The Mediating Role of Early Maladaptive Schemas in the Relationship between Self-Compassion and Emotional Autonomy in High School Students

Yıl 2021, , 4360 - 4399, 15.09.2021

Lokman Koçak , Eyüp Çelik

https://doi.org/10.26466/opus.906143

Cited By: 3

Öz

The aim of this study is to examine the mediating role of early maladaptive schemas in the relationship between self-compassion and emotional autonomy in high school students. The study group consists of a total of 556 high school students, 296 female (53.2%) and 260 male (46.8%), who were studying at different high schools in Kocaeli province in 2019-2020 academic year. The participants were aged between 14 and 16, with an average age of 15.2. As data collecting tools, “Emotional Autonomy Scale for Adolescents”, “The Self-Compassion Scale for Adolescents” and “Early Maladaptive Schema Questionnaires Set for Children and Adolescents between the Ages of 10-16” were used. In the study, the relationships between self-compassion, emotional autonomy, and early maladaptive schemas were examined using regression-based mediation analysis and correlation analysis. Furthermore, a bootstrap method was used to examine the direct and indirect effects in the mediation model. According to the relevant literature, mediation models were established by taking the schema areas into consideration, and the mediating role of early maladaptive schemas was tested accordingly. The findings showed that early maladaptive schemas has a mediating effect on the relationship between self-compassion and emotional autonomy. The findings obtained are discussed in the context of the relevant literature.

Anahtar Kelimeler

Adolescence, emotional autonomy, self-compassion, early maladaptive schemas

Lise Öğrencilerinde Öz-Şefkat ile Duygusal Özerklik Arasındaki İlişkide Erken Dönem Uyumsuz Şemaların Aracı Rolü

Öz

Bu araştırmanın amacı, lise öğrencilerinde öz-şefkat ile duygusal özerklik arasındaki ilişkide erken dönem uyumsuz şemaların aracı rolünün incelenmesidir. Araştırmanın çalışma grubu, 2019-2020 eğitim-öğretim yılında Kocaeli ilinde öğrenim görmekte olan 296 kadın (%53.2) ve 260 erkek (%46.8) olmak üzere toplam 556 lise öğrencisinden oluşmaktadır. Yaşları 14 ile 16 yaş arasında değişen katılımcıların yaş ortalaması 15.2’dir. Araştırmanın verileri; “Ergenler için Duygusal Özerklik Ölçeği”, “Ergenler için Öz-Şefkat Ölçeği” ve 10-16 Yaş Çocuk ve Ergenler için Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı ile toplanmıştır. Araştırmada öz-şefkat, duygusal özerklik ve erken dönem uyumsuz şemalar arasındaki ilişkiler regresyona dayalı aracılık analizi ve korelasyon analizi ile incelenmiştir. Ayrıca, test edilmeye çalışılan aracı modeldeki doğrudan ve dolaylı etkiler bootstrap yöntemi ile belirlenmiştir. İlgili alanyazın ışığında, şema alanları dikkate alınarak aracılık modelleri kurulmuş ve bu doğrultuda erken dönem uyumsuz şemaların aracı rolü sınanmıştır. Araştırma sonucunda erken dönem uyumsuz şemaların öz-şefkat ile duygusal özerklik arasındaki ilişkide aracılık etkisine sahip olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlar ilgili alanyazın bağlamında tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ergenlik, duygusal özerklik, öz-şefkat, erken dönem uyumsuz şemalar

