Moral Disengagement and Self-Efficacy as Predictors of Mental Well-Being in Teachers

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2, 1 - 28, 31.12.2022

Osman SÖNER Jale ELDELEKLİOĞLU

https://doi.org/10.58433/opdd.1076100

Öz

This research aimed to examine the relationships between teachers' mental well-being, moral disengagement, and self-efficacy and to determine the predictive level of moral disengagement and self-efficacy for mental well-being. The research study group consisted of 222 teachers [142 female (64%) and 80 male (36%)] working in different public schools operating in Arnavutköy, Istanbul. The predictive correlational model was used in the analysis of the study. Standard multiple regression analysis was used to determine the power of moral disengagement and self-efficacy in predicting mental well-being. As a result, it was determined that gender did not differ significantly based on mental well-being, moral disengagement, and self-efficacy. In addition, there were significant correlations between teachers' mental well-being, moral disengagement and self-efficacy. It was also found that self-efficacy significantly predicted mental well-being, while moral disengagement did not significantly predict mental well-being.

Anahtar Kelimeler

Mental well-being, moral disengagement, self-efficacy, teacher

Öğretmenlerde Mental İyi Oluşun Yordayıcısı Olarak Ahlaki Çözülme ve Öz-Yeterlilik

Öz

Bu araştırma, öğretmenlerin mental iyi oluş, ahlaki çözülme ve öz-yeterliliklerinin birbiriyle olan ilişkilerini incelemeyi ve ahlaki çözülme ile öz-yeterliliğin mental iyi oluşu yordama düzeyini belirlemeyi amaçlamıştır. Araştırmanın çalışma grubunu İstanbul Arnavutköy ilçesinde faaliyet gösteren farklı kamu okullarında görev yapan 142’si kadın (%64) ve 80’i erkek (%36) olmak üzere 222 öğretmen oluşturmaktadır. Verilerin analizinde regresyon ve korelasyon yöntemleri kullanılmıştır. Ahlaki çözülme ve öz-yeterliliğin mental iyi oluşu yordamadaki gücünün belirlenmesinde standart çoklu regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda; cinsiyetin mental iyi oluş, ahlaki çözülme ve öz-yeterliliklerine göre anlamlı bir şekilde farklılaşmadığı saptanmıştır. Ayrıca öğretmenlerin mental iyi oluş, ahlaki çözülme ve öz-yeterlilikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişkilerin olduğu belirlenmiş; öz-yeterliliğin mental iyi oluşu anlamlı bir şekilde yordadığı ve ahlaki çözülmenin ise mental iyi oluşu anlamlı bir şekilde yordamadığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

