Okul Psikolojik Danışmanlarının Mutluluk Kavramına İlişkin Bilişsel Kurgularının Belirlenmesi

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 1, 107 - 133, 29.06.2022

Selami Tanrıverdi Fuat Aydoğdu

Öz

Bu araştırmada okul psikolojik danışmanlarının “mutluluk” kavramına ilişkin bilişsel kurgularının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda 2019 – 2020 eğitim öğretim yılında Muş il sınırları içerisinde bulunan farklı okul kademelerindeki (anaokulu, ilkokul, ortaokul ve lise) devlet okullarında görev yapan 5’i kadın, 5’i erkek olmak üzere toplam 10 okul psikolojik danışmanından veri toplanmıştır. Araştırmanın odağı, kişide var olanı ortaya çıkarmak olduğundan nitel araştırma yöntemlerinden fenomenolojik desen kullanılmıştır. Çalışma grubundan elde edilen veriler yapılandırılmış görüşme tekniklerinden biri olan “Repertory Grid Formu” ile elde edilmiştir. Verilerin çözümlenmesi sonucunda katılımcılara ait 5 adet farklı bilişsel kurgu grubu oluşturulmuştur (“Aile”, “Başarı ve Ekonomik Durumla İlişkili Faktörler”, “Sağlık, Huzur ve Ruhsal Tatminler”, “Aşk, Sevgi ve Sosyal İlişkiler” ve “Eğlence Aktiviteleri ve Bir Hobiye Sahip Olma”). Elde edilen bulgulardan oluşturulan bilişsel kurguların önem derecesi dikkate alındığında kadın ve erkek okul psikolojik danışmanlarının mutluluk kavramına ilişkin ilk kurguları aynı olurken diğer bilişsel kurgular farklılık göstermiştir. Kadın ve erkek okul psikolojik danışmanlarının mutluluğa ilişkin ilk bilişsel kurguları “Aile” olurken bu bilişsel kurgu grubundan sonra yer alan dört bilişsel kurgu grupları farklılaşmaktadır. Elde edilen bulgular benzer araştırma sonuçları ve alanyazın kapsamında tartışılmış, uygulayıcı ve araştırmacılara öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

psikolojik danışman, mutluluk, bilişsel kurgu, repertory grid

Teşekkür

Bu makalenin yazımında emeği geçen, Covid-19 nedeniyle 01.06.2021 tarihinde aramızdan ayrılan Değerli Hocam Dr. Öğr. Üyesi Selami TANRIVERDİ’ye sonsuz teşekkürlerimi sunarım.

Determination of Cognitive Constructs of School Psychological Counselors Regarding the Concept of Happiness

Öz

In this study, it was aimed to determine the cognitive constructs of school psychological counselors regarding the concept of "happiness". For this purpose, data were collected from a total of 10 school counselors, 5 female and 5 male, working in public schools at different school levels (kindergarten, primary school, secondary school and high school) in the province of Muş in the 2019-2020 academic year. As the focus of the research is to reveal what exists in the person, phenomenological design, one of the qualitative research methods, was used. The data obtained from the study group were collected with the "Repertory Grid Form", which is one of the structured interview techniques. At the end of the analysis of the data, 5 different cognitive construct groups belonging to the participants were formed (“Family”, “Factors Associated with Success and Economic Status”, “Health, Peace and Spiritual Satisfaction”, “Love, Affection and Social Relationships” and “Entertainment Activities and Having a Hobby”). Considering the importance of the cognitive constructs formed from the findings obtained, the initial constructs of the male and female school counselors regarding the concept of happiness were the same, while the other cognitive constructs differed. While the first cognitive constructs of male and female school counselors regarding happiness are “Family”, the four cognitive construct groups that take place after this cognitive construct group differ. The findings were discussed within the scope of similar research results and the literature, and suggestions were presented to practitioners and researchers.

