkaya, H. (2016). Günümüz dünya sorunlarına genel bir bakış. Aydın, F. (Edt). Günümüz dünya sorunları. Pegem Akademi. Ankara.
• Deniş, H. & Genç, H. (2007). Çevre bilim dersi alan ve almayan sınıf öğretmenliği öğrencilerinin çevreye ilişkin tutumları ve çevre bilim dersindeki başarılarının karşılaştırılması. Mehmet Akif Ersoy Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(13), 20-26.
• Doğan, E. E. (2013). Biyolog ve öğretmen adaylarının çevreye yönelik tutumları ve bilgi düzeyleri. Elementary Education Online, 12 (2), 413-424.
• Doğan, M. (2011). Türkiye’de uygulanan nüfus politikalarına genel bir bakış. Marmara Coğrafya Dergisi, 23, 293-307.
• Erol, G. H. & Gezer, K. (2006). Sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının çevreye ve çevre sorunlarına yönelik tutumları. International Journal of Environmental and Science Education, 1 (1), 65 – 77.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2011). How to design and evaluate research in education (8 th ed.). New York: McGraw-Hill.
• Geray, C. (1995). Çevre koruma bilinci ve duyarlılığı için halkın eğitimi. Yeni Türkiye Özel Sayısı, 5, 665.
• Gültekin, M., Yılmaz, F., & Dal, S. (2008). Sürdürülebilir kalkınma ve çevre eğitimine ilişkin öğretmen adaylarının görüşleri: Anadolu Üniversitesi Örneği. VIII. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Sempozyumu. Çanakkale 18 Mart Üniversitesi, 2-4 Mayıs 2008.
• Gürbüz, H. ve Çakmak, M. (2012). Biyoloji bölümü öğrencilerinin çevreye yönelik tutumlarının incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 162-173.
• Karatekin, K. & Aksoy, B. (2012). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Turkish Studies, 7(1), 1423-1438.
• Kılıçoğlu, G., Karakuş, U. ve Öztürk, T. (2012). Günümüz dünya sorunlarına yönelik tutum ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. Turkish Studies, International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(4), 2209-2224.
• Larijani, M. (2010). Assessment of environmental awareness among higher primary school teachers. J Hum Ecol, 31(2), 121-124.
• Lee, E. B. (2008). Environmental attitudes and information sources among African American college students. The Journal of Environmental Education, 40(1), 29-42.
• Malkoç, H. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumlarının ve bilişsel farkındalık becerilerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Özey, R. (2001). Günümüz dünya sorunları. Aktif Yayınevi. İstanbul.
• Özgen, N. (2012). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları: Türkiye örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(2), 403-422.
• Sayhan, H. & Çamurcu, H. (2013). Günümüz dünya sorunları. Lisans Yayıncılık. İstanbul.
• Seçgin, F., Yalvaç, G. & Çetin, T. (2010). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin karikatürler aracılığıyla çevre sorunlarına ilişkin algıları. International Conference on New Trends in Education and Their Implications, 391-398. Antalya, Türkiye.
• Şama, E. (2003). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, (2), 99-110.
• Şeyihoğlu, A. , Sever, R. & Özmen, F. (2018). Sosyal bilgiler ve coğrafya öğretmen adaylarının zihin haritalarında günümüz dünya sorunları. Marmara Coğrafya Dergisi, 37, 1-15.
• Yavaş, H. (2011). Türkiye’de siyasi partilerin küresel çevre sorunlarına yaklaşımları. Yönetim Bilimleri Dergisi, 9(1), 199-214.
• Yazıcı, H. & Arıbaş, K. (2011). Günümüz dünya sorunları. Pegem Akademi. Ankara.
• Yazıcı, Ö. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin günümüz Dünya sorunlarına yönelik tutumları. Turkish Studies-International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(6), 807-823.