Öğretmenlerin İstihdam Şekillerine Göre İş Doyum Düzeyleri İle İş Performansları Arasındaki İlişki

Yıl 2021, Cilt: 40 Sayı: 1, 191 - 205, 30.06.2021

İbrahim Gül , Fatih Kavaklı

Öz

Bu çalışma, öğretmenlerin istihdam şekillerine göre, iş doyum düzeyleri ile iş performansları arasındaki ilişkiyi araştırmak amacıyla ile gerçekleştirilmiştir. İlişkisel tarama modelinde tasarlanan bu araştırma, 2018-2019 eğitim öğretim yılında, Erzurum ilinin güneyinde yer alan ilçelerdeki (Hınıs, Tekman, Karayazı ve Karaçoban) okullarda görev yapan kadrolu, sözleşmeli ve ücretli (Ek Ders karşılığı görev yapan) 104 okulu ve 1294 öğretmeni kapsamaktadır. Bu araştırma evreninden, küme ve tesadüfi örnekleme yöntemi ile seçilen 875 öğretmen araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Bu öğretmenlere hem ‘Minnesota İş Tatmini Ölçeği’ hem de ‘İş Performansı’ ölçeği uygulanmıştır. Daha sonra öğretmenlerin verdiği cevaplar SPSS 20 programında okutulmuş olup iki değişken arasındaki korelasyona bakılmıştır. Araştırma sonucunda, öğretmenlerin iş doyum düzeylerinin iyi ve iş performansı algılarının çok iyi düzeyde olduğu, öğretmenlerin iş doyum algıları ile performans algıları arasında pozitif yönde orta seviyede bir ilişki olduğu ortaya çıkmıştır. Benzer biçimde, mesleki kıdemi fazla olan tecrübeli öğretmenlerin genç öğretmenlere oranla iş doyum ve performans ortalamalarının daha yüksek olduğu görülmektedir. Araştırma neticesinde ön lisans mezunu öğretmenlerin iş doyum ortalamaları, lisans ve yüksek lisans mezunu öğretmenlere kıyasla daha düşük düzeyde bulunmuştur. Öğretmenlerin istihdam şekline göre, iş doyum ve performans değerleri incelendiğinde, ücretli öğretmenlerin kadrolu ve sözleşmeli öğretmenlere oranla ortalamalarının daha düşük olduğu görülmektedir. Araştırma neticesinde, iş doyumumun iş performansını yüksek düzeyde anlamlı şekilde etkilediği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İş Doyumu, İş Performansı, Öğretmen, İstihdam

Kaynakça

• Akkoyunlu, B., ve Soylu, M. Y. (2010). Öğretmenlerin sayısal yetkinlikleri üzerine bir çalışma. Türk Kütüphaneciliği Dergisi 24(4), 748-768. Ankara.
• Akşit-Aşık D., (2010). Çalışanların iş doyumunu etkileyen bireysel ve örgütsel faktörler ile sonuçlarına ilişkin kavramsal bir değerlendirme. Türk İdare Dergisi 467, 31-51. Ankara.
• Akşit, F. (2006). Performas değerlendirmeye ilişkin öğretmen görüşleri (Bigadiç ilköğretim öğretmenleri örneği), Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2, s. 76-101.
• Armstrong, M. (2006). A handbook of human resource management practice. London: Kogan Page Limited.
• Barutçugil, İ.(2004). Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi. Kariyer Yayıncılık. İstanbul.
• Baş, M. & Ayhan, A. (1991). İşletmelerde verimlilik denetimi. MPM Yayınları, No:435, Ankara.
• Bingöl, D. (2006). İnsan kaynakları yönetimi, 6. Baskı, İstanbul: Arıkan Yayınları.
• Boyacıoğlu, İ.(2004). Örgütlerde stres faktörleri ve silahlı kuvvetlerde uygulama çalışmaları, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Bozkurt Ö., Bozkurt İ., (2008). İş tatminini etkileyen işletme içi faktörlerin eğitim sektörü açısından değerlendirilmesine yönelik bir alan araştırması. Doğuş Üniversitesi Dergisi 9 (1), 1-18. İstanbul.
• Devlet Memurları Kanunu (1995). T. C. Resmi Gazete, 12056, 23 Temmuz 1965.
• Ertan, H. (2008). Örgütsel bağlılık, iş motivasyonu ve iş performansı arasındaki ilişki: Antalya'da beş yıldızlı otel işletmelerinde bir inceleme. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Ertürk, R. (2016). Öğretmenlerin iş motivasyonları. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 2(3), 1-15.
• Hoy, W. K., ve Miskel, C. G. (2010). Eğitim yönetimi, teori, araştırma ve uygulama. Ankara: Nobel.
• Jesus, S. N., ve Lens, W. (2005). An integrated model for the study of teacher motivation. Applied Psychology 54(1), s. 119 - 134.
• Kane, M.B., & Reeve, A.L. (1995). How performance assessments affect teaching and learning. Educational Leadership, 53(3), 80-83.
• Karasar, N. (1991). Bilimsel araştırma yöntemi (4. b.). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kaşarcı, İ., Kaya, M. F. ve Binici, F. (2014). Henüz atanamadık… Öğretmeniz ama… (Ücretli Öğretmenlik). Ankara: Pegem Akademi (ISBN: 978-605-364-726-3).
• Kıray, A., (2011). Örgütlerde Adalet İle Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkinin Belirlenmesine Yönelik Ampirik Bir Çalışma. Yüksek Lisans Tezi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi. Çanakkale.
• Koç, H.; Yazıcıoğlu, İ. ve Hatipoğlu, H. (2009). Öğretmenlerin iş doyum algıları ile Performansları arasındaki ilişkinin Belirlenmesine yönelik bir araştırma, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 13‐22.
• Kuşaksız, A. (2011). Kadrosuz usta öğreticilerin sosyal güvenlik hakları. Yönetim ve Ekonomi, 8(2), 22-35.
• Soydan, T. (2012). Eğitimin yapısal dönüşümü bağlamında öğretmenlerin istihdamı: istihdam biçimi farklılıkları üzerine öğretmen ve yönetici görüşlerine dayalı bir araştırma. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 1-13.
• Tekeli S., Paşaoğlu D., (2012). Türkiye’de banka çalışanlarının performansını etkileyen faktörler: Eskişehir ili kamu ve özel banka örneği. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi 4(2), 177-189.
• Türkmen, A. Sağlık İşletmelerinde örgütsel stresin işgücü performansına etkilerinin araştırılması, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. Okan Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sağlık Yönetimi Anabilim Dalı, 2015:109.
• Yavuz, K. (2018). Yöneticilerin algılanan narsistik özelliklerinin çalışan performansı üzerindeki etkileri: Devlet üniversitesinde yapılan bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yılmaz, M. (2018). Ücretli öğretmenlerin karşılaştıkları sorunlar. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(25), 102-116.