Anahtar Kelimeler

psychological counselor, happiness, cognitive structure, repertory grid

Kaynakça

• Abdel-Khalek, A. M. (2006). Happiness, health, and religiosity: Significant relations. Mental Health, Religion & Culture, 9 (1), 85–97. Doi:10.1080/13694670500040625
• Aktaş, E. ve Demirtaş Zorbaz, S. (2018). Okul psikolojik danışmanlarının çocukla psikolojik danışma yeterliklerine ilişkin görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19 (1) , 245-256 . Doi: 10.17679/inuefd.416003
• Aluş, Y. ve Selçukkaya, S. (2016). Türk ailesinde mutluluk algısı ve değerleri. Sosyal ve Kültürel Araştırmalar Dergisi (SKAD), 1(2) , 151-175.
• Başar, S. (2018). Düzenli egzersizin depresyon, mutluluk ve psikolojik iyi oluş üzerine etkisi. İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5 (3), 25-34.
• Başok Diş, S. (2018). Bir dayatma halini alan mutluluk talebi. Temaşa Erciyes Üniversitesi Felsefe Bölümü Dergisi, (8), 27-42.
• Cleveland, R. E. ve Sink, C. A. (2017). Student happiness, school climate, and school improvement plans. Professional School Counseling, 21(1), 1-10. Doi:10.1177/2156759x18761898
• Çetinkaya, B. (2006). Türkiye Türkçesi’nde mutluluk ve üzüntü göstergeleri. Gazi Üniversitesi: Yayımlanmamış doktora tezi.
• Çevik Akyıl, R., Adıbelli, D., Erdem, N., Kırağ, N., Aktaş, B. ve Karadakovan, A. (2018). Huzurevinde ve evde kalan yaşlılarda yalnızlık ve algılanan sosyal destek ile mutluluk düzeyleri arasındaki ilişki. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 21(1): 33-41.
• Çirkin, Z. ve Göksel, T. (2016). Mutluluk ve gelir. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 71 (2), 375-400. Doi: 10.1501/SBFder_0000002397
• Demir, M., Özdemir, M. ve Weitekamp, L. A. (2007). Looking to happy tomorrows with friends: Best and close friendships as they predict happiness. Journal of Happiness Studies: An Interdisciplinary Forum on Subjective Well-Being, 8(2), 243–271. https://doi.org/10.1007/s10902-006-9025-2
• Demir, Ü. (2020). Aile özellikleri ve mutluluk: Çanakkale’de lise öğrencileri üzerine bir araştırma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 28(3), 1296-1306. Doi: 10.24106/kefdergi.3855
• Diener, E. (1984). Subjective well-being. Psychological Bulletin, 95 (3), 542–575. Doi: 10.1037/0033-2909.95.3.542
• Eryılmaz, A. (2009). Ergen öznel iyi oluş ölçeğinin geliştirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(4), 975-989.
• Fransella, F., Bell, R., & Bannister, D. (2004). A manual for repertory grid technique. John Wiley & Sons. Ltd.
• Goodman-Scott, E., Sink, C. A., Cholewa, B. E. ve Burgess, M. (2018). An ecological view of school counselor ratios and student academic outcomes: a national investigation. Journal of Counseling & Development, 96(4), 388–398. Doi:10.1002/jcad.12221
• Gök, E. ve Kocayörük, E. (2019). Temel psikolojik ihtiyaçlar, aile aidiyeti ve ebeveyn algısı değişkenlerinin öznel iyi oluş üzerindeki etkisi. Aile Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 2 (2), 21-51.
• Gysbers, N. C. ve Henderson, P. (2012). Developing and managing your school guidance and counseling program (5th ed.). Alex-andria, VA: American Counseling Association.
• Holman, L. F., Nelson, J. ve Wats, R. (2019). Organizational variables contributing to school counselor burnout: an opportunity for leadership, advocacy, collaboration, and systemic change. The Professional Counselor, 9 (2), 126-141. Doi:10.15241/lfh.9.2.126
• Karadağ, E. (2011). Okul müdürlerinin niteliklerine ilişkin olarak öğretmenlerin oluşturdukları bilişsel kurgular: fenomonolojik bir çözümleme. Eğitim ve Bilim, 36(159), 25-40.
• Kelly, G.A. (1955). The psychology of personal constructs. NY: Norton
• Kırık, A. ve Sönmez, M. (2017). İletişim ve mutluluk ilişkisinin incelenmesi. İNİF E - Dergi, 2(1), 15-26.
• Korkut Owen, F. ve Owen, D. (2008). School counselor’s role and functions: school administrators’ and counselors’ opinions. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 41 (1), 207-222. Doi: 10.1501/Egifak_0000000199
• Korkut, F. (2007). Psikolojik danışmanların mesleki rehberlik ve psikolojik danışmanlık ile ilgili düşünceleri ve uygulamaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32 (32) , 187-197.
• Lyubomirsky, S., King, L. ve Diener, E. (2005). The Benefits of frequent positive affect: Does happiness lead to success? Psychological Bulletin, 131(6), 803–855. DOI: 10.1037/0033-2909.131.6.803