Kaynakça

• Adams, G. (2000). Adolescent development the essential readings. New Jersey: Blackwell Publishers.
• Akman, Y., Abaslı, K. ve Polat, Ş. (2018). Duygusal özerklik, öğrenci yılmazlığı, öğretmene güven ve problem çözme becerilerine yönelik algı arasındaki ilişkilerin öğrenci görüşlerine göre incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(3), 987-1012. DOI: 10.17152/gefad.397455
• Ayas, T. ve Pişkin, M. (2011). Lise öğrencileri arasındaki zorbalık olaylarının cinsiyet, sınıf düzeyi ve okul türü bakımından incelenmesi. İlköğretim Online, 10(2), 550-568.
• Balsamo, M., Carlucci, L., Sergi, M. R., Klein Murdock, K. and Saggino A. (2015). The mediating role of early maladaptive schemas in the relation between co-rumination and depression in young adults. PLoS ONE, 10(10), 1-14. DOI: 10.1371/journal. pone.0140177
• Barlow, M. R., Turow, R. E. G. and Gerhart, J. (2017). Trauma appraisals, emotion regulation difficulties, and self-compassion predict posttraumatic stress symptoms following childhood abuse. Child Abuse & Neglect, 65, 37-47. DOI: 10.1016/j.chiabu.2017.01.006
• Bayramoğlu, A. (2011). Self-compassion in relation to psychopathology (Doctoral Dissertation). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Bektaş, D. Y. (2004). Ergenlerde beden imgesi üzerine bir çalışma. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(22), 67-75.
• Besharat, M. A., Keshavarz, S. and Lavasani, M. G. (2015). Mediating role of self-compassion and self-control in the relationship between early maladaptive schemas and quality of life. Developmental Pschology: Iranian Psychologists, 11(44), 341-355.
• Beyers, W. and Goossens, L. (1999). Emotional autonomy, psychosocial adjustment and parenting: Interactions, moderating and mediating effects. Journal of Adolescence, 22, 753-769. DOI: 10.1006/jado.1999.0268
• Bosmans, G., Braet, C. and Vlierberghe, L. V. (2010). Attachment and Symptoms of Psychopathology: Early Maladaptive Schemas as a Cognitive Link? Clinical Psychology and Psychotherapy, 17, 374-385. DOI: 10.1002/cpp.667
• Burwell, R. A. and Shirk, S. R. (2006). Self processes in adolescent depression: The role of self-worth contingencies. Journal of Resarch on Adolescence, 16, 479-490. DOI: 10.1111/j.1532-7795.2006.00503.x
• Büyüköztürk, Ş. (2019). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni SPSS uygulamaları ve yorum (Geliştirilmiş 26. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Carlucci, L., D’Ambrosio, I., Innamorati, M., Saggino, A. and Balsamo, M. (2018). Psychology Research and Behavior Management, 11, 133-144. DOI: 10.2147/PRBM.S144907.
• Chen, Z. Y. and Dornbusch, S. M. (1998). Relating aspects of adolescent emotional autonomy to academic achievement and deviant behavior. Journal of Adolescent Research, 13, 293-319. DOI: 10.1177/0743554898133004
• Cicognani, E. and Zani, B. (2014). Alcohol use among Italian university students: The role of sensation seeking, peer group norms and self-efficacy. Journal of Alcohol and Drug Education, 55(2), 17-36.
• Deniz, M., Çok, F. ve Duyan, V. (2013). Ergenlikte özerklik: Duygusal Özerklik Ölçeği’nin ergenler için uyarlanması ve yapı geçerliği çalışması. Eğitim ve Bilim, 38(167), 352-363.
• Diedrich, A., Grant, M., Hofmann, S. G., Hiller, W. and Berking, M. (2014). Self-compassion as an emotion regulation strategy in major depressive disorder. Behaviour Research and Therapy, 58, 43-51. DOI: 10.1016/j.brat.2014.05.006
• Diehm, R. and Armatas, C. (2004). Surfing: An avenue for socially acceptable risk-taking, satisfying needs for sensation seeking and experience seeking. Personality and Individual Differences, 36, 663-677. DOI: 10.1016/S0191-8869(03)00124-7
• Donohew, L., Zimmerman, R. S., Cupp, P. S., Novak, S., Colon, S. and Abell, R. (2000). Sensation seeking, impulsive decision-making, and risky sex: Implications for risk-taking and design of interventions. Personality and Individual Differences, 28, 1079-1091. DOI: 10.1016/S0191-8869(99)00158-0
• Dunn, M., Tarter, R. E., Mezzich, A. C., Vanyukov, M., Kirisci, L. and Kirillova, G. (2002). Origins and consequences of child neglect in substance abuse families. Clinical Psychology Review, 22(7), 1063-1090. DOI: 10.1016/s0272-7358(02)00132-0
