Mentörlük Etkileyiciliğinin Kariyer Farkındalığı ve Mesleki Beklentiler Üzerindeki Etkisine Yönelik Ampirik Bir Çalışma

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 1, 143 - 160, 02.01.2023

Vildan Bayram , Mesut Öztırak

Öz

Araştırmanın amacı, üniversite öğrencilerinin kariyer farkındalığı ve mesleki beklentileri üzerinde mentörlük etkileyiciliğinin etkisini tespit etmektir. Ayrıca demografik özelliklerin, mentörlük etkileyiciliği, kariyer farkındalığı ve mesleki beklenti üzerinde farklılık gösterip göstermediğine bakılmıştır. Araştırmada kullanılan anket formunda, “Kariyer Farkındalığı Ölçeği'', “Mentörlük Etkileyiciliği Ölçeği” ve “Mesleki Sonuç Beklentisi” ölçekleri kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini, Esenyurt Üniversitesi’nde öğrenim gören tesadüfi örnekleme yöntemiyle seçilmiş 412 öğrenci oluşturmuştur. Ölçek maddelerinin 2 gruplu değişkenlere göre farklılık gösterme durumu t-testi ile 3 ve daha fazla gruplu değişkenlere göre farklılık gösterme durumu ANOVA testi ile analiz edilmiştir. ANOVA testinde fark çıkması durumunda ikili karşılaştırma için Tukey testi kullanılmıştır. Ölçek maddeleri arasındaki ilişki Pearson korelasyon testi ile analiz edilmiştir. Ölçek maddeleri arasındaki etki ise regresyon testi ile analiz edilmiştir. Toplanan verilerin analizi sonucu mentörlük etkileyiciliğinin, öğrenim gören öğrencilerin kariyer farkındalıklarını ve mesleki beklentilerini, pozitif yönde anlamlı etkilediği tespit edilmiştir. Ayrıca mentörlük etkileyiciliği, kariyer farkındalığı ve mesleki beklenti değişkenlerinin; yaş, medeni durum, eğitim durumu, okuduğu bölüm, okuduğu bölümü sevip sevmemesi gibi demografik özelliklere göre anlamlı farklılık gösterdiği anlaşılmıştır. Bu sonuçlar doğrultusunda önerilerde bulunulmuştur. Çalışmanın, öğrencilerin kariyer farkındalıklarına ve mesleki beklentilerine olumlu etki yapacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Mentörlük Etkileyiciliği, Kariyer Farkındalığı, Mesleki Beklenti, Mentörlük, Kariyer, Farkındalık.

Teşekkür

İlgi ve yönlendirmeleriniz için teşekkür eder, saygılar sunarız.

Empirical Study on the Effect of Mentoring Effectiveness on Career Awareness and Professional Expectations

Öz

The aim of the research is to achieve the success of the university in training the career of the university and mentoring on it with pleasure. In addition, you did not show your demographic characteristics, Mentoring or not, above your Career and Professional expectations. The questionnaire form used in the research is about the “Career Development Scale”, “Mentoring Future” and “Result Expectation” programs. The education of the research consisted of 412 students at Esenyurt University using an imaginary sampling method. In terms of scale, it is the state of displaying appearance according to the 2-groups. In the case of the ANOVA test, Tukey's difference was used for case pairwise comparison. In-scale connectivity was analyzed with Pearson information. The international system was analyzed by regression testing in disease. The health assessments collected provided detailed information about the evaluation of schools, the information of practice schools and, in general, the school. In addition, mentoring attire, career style and behavior; age, marital status, educational status, destinations, likes and dislikes. Suggestions were made in line with these results. It is thought that the study will have a positive effect on students' career awareness and professional expectations.

Anahtar Kelimeler

Mentoring Effectiveness, Career Awareness, Professional Expectation, Mentoring, Career, Awareness.