mental iyi oluş, ahlaki çözülme, öz-yeterlik, öğretmen

Kaynakça

• Ağırbaş, Z. B. (2019). Nevrotik kişilik özelliğinin kariyerizm eğilimi üzerindeki etkisinde ahlaki çözülmenin aracı etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Akgün, Ö.E., Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K. Demirel, F. ve Karadeniz, Ş. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri (17. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Aktaş, H. (2018, Kasım). DKAB Öğretmen adaylarının öğretmen öz-yeterlik ve empati düzeyleri arasındaki ilişki (TR90 Bölgesi Örneği). 2. Uluslararası Din Eğitimi Kongresi. Antalya, Türkiye.
• Argyris, C. (1964). Integrating the individual and the organization. New York: John Wiley & Sons.
• Ashton, P. (1984). Teacher efficacy: A motivational paradigm for effective teacher education. Journal Of Teacher Education, 35(5), 28–32. doi: 10.1177/002248718403500507
• Asıcı, E. ve İkiz, F. E. (2019). Okulda öznel iyi oluşun okul iklimi ve öz-yeterlik açısından yordanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(3), 621–638. doi: 10.16986/HUJE.2018038523
• Avcı, O. (2019). Beden eğitimi ve spor öğretmenleri ile diğer branş öğretmenlerinde öğretme motivasyonu ve öğretmen öz yeterlilikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla.
• Bacchini, D., & Magliulo, F. (2003). Self-Image and perceived self-efficacy during adolescence. Journal of Youth and Adolescence, 32(5), 337–350. doi: 10.1023/A:1024969914672
• Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191–215.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: W. H. Freeman.
• Bandura, A. (1993). Perceived self-efficacy in cognitive development and functioning. Educational Psychologist, 28(2), 117–148. doi: 10.1207/s15326985ep2802_3
• Bandura, A. (1999). Moral disengagement in the perpetration of inhumanities. Personal and Social Psychology Review, 3, 193–209. doi: 10.1207/s15327957pspr0303_3
• Bandura, A. (2002). Selective moral disengagement in the exercise of moral agency. Journal of Moral Education, 31(2), 101–119. doi: 10.1080/0305724022014322
• Bandura, A., Barbaranelli, C., & Caprara, C. (1996). Mechanisms of moral disengagement in exercise of moral agency. Journal of Personality and Social Psychology, 71(2), 364–374. doi: 10.1037/0022-3514.71.2.364
• Barrett, K. C., Gloeckner, G. W., Leech, N. L., & Morgan, G. A. (2012). IBM SPSS for introductory statistics: Use and interpretation (Fifth Edition). United Kingdom: Routledge Press.
• Barsky, A. (2008). Understanding the ethical cost of organizational goal-setting: A review and theory development. Journal of Business Ethics, 81(1), 63–81. doi: 10.1007/s10551-007-9481-6
• Barsky, A. (2011). Investigating the effects of moral disengagement and participation on unethical work behavior. Journal of Business Ethics, 104, 59–75. doi: 10.1007/s10551-011-0889-7
• Ben-Amı, N., & Baker, A. J. (2012). The long-term correlates of childhood exposure to parental alienation on adult self-sufficiency and well-being. The American Journal of Family Therapy, 40, 169–183. doi: 10.1080/01926187.2011.601206
• Bilir, A. (2017). Yetişkinlerde psikolojik ihtiyaç doyumunun yaşam kalitesi ve mental iyi oluşla ilişkisinin incelenmesi (Beykoz İlçesi Örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
• Budziszewski, R., Graupensperger, S. A., & Vierimaa, M. (2020). Exploring predictors of moral disengagement in collegiate athletic trainers. Journal of Athletic Training, 55(1), 96–104. doi: 10.4085/1062-6050-504-18
• Campaert, K., Nocentini, A., & Menesini, E. (2018). The role of poor parenting and parental approval for children’s moral disengagement. Jounal of Child and Family Studies, 27, 2656–2667. doi: 10.1007/s10826-018-1097-1
• Can, A. (2018). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi (6. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Caprara, G. V., Barbaranelli, C., Steca, P., & Malone, P. S. (2006). Teachers' self-efficacy beliefs as determinants of job satisfaction and students' academic achievement: A study at the school level. Journal of School Psychology, 44, 473–490. doi: 10.1016/j.jsp.2006.09.001
• Certel, Z., Bahadır, Z., Saracaloğlu, A. S. ve Varol, R. (2015). Lise öğrencilerinin öz-yeterlikleri ile öznel iyi oluş düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(2), 307–318.
