Öğretmen Adaylarında Psikolojik Sağlamlık

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 14, 217 - 239, 25.04.2018

Rumeysa Hoşoğlu , Aynur Fırıncı Kodaz , Tuğba Yılmaz Bingöl , Meryem Vural Batık

https://doi.org/10.26466/opus.405751

Cited By: 27

Öz

Bu araştırmada öğretmen adaylarının
psikolojik sağlamlık düzeylerinin cinsiyete, aile gelir durumuna, algılanan
anne-baba tutumuna ve yaşamın büyük kısmının geçirildiği yere göre anlamlı
olarak farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir. Araştırmada genel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın
çalışma grubunu, 2017-2018 eğitim öğretim yılında Ankara Üniversitesi Eğitim
Bilimleri Fakültesinde ve Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesinde
öğrenim gören, 423 gönüllü öğretmen adayı oluşturmuştur. Araştırmada veriler Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği ve Kişisel
Bilgi Formu ile toplanmıştır. Araştırmanın sonuçları, öğretmen adaylarının psikolojik sağlamlık düzeylerinin cinsiyete
ve aile gelir durumuna göre anlamlı düzeyde farklılık gösterdiğini; algılanan
anne-baba tutumu ve yaşamın büyük kısmının geçirildiği yere göre ise anlamlı
bir farklılık oluşturmadığını ortaya koymuştur. Elde edilen sonuçlar ilgili
literatür ışığında tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik sağlamlık, Öğretmen adayı, Eğitim fakültesi

The Resilient Levels of Preservice Teachers

Öz

In this study, whether or not significant
differences the ways the resilient levels of preservice teachers were analyzed
according to gender, family income status, perceived parental attitude and the
place where they spent most of their lives. The general survey method was
applied in the research. Working group of the study consist of 423 volunteer
preservice teachers from study at Ankara University Faculty of Educational
Sciences and Ondokuz Mayıs University Faculty of Education during the 2017-2018
academic year. The data in the study were collected by using the Brief
Resilience Scale and Personal Information Form. The results of the study
revealed that the resilient levels of preservice teachers differed
significantly in terms of gender and family income status, while they were not
found to differ significantly in terms of perceived parental attitude and the
place where they spent most of their lives. The findings are discussed in the light of literature.