• Erçevik A. (2014). Lise öğrencilerinin duygusal özerklik ve sosyal destek düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Eskin, M., Ertekin, K., Harlak, H. ve Dereboy, Ç. (2008). Lise öğrencisi ergenlerde depresyonun yaygınlığı ve ilişkili olduğu etmenler. Türk Psikiyatri Dergisi, 19(4), 382-389.
• Farrell, J. M., Reiss, N. and Shaw, I. A. (2015). Şema terapi: Klinisyenin rehberi (Çev. S. G. Alkan ve E. Alkan). İstanbul: Psikonet Yayınları (Orijinal çalışma basım tarihi 2014).
• Fırıncı, C. (2019). Öz şefkat, minnettarlık ve bağışlayıcılığın erken dönem uyumsuz şemalar ve ayrılık uyumu arasındaki ilişkide aracı rolü: Bir karma yöntem araştırması (Yüksek Lisans Tezi). TED Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Finlay-Jones, A. L., Rees, C. S. and Kane, R. T. (2015). Self-compassion, emotion regulation and stress among Australian psychologists: Testing an emotion regulation model of self-compassion using structural equation modeling. PLOS ONE, 10(7). DOI: 10.1371/journal.pone.0133481
• Germer, C. K. (2020). Öz şefkatli farkındalık: Tahrip edici duygularla başa çıkabilmek (Çev. H. Ü. Haktanır). İstanbul: Diyojen Yayıncılık (Orijinal çalışma basım tarihi 2009).
• Gilbert, P. (2009). Introducing compassion-focused therapy. Advances in Psychiatric Treatment, 15, 199-208.
• Gilbert, P. and Procter, S. (2006). Compassionate mind training for people with high shame and self-criticism: Overview and pilot study of a group therapy approach. Clinical Psychology and Psychotherapy, 13, 353-379. DOI: 10.1002/cpp.507
• Gökçe, S., Önal Sönmez, A., Yusufoğlu, C., Yulaf, Y. ve Adak, İ. (2017). Erken dönem uyumsuz şemaların ergenlik dönemi depresif bozuklukla ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 18(3), 283-291.
• Güner, O. (2013). 10-16 Yaş Çocuk ve Ergenler için Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımının (ÇEŞÖT) geçerlik, güvenirlik ve norm çalışması (Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Güney, M. A. (2017). Ergenlerde duygusal özerklik, sosyal destek ve öznel iyi oluş arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Güzey, A. (2020). Erken dönem uyum bozucu şema alanları ile mülteci yardım çalışanlarındaki ikincil travmatik stresi arasındaki ilişki üzerinde öz-şefkatin aracı rolü (Yüksek Lisans Tezi). Başkent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Hayes, A. F. (2013). Introduction to mediation, moderation, and conditional process analysis: A regression-based approach. New York: Guilford Press.
• Henderson L. and Zimbardo F. G. (1998). Syness. Encyclopedia of mental health. San Diego: Academic Press. Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri (26. Basım). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Kaya, Y. and Aydın, A. (2020). The mediating role of early maladaptive schemas in the relationship between attachment and mental health symptoms of university students. Journal of Adult Development, 28(5), 1-10. DOI: 10.1007/s10804-020-09352-2
• Kendall-Tackett, K. (2002). The health effects of childhood abuse: Four pathways by which abuse can influence health. Child Abuse & Neglect, 26(6–7), 715-729. DOI: 10.1016/S0145-2134(02)00343-5
• Koçak, L. (2020). Investigation of the relationship between early maladaptive schemas and academic expectations stress among high school students. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 10(57), 321-342.
• Koçak, L. and Seçer, İ. (2018). Lise öğrencilerinde okul tükenmişliği ile depresyon ve kaygı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 47(2), 601-622. DOI: 10.14812/cuefd.372054
• Loose, C., Graaf, P. and Zarbock, G. (2018). Çocuk ve ergenler için şema terapi (Çev. N. Azizlerli, Y. Yürüker, İ. G. Şan, Ö. Koç ve Z. Karabuda). İstanbul: Psikonet Yayınları (Orijinal çalışma basım tarihi 2013.)
• Masomi, R., Hejazi, M. and Sobhi, A. (2014). The relationship between depression and early maladaptive schemas, obsessive rumination and cognitive emotion regulation. Indian Journal of Fundamental and Applied Life Sciences, 4 (S3), 1159-1170.
• Mesquita, B. (2001). Emotions in collectivist and individualist contexts. Journal of Personality and Social Psychology, 80(1), 68-74. DOI: 10.1037/0022-3514.80.1.68
• Neff, K. D. (2003a). Self-compassion: An alternative conceptualization of a healthy attitude toward oneself. Self and Identity, 2(2), 85-102. DOI: 10.1080/15298860390129863
• Neff, K. D. (2003b). The development and validation of a scale to measure self-compassion. Self and Identity, 2(3), 223-250. DOI: 10.1080/15298860390209035