• Christian, J. S., & Ellis, A. P. J. (2014). The crucial role of turnover ıntentions in transforming moral disengagement into deviant behavior at work. Journal of Business Etchics, 119, 193–208. doi: 10.1007/s10551-013-1631-4
• Çelik, Ş. (2008). Lise öğrencilerinin öznel iyi oluşlarının duygusal zekâ açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Çetin, R. (2019). Ortaöğretim öğrencilerinin dindarlık düzeyleri ve ahlaki çözülme eğilimleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Davidson, R. J., Friedman, E. M., Love, G. D., Muller, D., Rosenkranz, M. A., Ryff, C. D., & Urry, H. L. (2006). Psychological well-being and ill-being: Do they have distinct or mirrored biological correlates? Psychotherapy and Psychosomatics, 75(2), 85–95. doi: 10.1159/000090892
• Demirtaş, A. S., Baytemir, K. ve Güllü, A. (2018). Pedagojik formasyon öğrencilerinde umut ve mental iyi oluş: Yapılandırmacı düşünmenin aracı rolü. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 317–331. doi: 10.17860/mersinefd.354636
• Demirtaş, A. S. ve Baytemir, K. (2019). Warwick-Edinburgh Mental İyi Oluş Ölçeği Kısa Formu’nun Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(70), 654–666. doi: 10.17755/esosder.432708
• Derr, S., & Morrow, M. T. (2020). Effects of a growth mindset of personality on emerging adults’ defender self-Efficacy, moral disengagement, and perceived peer defending. Journal of Interpersonal Violence, 35(3), 542–570. doi: 10.1177/0886260517713716
• Detert, J. R., Trevino, L. K., & Sweitzer, V. L. (2008) Moral disengagement in ethical decision making: A study of antecedents and outcomes. Journal of Applied Psychology, 93(2), 374–391. doi: 10.1037/0021-9010.93.2.374.
• Diener, E. D. (1984). Subjective well-being. Psychological Bulletin, 95, 542–575. doi: 10.1037/0033-2909.95.3.542
• Doğan, F. ve Eryılmaz, A. (2013). İki boyutlu benlik saygısı ve öznel iyi oluş arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 107–117. doi: 10.9779/PUJE434
• Dolapci, S. (2013). Öğretmen adaylarının öz-yeterlilik algıları ve kaynaştırma eğitimine bakış açıları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Ekşi, H., Güneş, F. ve Yaman, N. (2018). Öğretmenlerin evlilik uyumlarının psikolojik iyi oluşları ve toplumsal cinsiyet rolleri açısından incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 8(50), 203–233.
• Erbaş, P. ve Perçin, N. Ş. (2017). Ahlaki Çözülme (moral disengagement) Ölçeği Türkçe geçerlemesi ve kişi-çevre uyumu ilişkisi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(1), 177–190.
• Ersoy, M., Balkır, T., Karaaziz, M. ve Ballkır, F. (2019). Matematik okuryazarlığı özyeterliliğinin ve aile bütçesini planlamanin psikolojik iyi oluş üzerine etkisi. Cyprus Turkish Journal of Psychiatry & Psychology, 1(1), 31–41. doi: 10.35365/ctjpp.19.1.04
• Eryılmaz, A. (2010). Turkish adolescents’ subjective well–being with respect to age, gender and SES of parents. International Journal of Human and Social Sciences, 5(8), 523–526. doi: 10.5281/zenodo.1328626
• Eryılmaz, A. (2011). Ergen öznel iyi oluşu ile olumlu gelecek beklentisi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 24, 209–215. doi: 10.5350/dajpn2011240306
• Evers, W. J. G., Brouwers, A., & Tomic, W. (2002). Burnout and self efficacy: A study on teachers’ beliefs when implementing an innovative educational system in the Netherlands. British Journal of Educational Psychology, 72, 227–243. doi: 10.1348/000709902158865
• Fida, R., Tramontana, C., Paciello, M. Ghezzi, V., & Barbaranelli, C. (2018). Understanding the ınterplay among regulatory self-efficacy, moral disengagement, and academic cheating behaviour during vocational education: A three-wave study. Journal of Business Ethics, 153, 725–740. doi: 10.1007/s10551-016-3373-6
• Fida, R., Tramontano, C., Paciello, M., Guglielmetti, C., Gilardi, S., Probst, T. M., & Barbaranelli, C. (2018). ‘First, do no harm’: The role of negative emotions and moral disengagement in understanding the relationship between workplace aggression and misbehavior. Frontiers in Psychology, 9, 1-17. doi: 10.3389/fpsyg.2018.00671.
• Field, A. (2005). Discovering statistics using SPSS. London: Sage Publication.
