The Relationship Between Educational Workers’ Emotional Intelligence And Levels Of Burnout

Yıl 2015, Cilt: 5 Sayı: 8, 133 - 154, 23.07.2016

Ali Ünal Murat Önal

Öz

The latest management theories indicate that rational as well as social and emotional elements should be brought to the fore in an organization for said organization to be successful. As a result of this development, studies analysing factors influencing workers’ organizational behaviour have increased. One of the studied aspects is the burnout experienced by workers. One of the many factors affecting workers’ burnout is their emotional intelligence. This study aims at exploring the possibility of a relationship between educational workers’ emotional intelligence and their levels of burnout. The study’s sample consists of 1049 teachers and managers selected from all over Turkey. As a result of the correlation analysis, it has been found that there was a relationship between educational workers’ emotional intelligence and their levels of burnout. Moreover, it has been determined that there was a negative relationship between educational workers stress management abilities and burnout, and a positive relationship between their interpersonal skills and burnout. In light of these findings and considering the fact that skills pertaining to emotional intelligence can be improved, it has been proposed that stress management abilities of educational workers should be improved and further studies should be conducted to explore factors leading to educational workers’ with interpersonal skills to experience more burnout

Anahtar Kelimeler

Emotional Intelligence, burnout, teacher, educational workers

Eğitim İşgörenlerinin Duygusal Zekâları İle Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişki

Öz

Son ortaya çıkan yönetim kuramları, örgütlerin başarılı olması için örgütte hem rasyonel hem de sosyal ve duygusal ögelerin ön plana çıkartılması gerektiğine işaret etmektedir. Bu gelişmenin sonucu olarak çalışanların örgütsel davranışına etki eden hususlar daha fazla araştırılmaya baş- lanmıştır. Araştırılan hususlardan birisi de çalışanların tükenmişliğidir. Çalışanların tükenmişliğine etki edecek pek çok faktörden birisi de çalışanların duygusal zekâsıdır. Bu çalışmada, eğitim işgörenlerinin duygusal zekâları ile tükenmişlik düzeyleri arasında ilişki olup olmadığını ortaya koymak amaçlanmıştır. Çalışmanın örneklemini Türkiye genelinden seçilen 1049 öğretmen ve yönetici oluşturmaktadır. Yapılan korelasyon analizi sonucunda eğitim işgörenlerinin duygusal zekâları ile tükenmişlik düzeyleri arasında ilişki bulunduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, eğitim işgö- renlerinin stres yönetimi yetenekleri ile tükenmişlikleri arasında negatif, kişiler arası yetenekleri ile tükenmişlikleri arasında pozitif ilişki olduğu da tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular doğrultusunda, duygusal zekâ yeteneklerinin geliştirilebilir olması da dikkate alınarak eğitim çalışanlarının özellikle stres yönetimi yeterliklerinin geliştirilmesi ve eğitim çalışanlarının kişiler arası ilişki yeteneğine sahip olanların daha fazla tükenmişlik yaşamalarına neden olan etkenlerin başka araştırmalarla ortaya konulması önerileri getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Duygusal zekâ, tükenmişlik, öğretmen, eğitim işgöreni

