Türkiye’de Psikolojik Danışmada Süpervizyon Konusundaki Çalışmaların İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2, 29 - 55, 31.12.2022

Esra Teke Selahattin Avşaroğlu

https://doi.org/10.58433/opdd.1132433

Öz

Bu araştırmanın amacı, Türkiye’de psikolojik danışmada süpervizyon konusunda gerçekleştirilmiş olan çalışmaları sistematik bir şekilde incelemektir. Bu amaç doğrultusunda konuyla ilgili yayımlanmış olan lisansüstü tez ve makaleler kapsamlı ve yapılandırılmış bir şekilde taranmış, çeşitli dahil edilme ve hariç tutulma kriterleri göz önünde bulundurularak bulguları sentezlenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu belirlemek amacıyla 8 Mart–2 Nisan 2022 tarihleri arasında YÖKTEZ ve ULAKBİM veri tabanlarında yapılan taramalarda 2013–2022 yılları arasında yayımlanmış 89 lisansüstü teze ve 66 makaleye ulaşılmış, dâhil edilme kriterleri göz önünde bulundurularak 10 lisansüstü tez ve 13 makale araştırmanın çalışma grubunu oluşturmuştur. Çalışma grubu içerisinde yer alan tez ve makalelerin incelenmesinde araştırmacılar tarafından hazırlanan “Araştırma Değerlendirme Formu” kullanılmıştır. Çalışmalar; yayımlanma yıllarına, lisansüstü tezlerin türüne, yayımlandıkları enstitülere, araştırma modellerine, çalışma gruplarına, çalışma gruplarının büyüklüğüne, veri toplama araçlarına, veri analiz yöntemlerine ve kullanılan değişkenlere göre incelenmiştir. Araştırmaların incelen bu değişkenler açısından genel olarak çeşitlilik gösterdiği görülmüştür. Araştırmanın sonuçları, alanyazın ışığında tartışılarak önerilerde bulunulmuştur. 

Anahtar Kelimeler

Psikolojik danışma, süpervizyon, sistematik derleme

Examination of Studies on Supervision in Counseling in Turkey

Öz

The purpose of current research was to systematically examine the studies carried out on supervision in counseling in Turkey. For this purpose, postgraduate theses and articles published on the subject were reviewed in a comprehensive and structured way and their findings were synthesized by considering various inclusion and exclusion criteria. In order to determine the study group of the research, 89 graduate theses and 66 articles published between 2013–2022 were reached in the searches performed in YÖKTEZ and ULAKBİM databases between March 8 and April 2 in 2022, 10 graduate theses and 13 articles formed the study group of the research. The “Research Evaluation Form” prepared by the researchers was used in the analysis of theses and articles in the study group. Studies were examined according to the year of publication, the type of postgraduate thesis, the institutes they were published in, research models, study groups, size of study groups, data collection tools, data analysis methods, and variables used. It was observed that the studies vary in general in terms of these variables. The results of the research were discussed in the light of the literature and suggestions were made.