• Ghaith, G., & Yaghi, M. (1997). Relationships among experience, teacher efficacy and attitudes toward the implementation of instructional innovation. Teaching and Teacher Education, 13, 451–458. doi: 10.1016/S0742-051X(96)00045-5
• Gibson, S., & Dembo, M. H. (1984). Teacher efficacy: a construct validation. Journal of Educational Psychology, 76(4), 569–582. doi: 10.1037/0022-0663.76.4.569
• Guo, J., Liu, L., Zhao, B., & Wang, D. (2020). Teacher support and mental well-being in Chinese adolescents: The mediating role of negative emotions and resilience. Frontiers in Psychology, 10, 1–11. doi: 10.3389/fpsyg.2019.03081
• Gülmez, Ç. (2014). Kadına yönelik aile içi şiddet, ahlaki çözülme ve dindarlık (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Gürol A., Altunbaş S. ve Karaaslan N. (2010). Öğretmen adaylarının öz yeterlik inançları ve epistemolojik inançları üzerine bir çalışma. E-Journal of New World Sciences Academy, 5(3), 1395–1404.
• Gürgan, U. ve Gür, S. (2019). Genç yetişkinlerde mental iyi oluş düzeyinin depresyonla ilişkisinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(6), 516–536.
• Henson, R. K. (2001). Teacher self-efficacy: Substantive implications and measurement dilemmas. Paper presented at the annual meeting of the educational research exchange. Retrieved from: https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED452208.pdf
• Herdeman, R. R., Przedworski, J. M., Burke, S. E., Burgess, D. J., Phelan, S. M., Dovidio, J. F., Nelson, D., Rockwood, & Ryn, M. V. (2015). Mental well-being in first year medical students: A comparison by race and gender. Journal of Racial and Ethnic Health Disparities, 2, 403–413. doi: 10.1007/s40615-015-0087-x
• Hodge, K., Hargreaves, E. A., Gerrard, D., & Lonsdale, C. (2013). Psychological mechanisms underlying doping attitudes in sport: Motivation and moral disengagement. Journal of Sport & Exercise Psychology, 35, 419–432. doi: 10.1123/jsep.35.4.419
• Hoy, A. W., & Spero R. B. (2005). Changes in teacher efficacy during the early years of teaching: A comparison of four measures. Teaching and Teacher Education, 21, 343–356. doi: 10.1016/j.tate.2005.01.007
• Iwai, T., Carvalho, J. V. F., & Lalli, V. M. (2018). Explaining transgressions with moral disengagement strategies and their effects on trust repair. Brazilian Administration Review, 15(4), 1–23. doi: 10.1590/1807-7692bar2018180016
• Kacar, M. ve Sarıçam, H. (2015). Sınıf öğretmen adaylarının üst biliş farkındalıkları ile matematik kaygı düzeyleri üzerine bir çalışma. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 137–152.
• Kahneman D. (1999). Objective happiness. Well-being: The Foundations of Hedonic Psychology, 3(25), 1–23.
• Kakavand, A., & Kiavand, A. (2016). The contribution of perceived social support and psychological well-being in anticipating students’ self-sufficiency. International Journal of Humanities and Cultural Studies, Special Issue, 439–447.
• Kandemir Özdinç, N. (2019). Sibling bullying and peer bullying relations to empathy, moral disengagament, problem solving and parental acceptance–rejection (Unpublished doctoral dissertaiton). Middle East Technical University, Ankara.
• Karamehmetoğlu, M. (2017). Beden eğitimi öğretmenlerinin duygusal zekâ düzeylerinin mesleki öz yeterlik ve problem çözme becerilerini belirlemedeki rolünün incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Kaya, Ö. S. (2017). Romantik ilişkilerde problem çözme becerilerinin empati ve mental iyi oluş açısından incelenmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 8(1), 62–72. doi: 10.5961/jhes.2018.248
• Kayiş, A. R. ve Satıcı, S. A. (2019). Mizahla başa çıkma ile mental iyi oluş arasındaki ilişkide affediciliğin aracılık rolü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(4), 1495–1504. doi: 10.24106/kefdergi.3099
• Keldal, G. (2015). Warwick-Edinburgh Mental İyi Oluş Ölçeği’nin Türkçe Formu: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 3(1), 103–115.
• Keyes. C. L., Dhingra, S. S., & Simoes, E. J. (2010). Change in level of positive mental health as a predictor of future risk of mental illness. American Journal of Public Health, 100, 2366–2371. doi: 10.2105/AJPH.2010.192245
• Kim, S. Y., & Lim, Y. J. (2016). Virtues and well-being of Korean special education teachers. International Journal of Special Education, 31(1), 114–118.