• Neff, K. D., Kirkpatrick, K. L. and Rude, S. S. (2007). Self-compassion and adaptive psychological functioning. Journal of Research in Personality, 41(1), 139-154. DOI: 10.1016/j.jrp.2006.03.004
• Neff, K. D. and McGehee, P. (2010). Self-compassion and psychological resilience among adolescents and young adults. Self and Identity, 9(3), 225-240. DOI: 10.1080/15298860902979307
• Neff, K. D., Pisitsungkagarn, K. and Hsieh, Y. P. (2008). Self-Compassion and selfconstrual in the United States, Thailand, and Taiwan. Journal of Cross-Cultural Psychology, 39, 267-285. DOI: 10.1177/0022022108314544
• Neff, K. D., Rude, S. S. and Kirkpatrick, K. L. (2007). An examination of self-compassion in relation to positive psychological functioning and personality traits. Journal of Research in Personality, 41(4), 908-916. DOI: 10.1016/j.jrp.2006.08.002
• Neff, K. D. and Vonk, R. (2009). Self‐compassion versus global self‐esteem: Two different ways of relating to oneself. Journal of Personality, 77(1), 23-50. DOI: 10.1111/j.1467-6494.2008.00537.x
• Noom, M. J. (1999). Adolescent autonomy: Characteristic and correlates. Delft: Eburon.
• Noom, M. J., Dekovic, M. and Meeus, W. H. J. (2001). Conceptual analysis and measurement of adolescent autonomy. Journal of Youth and Adolescence, 30, 577-595.
• Özdemir, Y. ve Çok, F. (2011). Ergenlikte özerklik gelişimi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(36), 152-164.
• Öztürk, S. (2019). Ergenlerde bilişsel esneklik ve duygusal özerklik: bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin aracı rolü (Yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Özyürek, A. ve Demiray, K. (2010). Yurtta ve ailesi yanında kalan ortaöğretim öğrencilerinin kaygı düzeylerinin karşılaştırılması. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 11(2), 247-256.
• Pallant, J. (2017). SPSS kullanma kılavuzu: SPSS ile adım adım very analizi (2. Baskı). (Çev: S. Balcı ve B. Ahi). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Paxton, S. J., Schutz, H. K., Wertheim, E. H. and Muir, S. L. (1999). Friendship clique and peer influences on body image concerns, dietary restraint, extreme weight-loss behaviors, and binge eating in adolescent girls. Journal of Abnormal Psychology, 108(2), 255-266. DOI: 10.1037/0021-843X.108.2.255
• Plotnik, R. (2009). Psikolojiye giriş (Çev. T. Geniş). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Preacher, K. J. and Kelley, K. (2011). Effect size measures for mediation models: Quantitative strategies for communicating indirect effects. Psychological Methods, 16, 93-115. DOI: 10.1037/a0022658
• Raes, F., Pommier, E., Neff, K. D. and Van Gucht, D. (2011). Construction and factorial validation of a short form of the self‐compassion scale. Clinical Psychology & Psychotherapy, 18(3), 250-255. DOI: 10.1002/cpp.702
• Ravndal, E., Lauritzen, G., Frank, O., Jansson, I. and Larsson, J. (2001). Childhood maltreatment among norwegian drug abusers in treatment. International Journal of Social Welfare, 10(2), 142–147. DOI: 10.1111/1468-2397.00164
• Rendon, K. P. (2006). Understanding alcohol use in college students: A study of mindfulness, self-compassion, and psychological symptoms (Doctoral Dissertation). The University of Texas, Austin.
• Richardson, G. (2005). Early maladaptive schemas in a sample of British adolescent sexual abusers: Implications for therapy. Journal of Sexual Aggression, 11(3), 259-276. DOI: 10.1080/13552600500402419
• Roelofs, J., Onckels, L. and Muris, P. (2013). Attachment quality and psychopathological symptoms in clinically referred adolescents: The mediating role of early maladaptive schema. Journal of Child and Family Studies, 22, 377-385.
• Roelofs, J., Lee, C., Ruijten, T. and Lobbestael, J. (2011). The Mediating Role of Early Maladaptive Schemas in the Relation between Quality of Attachment Relationships and Symptoms of Depression in Adolescents. Behavioural and Cognitive Psychotherapy, 39, 471-479. DOI: 10.1017/S1352465811000117
• Russell, S. T. and Bakken, R. J. (2002). Development of autonomy in adolescence. Cooperative Extension, Institute of Agriculture and Natural Resources, University of Nebraska-Lincoln.