Anahtar Kelimeler

Counseling, supervision, systematic review

Kaynakça

• Aladağ, M., & Bektaş, D. Y. (2009). Examining individual-counseling practicum in a Turkish undergraduate counseling program. Eurasian Journal of Educational Research, 37, 53–70.
• Amanvermez, Y., Zeren, S. G., Erus, S. M., & Genç, A. B. (2020). Supervision and peer supervision in online setting: Experiences of psychological counselors. Eurasian Journal of Educational Research, 20(86), 249–268. doi: 10.14689/ejer.2020.86.12
• Atik, G., Çelik, E. G., Güç, E. ve Tutal, N. (2016). Psikolojik danışman adaylarının yapılandırılmış akran grup süpervizyonu sürecindeki metafor kullanımına ilişkin görüşleri. Ege Eğitim Dergisi, 17(2), 597–619. doi: 10.12984/egeefd.280759
• Atik, Z. (2017). Psikolojik danışman adaylarının bireyle psikolojik danışma uygulaması ve süpervizyonuna ilişkin değerlendirmeleri (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Aydın, F. (2022). Algılanan süpervizör tarzları ile süpervizyon doyumu arasındaki ilişkide psikolojik danışma öz-yeterliğinin aracı rolü (Yayımlanmamış doktora tezi). Trabzon Üniversitesi, Trabzon.
• Bakalım, O., Şanal-Karahan, F., & Şensoy, G. (2018). The effect of group supervision on the psychological counseling self-efficacy levels of psychological counseling candidates. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 9(4), 412–428. doi: 10.17569/tojqi.439769
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır? Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368–388. doi: 10.31592/aeusbed.598299
• Büyükgöze-Kavas, A. (2011). Bireysel ve grupla psikolojik danışma uygulamalarına yönelik bir değerlendirme. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(2). 411–432.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. D., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2019). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çekici, F., Avcı, R. ve Çolakkadıoğlu, O. (2017). Psikolojik danışmada postmodernist bir süpervizyon yöntemi: Yansıtıcı ekip uygulaması. Turkish Studies, 12(28), 175. doi: 10.7827/TurkishStudies.12511
• Daniels, J. A., & Larson, L. M. (2001). The impact of performance feedback on counseling self-efficacy and counselor anxiety. Counselor Education and Supervision, 41(2), 120–130. doi: 10.1002/j.1556-6978.2001.tb01276.x
• Daşcı, E. ve Yalçın, İ. (2018). Grupla psikolojik danışma ve grup liderlerine yönelik süpervizyon modelleri üzerine bir inceleme. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 8(49), 19–43.
• Denizli, S., Aladağ M., Bektaş, D. Y., Cihangir-Çankaya, Z. ve Özeke-Kocabaş, E. (2009). Psikolojik danışman eğitiminde bireyle psikolojik danışma uygulaması ve süpervizyonu: Ege Üniversitesi Örneği. Sözel bildiri. X. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, Çukurova Üniversitesi, Adana, Türkiye.
• Erbaş, M. M., Koç, İ. ve Esen E. (2020). Psikolojik danışman adaylarının süpervizyon sürecine ilişkin görüşlerinin incelenmesi: Manisa Celal Bayar Üniversitesi örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (53), 183–205. doi: 10.21764/maeuefd.607215
• Erkan Atik, Z., Arıcı, F. ve Ergene, T. (2014). Süpervizyon modelleri ve modellere ilişkin değerlendirmeler. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(42), 305–317.
• Eryılmaz, A. ve Mutlu, T. (2018). Gelişimsel kapsamlı süpervizyon modeline ilişkin psikolojik danışman adaylarının görüşlerinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(65), 123–141. doi: 10.17755/esosder.306932
• Giordano, A., Clarke, P., & Borders, L. D. (2013). Using motivational interviewing techniques to address parallel process in supervision. Counselor Education & Supervision, 52(1), 15–29. doi: 10.1002/j.1556-6978.2013.00025.x
• İlhan, T., Rahat, E. ve Yöntem, M. K. (2015). Psikolojik danışman adaylarının süpervizyon sürecinde yaşadıkları danışma kaygısına ve süpervizyon eğitimine yönelik deneyimlerinin incelenmesi. Sözel Bildiri. In annual National Conference of Guidance and Counseling, Mersin, Turkey.
• Kalkan, B. ve Can, N. (2019). Psikolojik danışman eğitiminde süpervizyon: Türkiye’deki mevcut durumun ve standartların araştırılması. Adıyaman University Journal of Educational Sciences, 9(2), 271–290. doi: 10.17984/adyuebd. 592894
• Karaçam, Z. (2013). Sistematik derleme metodolojisi: Sistematik derleme hazırlamak için bir rehber. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(1), 26–33. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/deuhfed/issue/46815/587078
• Koç, İ. (2013). Kişiler arası süreci hatırlama tekniğine dayalı süpervizyonun psikolojik danışman adaylarının psikolojik danışma becerilerine, özyeterlik ve kaygı düzeylerine etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
• Koçyiğit Özyiğit, M. (2019). “Bireyle psikolojik danışma uygulaması” dersinde grup süpervizyonu sürecinin incelenmesi: Bir durum çalışması (Yayımlanmamış doktora tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
• Koçyiğit Özyiğit, M. ve Erkan Atik, Z. (2021). Covid-19 sürecinde psikolojik danışma ve süpervizyon: # evdekal deneyimi. Başkent University Journal of Education, 8(1), 253–274.