Kaynakça

• Abraham, R. (1999). Emotional intelligence in organizations: A conceptualization. Genetic, Social, and General Psychology Monographs, 125, 209-224.
• Acar, F. (2001). Duygusal Zekâ Yeteneklerinin Göreve Yönelik ve İnsana Yönelik Liderlik Davranışları İle İlişkisi(Yayınlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul
• Aslan, Ş. (2009). Duygusal zekâ ve dönüşümcü etkileşimci liderlik. Ankara: Nobel Yayın dağıtım.
• Aydın Pehlivan, İ.(2002). İş Yaşamında Stres. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Baltaş, Z. (2006). İnsanın Dünyasını Aydınlatan ve İşine Yansıyan Işık: Duygusal Zekâ (3.Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Baltaş, A. (2010). Adı yeni konmuş bir olgu: işyerinde yıldırma. Erişim: http: //www.balta Baltaş.com/makaleler.asp
• Bar-On, R. (1997). Bar-On emotional quotient inventory (EQi): Technical Manual. Toronto, CN: Multi-Health Systems.
• Baymur, F. (1994). Genel Psikoloji. İstanbul: Inkılap Kitabevi
• Burnak, Ö. (2007). Örgütsel tükenmişlik kamu ve özel işletmelerdeki çalışanlara yönelik bir uygulama (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Dumlupı- nar Üniversitesi, Kütahya.
• Carmeli, A., & Josman, Z. E. (2006). The relationship among emotional ıntelligence, task performance, and organizational citizenship behaviors. Human Performance, 19(4), 403-419.
• Cemaloğlu, N. & Erdemoğlu, D. Ş. (2007). Öğretmenlerin mesleki tü- kenmişlik düzeylerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), 465–484.
• Chan, D. W. (2006). Emotional intelligence and components of burnout among Chinese secondary school teachers in Hong Kong. Teaching and Teacher Education, 22, 1042-1054.
• Cooper, R. K., & Sawaf, A. (1999). Liderlikte duygusal zekâ. (Çev. B. Sancar, ve Z. B. Ayman). İstanbul: Sistem Yayıncılık,
• Côté, S., & Miners, C. T. H. (2006). Emotional intelligence, cognitive intelligence, and job performance. Administrative Science Quarterly, 51, 1-28.
• Çam, O. (1991). Hemşirelerde tükenmişlik ve çeşitli değişkenlere göre incelenmesi (Yayınlanmamış, doktora tezi), Ege Üniversitesi, İzmir.
• Çimen, M.(2000). Türk silahlı kuvvetleri sağlık personelinin tükenmişlik, iş doyumu, kuruma bağlılık ve işten ayrılma niyetlerine ilişkin bir alan araştırması(Yayınlanmamış doktora tezi). Gn. Kur. Bşk.lığı GATA, Ankara.
• Çokluk, Ö. (1999). Zihinsel ve işitme engelliler okullarında görev yapan yönetici ve öğretmenlerde tükenmişliğin kestirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Dökmen, Ü. (2005). Küçük şeyler (5.Baskı). İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Eren, E. (1989). Yönetim psikolojisi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Yayınları.
• Ersoy Yılmaz, S., Yazıcı, N., & Yazıcı, H. (2014) Öğretmen ve yönetici öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 24, 135-157. Doi: http://dx.doi.org/ 10. 11611/JMER,
• Goleman D. (2005). İş başında duygusal zekâ. (Çeviren: Handan Balkara) İstanbul: Varlık Yayınları.
• Goleman, D. (2000). Leadership That gets results. Harvard Business Review, 78(2), 78-90.
• Goleman, D. (2004). Duygusal zekâ neden IQ’dan daha önemlidir? (Çeviren: Banu Seçkin Yüksel) İstanbul: Varlık Yayınları.
• Güllüce, A. Ç. (2006). Mesleki tükenmişlik ve duygusal zekâ arasındaki ilişki (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Güllüce, A. Ç., & İşcan, Ö. F. (2010), Mesleki tükenmişlik ve duygusal zekâ arasındaki ilişki. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 5 (2), 7-29.
• Hock, R. (1988). Professional burnout among public school teachers. Public Personnel Management, 17 (2), 12- 16.
• Hoy, W. K., & Miskel, C. (2010). Eğitim Yönetimi: Teori, Araştırma ve Uygulama (Çeviri Editörü: Selahattin Turan). Ankara: Nobel.
• Ilgın, B. (2010). Örgütsel vatandaşlık davranışlarının oluşumunda ve sosyal kaytarma ile ilişkisinde, duygusal zekâ ve lider üye etkile- şiminin rolü (Yayınlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Izgar, H. (2001). Okul yöneticilerinde tükenmişlik. Ankara: Nobel Yayın.
• Karaman, P. (2009), Örgütsel adalet algısı ile tükenmişlik arasındaki iliş- kinin incelenmesine yönelik öğretmenler üzerinde bir uygulama (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Konakay, G. (2013). Akademisyenlerde duygusal zekâ faktörlerinin tü- kenmişlik faktörleri ile ilişkisine yönelik bir araştırma: kocaeli üniversitesi örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 15 (1), 121-144.
• Mayer, J. D., Salovey, P., & Caruso, D. R. (2004). Emotional intelligence: theory, findings, and implications. Psychological Inquiry, 15, 197- 215.
• Meyer, J. P., Stanley, D. J., Herscovitch, L., & Topolnytsky, L. (2002). Affective, continuance, and normative commitment to the organization: A meta-analysis of antecedents, correlates and consequences. Journal of Vocational Behavior, 61, 20-52.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2010). Millî eğitim İstatistikleri Örgün eğitim 2009–2010. Erişim: http://sgb.meb.gov.tr/
• Oral, L. ve Köse S. (2011). Hekimlerin duygusal emek kullanımı ile iş doyumu ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkiler üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(2), 463-492.
• Örmen, U. (1993). Tükenmişlik duygusu ve yöneticiler üzerinde bir uygulama(Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Saban, A. (2010). Çoklu zekâ kuramı ve türk eğitim sistemine yansıması. Ankara: Nobel Yayın.
• Saiiari, A., Moslehi, M., & Valizadeh, R. (2011). Relationship between emotional intelligence and burnout syndrome in sport teachers of secondary schools. Procedia Social and Behavioral Sciences, 15, 1786– 1791. doi:10.1016/j.sbspro.2011.04.003
• Salovey, P., & Mayer, J. D. (1990). Emotional intelligence. Imagination, Cognition, and Personality, 9, 185-211.
• Schutte, N. S., Schuettpelz, E., & Malouff, J. M. (2001). Emotional intelligence and task performance. Imagination, Cognition, and Personality, 20, 347-354.
• Sürgevil, O. (2006). Çalışma hayatında tükenmişlik sendromu tükenmişlikle mücadele teknikleri. Ankara: Nobel Yayın.
• Wong, C. S., & Law, K. S. (2002). The effects of leader and follower emotional intelligence on performance and attitude: An exploratory study. Leadership Quarterly, 13, 243-274.
• Wong, C.S., & Law, K.S. (2002). The Effects of leader and follower emotional ıntelligence on performance and attitude: an exploratory study, Leadership Quarterly, 13, 243–274.
• Yılmaz, A. (2007). İlköğretim müfettişlerinin mesleki görevlerini yerine getirme durumları ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki (Yayınlanmamış doktora tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Yüksel, M. (2006). Duygusal zekâ ve performans ilişkisi (bir uygulama)(Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.