Kaynakça

• Akyol, C., Ela, O. & Yener, O. (2018). Turizm Eğitimi Alan Üniversite Öğrencilerinin Mesleki Beklentileri ve Sosyo-Ekonomik Profilleri Üzerine Bir Araştırma. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 17(2), 648-665.
• Allen, T. D., Eby, L. T. & Lentz, E., (2006). Mentorship Behaviors and Mentorship Quality Associated with Formal Mentoring Programs: Closing the Gap Between Research and Practice. Journal of Applied Psychology, 91(3), 567–578.
• Bayram, V., & Öztırak, M. Üniversite Öğrencilerinin Kişilik Tipleri ile Girişimcilik Eğilimleri Arasındaki İlişkinin Demografik Özellikler Açısından İncelenmesi: Bir Vakıf Üniversitesi Örneği. OPUS International Journal of Society Researches, 18(44), 8119-8153.
• Bilgin, Z., & Melek, E. (2021). Ebelik Öğrencilerinin Güdülenme Düzeylerinin Mesleki Kariyer Plan arına Etkisi. Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(1), 44-52.
• Can, A. & Taylı, A. (2014). Ortaokul Öğrencilerinin Kariyer Gelişimlerinin İncelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 321-346.
• Colston, N., Thomas, J., Ley, M.T., Ivey, T. & Utley, J. (2017). Collaborating for Early‐ Age Career Awareness: A Comparison of Three Instructional Formats. Journal of Engineering Education, 106(2), 326-344.
• De Carlo, L. T. (1997). On the Meaning and Use of Kurtosis. Psychological Methods, 2(3), 292.
• Dinç, E. (2008). Meslek Seçiminde Etkili Faktörlerin İncelenmesi: Meslek Yüksekokulu-Muhasebe Programı Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (16), 90-106.
• Groeneveld, R. A., & Meeden, G. (1984). Measuring Skewness and Kurtosis. Journal of the Royal Statistical Society: Series D (The Statistician), 33(4), 391-399.
• Güner, O. (2021). Spor Bilimlerinde Öğrenim Gören Üniversite Öğrencilerinin Kariyer Farkındalıklarının İncelenmesi: Karadeniz Bölgesi Örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi / Sağlık Bilimleri Enstitüsü Rize
• Hjalager, A. M. (2003). Managers Of Smes–Career Shifts, İnter‐İndustry Mobility and Wages. Career Development International.
• Hopkins, K. D., & Weeks, D. L. (1990). Tests for Normality and Measures of Skewness and Kurtosis: Their Place in Research
• Reporting. Educational and Psychological Measurement, 50(4), 717-729.
• Ilter, İ. (2021). Lisans Öğrencilerinin Akademik Başarıları ve Kariyer Kararı Öz-Yeterliklerinin Lisansüstü Eğitim Niyetlerine Etkisi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 11 (1), 1-13. Retrieved From Https://Dergipark.Org.Tr/En/Pub/Higheredusci/İssue/62177/889565
• Kahraman, M. (2012). Bilişim Teknolojileri Öğretmen Adaylarının Mesleki Gelişiminde E-Mentörlük. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Anabilim Dalı, Eğitim Bilimleri, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir
• Kılınç, U., & Alparslan, A. M. (2014). Yükseköğretimde Mentörlük: Mentör ve Menti Bakış Açılarını Belirlemeye Yönelik Bir Uygulama. Yükseköğretim Dergisi, 4(2), 91-101.
• Kuzgun, Y. (2003). Meslek Rehberliği ve Danışmanlığına Giriş. Ankara: Nobel.
• Kuzgun, Y. (2009). Meslek Rehberliği ve Danışmanlığına Giriş. Ankara: Nobel.
• Kuzu, A., Kahraman, M. & Odabaşı, H. F. (2012). Mentörlükte Yeni Bir Yaklaşım: E-Mentörlük. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(4), 173–183.
• Lent, R. W., Brown, S. D. & Hackett, G. (2002). Social Cognitive Career Theory. Career Choice and Development. Journal of Vocational Behavior, 45(1): 79-122.
• Manza, G. & Wiley, T. (2005). How to Build a Successful Mentoring Program: Using the Elements of Effective Practice. Alexandria, V.A.: MENTOR/National Mentoring Partnership.
• Meager, N., Tyers, C., Perryman, S., Rick, J. & Willison, R. (2002). Awareness, Knowledge and Exercise of İndividual Employment Rights. Employment Relations Research Series, 15.
• Moors, J. J. A. (1988). A Quantile Alternative for Kurtosis. Journal of the Royal Statistical Society: Series D (The Statistician), 37(1), 25-32.
• Özdaşlı, K., Kanten, S., & Kanten, Ö. G. P. (2009). Yöneticilerin Kariyer İlerleme Arzusu ile Örgütsel Bağlılıklarının, Akıl Hocalığı Eğilimlerine Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 229-243.
• Öztırak, M., (2022) Pisokolojik Güçlendirmenin Öz Liderliğe Etkisinde Proaktif Kişiliğin Aracı Rolü: Havacılık Sektörüne Yönelik Bir Araştırma, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Öztırak M. & Kaplan B.(2019), İşkoliklik ve Girişimci Kişilik Özellikleri: Eğitmenler Üzerine Bir Çalışma, Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi,Sayı:93: 348.
• Öztürk, M. (2020). Üniversite Kariyer Gelişim Programının Öğrencilerin Kariyer Farkındalığı, Karar Verme Yetkinliği ve Stresi Üzerindeki Etkisi. Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı. İstanbul.
• Sığrı, Ü., & Gürbüz, S. (2011). Akademik Başarı ve Kişilik İlişkisi: Üniversite Öğrencileri Üzerinde Bir Araştırma. Savunma Bilimleri Dergisi, 10(1), 30-48.
• Tunç, F., (2020) Yükseköğretimde Öğrenci Mentörlük Algısı: Devlet ve Vakıf Üniversiteleri Açısından Bir İnceleme Yükseköğretimde Öğrenci Mentörlük Algısı: Devlet ve Vakıf Üniversiteleri Açısından Bir İnceleme Yüksek Lisans Tezi Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Uras, M. & Kunt, M. (2006). Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğinden Beklentileri ve Beklentilerinin Karşılanmasını Umma Düzeyleri, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(19), 71-83.
• Yaşar, O.M. & Sunay, H. (2019). Spor Bilimleri Öğrencilerine Yönelik Kariyer Farkındalığı Ölçeğinin (KFÖ) Geliştirilmesi. Çomü Spor Bilimleri Dergisi. 2(1), 7-22.
• Yirci, R., Karakose, T., Uygun, H., & Ozdemir, T. Y. (2016). Turkish Adaptation of the Mentorship Effectiveness Scale: A Validity and Reliability Study. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 12(4), 821-832.