• Korkut, K. ve Babaoğlan, E. (2012). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlilik inançları. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 8(16), 269–282.
• Lunenburg, F. C. (2011). Self-Efficacy in the workplace: Implications for motivation and performance. Internatıonal Journal of Management, Busıness, and Admınıstratıon, 14(1), 1–6. doi: 10.1037/0021-9010.92.1.107
• Lyubomirsky, S., King, L., & Diener, E. (2005). The benefits of frequent positive affect: Does happiness lead to success? Psychological Bulletin, 131, 803–855. doi: 10.1037/0033-2909.131.6.803
• McKenzie, J. K. (1999). Correlation between self-effıcacy and self-esteem in students. A Research Paper, University of Wisconsin.
• Moore, C., Detert, J. R., Trevino, L. K., Baker, V. L., & Mayer, D. M. (2011). Why employees do bad things: Moral disengagement and unethical organizational behavior. Personnel Psychology 65, 1–48. doi: 10.1111/j.1744-6570.2011.01237.x
• Özbay, Y., Palancı, M., Kandemir, M. ve Çakır, O. (2012). Üniversite öğrencilerinin öznel iyi oluşlarının duygusal düzenleme, mizah, sosyal öz-yeterlik ve başa çıkma davranışları ile yordanması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(2), 325–345.
• Özdinç, N. K. (2019). Sibling bullying and peer bullying relations to empathy, moral disengagement, problem solving, and parental acceptance-rejection (Unpublished doctoral dissertation). Middle East Technical University, Ankara.
• Paciello, M., Ballarotto, G., Cerniglia, L., & Muratori, P. (2020). Does the ınterplay of callous-unemotional traits and moral disengagement underpin disruptive behavior? A systematic review. Adolescent Health Medicine Therapeutics, 11, 9–20. doi: 10.2147/AHMT.S151699
• Pelton, J., Mary, G., Rex, F., & Gene, B. (2004). The moral disengagement scale: extension with an American minority sample. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 26(1), 31–39. doi: 10.1023/B:JOBA.0000007454.34707.a5
• Podell, D. M., & Soodak, L. C. (1993). Teacher efficacy and bias in special education referrals. Journal of Educational Research, 86, 247–253.
• Probst, T. M., Petitta, L., Barbaranelli, C., & Austin, C. (2020). Safety-related moral disengagement in response to job ınsecurity: Counterintuitive effects of perceived organizational and supervisor support. Journal of Business Ethics, 162, 343–358. doi: 10.1007/s10551-018-4002-3
• Reynolds, S. J., Dang, C. T., Yam, K. C., & Leavitt, K. (2014). The role of moral knowledge in everyday immorality: What does it matter if I know what is right? Organizational Behaviorand Human Decision Processes, 123, 124–137. doi: 10.1016/j.obhdp.2013.10.008
• Rogach, O. V., Ryabova, T. M., & Frolova, E. V. (2017). Social factors of mental well-being violation among high school teachers. European Journal of Contemporary Education, 6(4), 787– 796. doi: 10.13187/ejced.2017.4.787
• Ross, J. A. & Gray, P. (2006). Transformational leadership and teacher commitment to organizational values: The mediating effects of collective teacher efficacy. School Effectiveness and school Improvement, 17(2), 179–199. doi: 10.1080/09243450600565795
• Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2001). On happiness and human potential: A review of research on hedonic and eudaimonic well-being. Annual Review of Psychology, 52, 141–166. doi: 10.1146/annurev.psych.52.1.141
• Ryff, C. D., & Keyes, C. L. M., (1995). The structure of psychological well-being revisited. Journal of Personality and Social Psychology, 69, 719–727. doi: 10.1037/0022-3514.69.4.719
• Saidon, I. M., Galbreath, J., & Whiteley, A. (2010). Antecedents of moral disengagement: Preliminary empirical study in Malaysia. 24th Annual Australian and New Zealand Academy of Management Conference. Adelaide, SA: Australian and New Zealand Academy of Management (ANZAM).
• Schmitz, G. S. (2000). Zur sturuktur und dynamik der selstwirksamkeitserwartung von lehrern. ein protektiver faktor gegen belastung und burnout? (Unpublished master thesis). Frankfurt University, Berlin.
• Scholz, U., Gutierrez-Dona, B. S. S., & Schwarzer, R. (2002). Is general self-efficacy a universal construct? Psychometric findings from 25 countries. European Journal of Psychological Assessment, 18, 242–251. doi: 10.1027//1015-5759.18.3.242