• Sarıcaoğlu, H. (2011). Üniversite öğrencilerinde psikolojik iyi olma düzeylerinin kişilik özellikleri ve öz anlayış açısından incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Sarıtaş, D. ve Gençöz, T. (2011). Psychometric properties of “Young schema questionnaire-short form 3” in a Turkish adolescent sample. Journal of Cognitive and Behavioral Psychotherapies, 11(1), 83-96.
• Sevim, S. A., Doğan Laçin, B. G., Aşçıoğlu Önal, A. ve Avşar, V. (2019). Farklı yaşlardaki gençlerin benmerkezlilik eğilimleri ve akılcı olmayan inançlarının karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 52(3), 685-712. DOI: 10.30964/auebfd.521994
• Steinberg, L. (2013). Ergenlik (Çev. F. Çok). Ankara: İmge Kitabevi.
• Steinberg, L. and Silverberg, S. B. (1986). The vicissitudes of autonomy in early adolescence. Child Development, 57, 841- 851.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenirlik ve geçerlik. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Tatar, A., Bildik, T., Yektaş, Ç., Hamidi, F. ve Özmen, H. E. (2016). Duygusal özerklik ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması ve klinik başvurusu olmayan ergen öğrencilerde duygusal özerkliğin incelenmesi. Nobel Medicus, 12(1), 39-48.
• Thimm, J. C. (2017). Relationships between early maladaptive schemas, mindfulness, self-compassion, and psychological distress. International Journal of Psychology and Psychological Therapy, 17(1), 3-17.
• Thompson, B. L. and Waltz, J. (2008). Self‐compassion and PTSD symptom severity. Journal of Traumatic Stress, 21(6), 556-558. DOI: 10.1002/jts.20374
• Triandis, H. C. and Suh, E. M. (2002). Cultural influences on personality. Annual review of psychology, 53(1), 133-160.
• van Vreeswijk, M., Broarsen, J. and Nadort, M. (Eds.). (2012). The wiley-blackwell handbook of schema therapy: Theory, research, and practice. UK: A John Wiley & Sons.
• Vatan, S. (2019). Duygu düzenlemenin şahdamarı: Öz-şefkat. PiVOLKA, 9(31), 1-4.
• Vettese, L. C., Dyer, C. E., Li, W. L. and Wekerle, C. (2011). Does self-compassion mitigate the association between childhood maltreatment and later emotion regulation difficulties? A preliminary investigation. International Journal Mental Health Addiction, 9, 480-491. DOI: 10.1007/s11469-011-9340-7
• Wei, M., Liao, K. Y., Ku, T. and Shaffer, P. A. (2011). Attachment, Self-Compassion, Empathy, and Subjective Well-Being Among College Students and Community Adults. Journal of Personality, 79(1), 191-200. DOI: 10.1111/j.1467-6494.2010.00677.x
• Wenar, C. and Kerig, P. (2000). Developmental psychopathology: From infancy through adolescence (4th ed.). New York: McGraw-Hill.
• Yakın, D. (2015). Erken dönem uyumsuz şemalar ve iyi oluş arasındaki ilişkiye yönelik bütünleyici bir bakış: Erken dönem anılar, öz-şefkat ve duygu düzenleme (Doctoral Dissertation). ODTÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yakın, D., Gençöz, T., Steenbergen, L. and Arntz, A. (2019). An integrative perspective on the interplay between early maladaptive schemas and mental health: The role of self‐compassion and emotion regulation. Journal of Clinical Psychology, 75, 1098-1113. DOI: 10.1002/jclp.22755
• Yavuzer, H. (2000). Çocuk eğitimi el kitabı (4. Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yıldırım, M. (2018). Ergenlere yönelik öz-şefkat geliştirme programının öz-şefkat, kendine şefkat vermekten korkma ve öznel iyi oluş üzerindeki etkililiğinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Yıldırım, M. ve Sarı, T. (2018). Öz-şefkat ölçeği kısa formunun Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(4), 2502-2517.
• Young, J. E. (1999). Cognitive therapy for personality disorders: A schema-focused approach (3rd edition). Florida, FL: Professional Resource Press.
• Young, J. E. and Klosko, J. S. (2011). Hayatı yeniden keşfedin (Çev. S. Kohen ve D. Güler,). İstanbul: Psikonet Yayınları (Orijinal çalışma basım tarihi 1993).
• Young, J. E., Klosko, J. S. and Weishaar, M. E. (2003). Schema therapy: Apractitioner’s guide. New York: The Guilford Press.
• Young, J. E., Klosko, J. S. and Weishaar, M. E. (2009). Şema terapi (Çev: T. Soylu). İstanbul: Litera Yayıncılık.
• Zhao, X., Lynch Jr, J. G. and Chen, Q. (2010). Reconsidering Baron and Kenny: Myths and truths about mediation analysis. Journal of Consumer Research, 37(2), 197-206. doi: 10.1086/651257
• Zimmer-Gembeck, M. J. and Collins, W. A. (2006). Autonomy Development during Adolescence. In G. R. Adams and M. D. Berzonsky (Eds.), Handbook of Adolescence, (p.175-204). Malden, MA: Blackwell.