• Koçyiğit, M. (2020). “Bireyle psikolojik danışma uygulaması” dersinde grup süpervizyonu sürecinin incelenmesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi-Journal of Qualitative Research in Education, 8(4), 1116–1146. doi: 10.14689/issn.2148-2624.8c.4s.3m
• Körük, S. ve Kara, A. (2019). Supervision models in psychological counseling. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(Özel Sayı), 51–63. doi: 10.17494/ogusbd. 548256
• Lambie, G. W., & Williamson, L. L. (2004). The challenge to change from guidance counseling to Professional school counseling: A historical proposition. Professional School Counseling, 8(2), 124–131.
• Lassiter, P. S., Napolitano, L., Culbreth, J. R., & Ng, K. M. (2008). Developing multicultural competence using the structured peer group supervision model. Counselor Education and Supervision, 47(3), 164–178. doi: 10.1002/j.1556-6978.2008.tb00047.x
• Meydan, B. (2014). Bireyle psikolojik danışma uygulamasında Mikro Beceri Süpervizyon Modeli'nin etkililiğinin incelenmesi: Ege Üniversitesi örneği (Yayımlanmamış doktora tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
• Meydan, B. (2019). Facilitative and hindering factors regarding the supervisory relationship based on supervisors' and undergraduate supervisees' opinions. Pegem Journal of Education and Instruction, 9(1), 171–208. doi: 10.14527/pegegog.2019.007
• Meydan, B. ve Kağnıcı, D. Y. (2018). Çokkültürlü süpervizyon ilişkisinin kurulması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 8(51), 2–28.
• Meydan, B. ve Koçyiğit-Özyiğit, M. (2016). Süpervizyon ilişkisi: Psikolojik danışma süpervizyonunda kritik bir öğe. Ege Eğitim Dergisi, 17(1), 225–257. doi: 10.12984/eed.74105
• Min, R. M. (2012). Impact of the supervisory relationship on trainee development. International Journal of Business and Social Science, 3(18), 168–177.
• Moher, D., Liberati, A., Tetzlaff, J., & Altman, D. G. (2009). Methods of systematic reviews and meta-analysis preferred reporting items for systematic reviews and meta-analyses: The PRISMA Statement. Journal of Clinical Epidemiology, 62(10), 1006–1012. doi: 10.1016/j.jclinepi.2009.06.005
• Özyürek, R. (2009). Okullarda psikolojik danışma ve rehberlik uygulamaları ve öğrencilere sağlanan süpervizyon olanakları: Ulusal bir tarama çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(32), 54–63.
• Ramos-Sanchez, L., Esnil, E., Goodwin, A., Riggs, S., Touster, L. O., Wright, L. K., & Rodolfa, E. (2002). Negative supervisory events: Effects on supervision and supervisory alliance. Professional Psychology: Research and Practice, 33(2), 197–202. doi: 10.1037/0735-7028.33.2.197
• Sarıçalı, M. (2014). Psikolojik danışman adaylarının kendini engelleme algılarının özgünlük düzeyleri ve aldıkları süpervizyon açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Sarıkaya, Y. (2017). Süpervizör rolleri, tarzları ve süpervizyon terapötik ittifakının psikolojik danışma öz yeterliği ile ilişkisi (Yayınlanmamış doktora tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
• Satıcı, B. (2014). Psikolojik danışman adaylarının psikolojik danışma öz-yeterlik algılarının mizah tarzları ve süpervizyon yaşantıları açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Siviş-Çetinkaya, R. ve Karaırmak, Ö. (2012). Psikolojik danışman eğitiminde süpervizyon. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(37), 107–121.
• Somerville, W., Marcus, S., & Chang, D. F. (2019). Multicultural competence–focused peer supervision: A multiple case study of clinical and counseling psychology trainees. Journal of Multicultural Counseling and Development, 47(4), 274–294. doi: 10.1002/jmcd.12158
• Şeker, U. (2019). Psikolojik danışman adaylarının problem çözme becerileri ve mesleki öz-yeterlik algılarının özerklik, süpervizyon yaşantıları ve meslek etiği ile ilişkilerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Türker, S. ve Bozkurt, E. (2022). 2019-2021 yılları arasında okul psikolojik danışmanlığına ilişkin ülkemizde yapılmış lisansüstü tezlerin incelenmesi. Academic Social Resources Journal, 7(35), 262–272. doi: 10.29228/ASRJOURNAL.57535
• Ülker Tümlü, G. (2019). Bireyle psikolojik danışma uygulaması süpervizyonunda ayrıştırıcı süpervizyon modeline dayalı grup süpervizyonu sürecinin yapılandırılması (Yayımlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Ülker Tümlü, G. ve Ceyhan, E. (2021). Bireyle psikolojik danışma uygulaması süpervizyonunun yapılandırılması: Bir eylem araştırması. Eğitim ve Bilim, 46(208), 293–313. doi: 10.15390/EB.2021.9364
• Whiston, S. C., & Coker, J. K. (2000). Reconstructing clinical training: Implications from research. Counselor Education and Supervision, 39(4), 228–253. doi: 10.1002/j.1556-6978.2000.tb01235.x
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, O. ve Voltan Acar, N. (2015). Psikolojik danışman eğitiminde süpervizyonun önemi ve grupla psikolojik danışmadaki rolü. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 341–356.
• Zeren, Ş. ve Yılmaz, S. (2011, Ekim). Bireyle psikolojik danışma uygulaması dersini alan öğrencilerin süpervizyona bakış açıları: Yeditepe üniversitesi örneği. Sözel Bildiri. XI. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, Selçuk, İzmir.