• Seligman, M. E., & Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive psychology: An introduction. American Psychologist, 55(1), 5–14. doi: 10.1037/0003-066X.55.1.5
• Sezer, F. (2011). Ortaöğretim öğrencilerinin öznel iyi oluş durumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 192, 74–85.
• Shen, Y., Sun, X., & Xin, T. (2020). How social support affects moral disengagement: The role of anger and hostility. Social Behavior and Personality, 47(3), 1–9. doi: 10.2224/sbp.7720
• Söner, O. ve Yılmaz, O. (2018). Lise öğrencilerinin sosyal medya bağımlılığı ve psikolojik iyi oluş düzeyleri arasındaki ilişki. Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(13), 59–73.
• Stewart-Brown S., & Janmohamed, K. (2008). Warwick and Edinburgh Mental Well-being Scale (WEMWBS): User Guide, Version 1. NHS Health Scotland: Glasgow. Erişim adresi: http://www.ocagingservicescollaborative.org/wp-content/uploads/2014/07/WEMWBS-User-Guide-Version-1-June-2008.pdf
• Telef, B. B. ve Ergün, E. (2013). Lise öğrencilerinin öznel iyi oluşlarının yordayıcısı olarak öz-yeterlilik. Kuramsal Eğitim Bilim Dergisi, 6(3), 423–433. doi: 10.5578/keg.5955
• Tekkurşun Demir, G., Namlı, S., Hazar, Z., Türkeli, A. ve Cicioğlu, H.İ. (2018). Bireysel ve takım sporcularının karar verme stilleri ve mental iyi düzeyleri. Celal Bayar Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 13(1), 176–191.
• Thonberg, R., & Jungert, T. (2013). Bystander behavior in bullying situations: Basic moral sensitivity, moral disengagement and defender self-efficacy. Journal of Adolescene 36(3), 475–483. doi: 10.1016/j.adolescence.2013.02.003
• Tillman, C. J., Gonzalez, K., Whitman, M. V., Crawford, W. S., & Hood, A. C. (2018) A multi-functional view of moral disengagement: Exploring the effects of learning the consequences. Frontiers in Psychology, 26(8), 2286. doi: 10.3389/fpsyg.2017.02286.
• Toy, S. N. (2015). Sınıf öğretmenlerinin öğretmen özyeterlilikleri ile kaynaştırma eğitimine ilişkin yeterlik inançlarının karşılaştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Tschannen-Moran, M., & Wolfolk Hoy, A. (2001). Teacher efficacy: Capturing an elusive construct. Teaching and Teacher Education, 17, 783–805. doi: 10.1016/S0742-051X(01)00036-1
• Tschannen-Moran, M., & Wolfolk Hoy, A. (2007). The differential antecedents of selfefficacy beliefs of novice and experienced teachers. Teaching and TeacherEducation, 23(6), 944–956. doi: 10.1016/j.tate.2006.05.003
• Turcan, H. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin öz yeterlilik algıları ile iş doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Tuzgöl Dost, M. (2004). Üniversite öğrencilerinin öznel iyi oluş düzeyleri (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacetepe Üniversitesi, Ankara.
• Uysal, M. ve Günay, S. (2001). Durbin-watson ölçütüne göre kararsızlık bölgesinde bulunan negatif otokorelasyon için bazi testler. Anadolu University Journal of Science and Technology, 2(2), 277–284.
• World Health Organisation. (2004). Promoting mental health; concepts emerging evidence and practice (Summary report). Retrieved from http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/42940/1/9241591595.pdf.
• Yılmaz, M. F. (2013). Üniversite öğrencilerinin psikolojik iyi oluşlarının problemli internet kullanımı ve bazı demografik değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Yılmaz, Ş. (2019). Resim-iş eğitim bilim dalı öğrencilerinin öğretmenlik öz yeterlilikleri ile psikolojik sağlamlık düzeylerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Yılmaz, M., Köseoğlu, P., Gerçek, C. ve Soran, H. (2004). Yabancı dilde hazırlanan bir öğretmen öz-yeterlik ölçeğinin Türkçe’ ye uyarlanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 260–267.
• Zümbül, S. (2019). Öğretmen adaylarının psikolojik iyi oluş düzeylerinde bilinçli farkındalık ve affetmenin yordayıcı rolleri. Ege Eğitim Dergisi, 20(1), 20–36. doi: 10.12984/egeefd.481963
• Zheng, X., Qin, X., Liu, X., & Liao, H. (2019). Will creative employees always make trouble? Investigating the roles of moral identity and moral disengagement. Journal of Business Ethics, 157(3), 653–672. doi: 10.1007/s10551-017-3683-3