• Maddux, J. E. (2002). Self-efficacy. The power of believing you can. In C. R. Snyder & S. J. Lopez (Eds.), Handbook of positive psychology (pp. 277-287). Oxford: Oxford University Press.
• Marsden, D. & Littler, D. (2000) Exploring consumer product construct systems with the repertory grid technique. Qualitative Market Research, 3, 3, 127–144.
• Melrose, S., & Shapiro, B. (1999). Students’ perceptions of their psychiatric mental health clinical nursing experience: a personal construct theory exploration. Journal of Advanced Nursing, 30(6), 1451-1458.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma ( Çev. S. Turan ). Nobel.
• Mert, A. ve Kahraman, M. (2018). Ortaokul öğrencilerinin aile ilişkileri ve mutluluk düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14 (3), 1070-1081. Doi: 10.17860/mersinefd.441437
• Morrison, P. (1990). An example of the use of repertory grid technique in assessing nurses self- perceptions of caring. Nurse Education Today, 10, 253-259.
• Myers, D. G. ve Diener, E. (1995). Who is happy? Psychological Science, 6(1), 10–19. Doi: 10.1111/j.1467-9280.1995.tb00298.x
• Myers, D. G. ve Diener, E. (1995). Who is happy? Psychological Science, 6(1), 10-19. Doi: 10.1111/j.1467-9280.1995.tb00298.x
• Myers, G. D. ve Diener, E. (1995). “Who Is Happy?”. Psychological Science, 6 (1), 10–19.
• Nettle, D. (2005). Happiness the science behind your smile. New York: Oxford University Press.
• Niu, N., & Easterbrook, S. (2006). Discovering aspects in requirements with repertory grid. Proceedings of the 2006 International Workshop on Early Aspects at ICSE - EA ’06. the 2006 international workshop. https://doi.org/10.1145/1137639.1137646
• Oishi, S., Graham, J., Kesebir, S. ve Galinha, I. C. (2013). Concepts of Happiness Across Time and Cultures. Personality and Social Psychology Bulletin, 39(5), 559–577. Doi: 10.1177/0146167213480042
• Özabacı, Y. (2004). Psikolojik danışmanların ideal özellikleri ile yılgınlık düzeylerinin karşılaştırması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 37 (37), 8-25.
• Rogers, B., & Ryals, L. (2007). Using the repertory grid to access the underlying realities in key account relationships. International Journal of Market Research, 49(5), 595–612. https://doi.org/10.1177/147078530704900506
• Seligman, M. E. P., Steen, T. A., Park, N. ve Peterson, C. (2005). Positive psychology progress: Empirical validation of interventions. American Psychologist, 60(5), 410–421. Doi: 10.1037/0003-066X.60.5.410
• Sevin, H. D. ve Şen, K. (2019). Öğretmenlerin rekreasyon aktivitelerine katılım düzeyleri ile yaşam mutluluğu ve iş performansları arasındaki ilişki. Dini Araştırmalar 22(55), 213-232. Doi: 10.15745/da.564201
• Simsek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Şahin Kıralp, F. ve Türköz, S. (2019). Öğretmen adaylarının öznel iyi oluş, algılanan sosyal destek ve kendini saklama düzeylerinin incelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(2), 51-66.
• Şahin, C. K., Akten, S. ve Erol, U. E. (2009). Eğirdir meslek yüksekokulu öğrencilerinin rekreasyon faaliyetlerine katılımlarının belirlenmesi üzerine bir çalışma. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 10(1), 62-71.
• Tagay, Ö. ve Çakar, F. S. (2017). Okullarda yürütülen psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine ilişkin okul psikolojik danışmanlarının görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (3), 1168-1186.
• Tan, F. B., & Hunter, M. G. (2002). The Repertory Grid Technique: A Method for the Study of Cognition in Information Systems. MIS Quarterly, 26(1), 39. https://doi.org/10.2307/4132340
• Tanhan, E. (2018). Beden eğitimi öğretmenlerinin program geliştirmeye ilişkin bilişsel kurgularının incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Van.
• Taytaş, M. ve Tanhan, F. (2021). Psikolojik danışmanların yeterliklerinin incelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (1), 476-493.
• Traş, Z., Öztemel, K. ve Koçak, M. (2020). Üniversite öğrencilerinin mutluluk, yalnızlık ve sabır düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15 (22), 878-894.
• Xin, Z. Q. ve Chi, L. P. (2001). The relationship between happiness and social support. Acta Psychologica Sinica, 33, 442-447.
• Yalvaç Arıcı, H. (2020). Mutluluk Tarihi. Türkiye Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, (9), 217-243.