Anahtar Kelimeler

Resilient, Preservice teacher, College of education

Kaynakça

• Açıkgöz, M. (2016). Çukurova üniversitesi tıp fakültesi öğrencilerinin psikolojik sağlamlık ile mizah tarzları ve mutluluk düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi. Çağ Üniversitesi, Mersin, Türkiye.
• Akça, Z. K. (2012). Genç yetişkinlikte algılanan anne-baba tutumlarının, kendini toparlama gücü ve benlik saygısı arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Maltepe Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• Arıdağ, N. Ç. ve Ermumcu, E. (2017). Examinations of perceived family functions, resilience and substance abuse of university students. International Online Journal of Educational Sciences, 9(2), 486-499.
• Atik, E. L. (2013). Liseli ergenlerde bağlanma stilleri ve psikolojik sağlamlık düzeyleri arasındaki ilişkide öz-yansıtma ve içgörünün rolü. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Bilim Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• Aydın, B. (2010). Üniversite öğrencilerinin duygusal zekâ ve umut düzeyleri ile psikolojik sağlamlıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon, Türkiye.
• Aydoğdu, T. (2015). Bağlanma stilleri, başa çıkma stratejileri ile psikolojik dayanıklılık arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• Bacikova-Sleskova, M., Benka, J. ve Orosova, O. (2015). Parental employment status and adolescents’ health: The role of financial situation, parent adolescent relationship and adolescents’ resilience. Psychology & Health, 30(4), 400-422.
• Bahadır, E. (2009). Sağlıkla ilgili fakültelerde eğitime başlayan öğrencilerin psikolojik sağlamlık düzeyleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• Block, J. ve Kremen, A. M. (1996). IQ and ego-resiliency: Conceptual and empirical connections and separateness. Journal of Personality and Social Psychology, 70(2), 349-361.
• Bozgeyikli, H. (2017). Big Five Personality Traits as the Predictor of Teachers' Organizational Psychological Capital. Journal of Education and Practice, 8(18), 125-135.
• Bozgeyikli, H. ve Şat, A. (2014). Öğretmenlerde psikolojik dayanıklılık ve örgütsel vatandaşlık davranışlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi: özel okul örneği. HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 3 (5), 172-191.
• Brooks, R. B. ve Goldstein, S. (2003). Power of resilience. McGraw-Hill Companies.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Çapan, B. E. ve Arıcıoğlu, A. (2014). Psikolojik sağlamlığın yordayıcısı olarak affedicilik. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(4), 70-82.
• Dolbier, C. L., Smith, S. E. ve Steinhardt, M. A. (2007). Relationships of protective factors to stress and symptoms of illness. American Journal of Health Behavior, 3(4), 423-433.
• Doğan, T. (2015). Kısa psikolojik sağlamlık ölçeği’nin Türkçe uyarlama-sı: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 3(1), 93-102.
• Elder, G., Nguyen, T. V. ve Caspi, A. (1985). Linking family hardship to children’s lives. Child Development, 56, 361-375.
• Eminağaoğlu, N. (2006). Güç koşullarda yaşayan sokak çocuklarında dayanıklılık (sağlamlık). Yayınlanmamış doktora tezi. Ege Üniversitesi, İzmir, Türkiye.
• Erdoğan, E. (2015). Tanrı algısı, dini yönelim biçimleri ve öznel dindarlığın psikolojik dayanıklılıkla ilişkisi: Üniversite örneklemi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(29), 223-246.
• Eryılmaz, S. (2012) Üniversite öğrencilerinde psikolojik sağlamlığı yordamada, yaşam doyumu, benlik saygısı, iyimserlik ve kontrol odağının incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Muğla Üniversitesi, Muğla, Türkiye.
• Garmezy, N. (1993). Children poverty: Resilience despite risk. D. Reiss, J. E. Richters, M. R. Yarrow ve D. Scharff (Eds.). Children and violence. New York: Guilford Press.
• Gera, M. ve Kaur, J. (2015). Study of resilience and parenting styles of adolescents. International Journal of Multidisciplinary Approach and Studies, 2(1), 168-177.
• Gizir, C. A. (2007). Psikolojik sağlamlık, risk faktörleri ve koruyucu faktörler üzerine bir derleme çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, (3),113-128.
• Greene, R. (2002). Human behavior theory: A resilience orientation. R. Greene (Eds.). Resiliency: An integrated approach to practice, policy, and research. Washington, DC: NASW Press.
• Greene, R. ve Conrad, A. P. (2002). Basic assumptions and terms. R. Greene (Eds.). Resiliency: An integrated approach to practice, policy, and research. Washington, DC: NASW Press.
• Grupta, N. ve Kumar, S. (2015). Significant predictors for resilience among a sample of undergraduate students: Acceptance, for-giveness and gratitude. Indian Journal of Health and Wellbeing, 6(2), 188-191.
• Gündaş, A. ve Koçak, R. (2015). Lise öğrencilerinde psikolojik sağlamlığın yordayıcısı olarak benlik kurgusu. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(41), 795-802.
• Gündüz-Algünerhan, R. (2017). 12-14 Yaşındaki̇ ergenlerde algılanan anne baba tutumları benlik algısı ve psikolojik sağlamlık. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Nişantaşı Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• Gürgan, U. (2006). Grupla psikolojik danışmanın üniversite öğrencilerinin yılmazlık düzeyine etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• Gürgan, U. (2014). Üniversite öğrencilerinin yılmazlık ve iyilik halinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. E-Journal Of New World Sci-ences Academy, 9(1), 18-35.
• Henderson, N. ve Milstein, M. M. (1996). Resiliency in schools: Making it happen for Students and educators. Thousand Oaks, CA: Corwin Press, Inc.
• Jacelon, C. S. (1997). The trait and process of resilience. Journal of Advanced Nursing, 25, 123-129.
• Kabasakal, Z. ve Arslan, G. (2014). Ergenlikte görülen anti-sosyal davranışlar, psikolojik sağlamlık ve aile sorunları arasındaki ilişki. Uluslararası Hakemli Aile Çocuk ve Eğitim Dergisi, 2(3), 76-90.
• Karasar, N. (1994). Bilimsel Araştırma Yöntemi. (8. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Karaırmak, Ö. (2006). Psikolojik sağlamlık risk faktörleri ve koruyucu faktörler. Türk Psikolojik Danışma Ve Rehberlik Dergisi, 3(26), 129-139.
• Lansford, J. E., Patrick, S. M., Kristopher, I. S., Dodge, K. A., Bates, J. E. ve Pettit, G. S. (2006). Developmental trajectories of external-izing behaviors: Factors underlying resilience in physically abused children. Development and Psychopathology, 18, 35-55.
• Luthar, S. S., Cicchetti, D. ve Becker, B. (2000). The construct of resilience: a critical evaluation and guidelines for future work. Child Development, 71(3), 543-562.
• Masten, A. S. (1994). Resilience individual development: Successful adaptation despite risk and adversity. M. C. Wang and E. W. Gordon (Eds.). Educational resilience inner-city America: Challenges and prospects. Hillsdale: Lawrence Erlbaum Associates.
• Masten A. S. (2001). Ordinary magic: Resilience process in development. American Psychologist, 56(3), 227-238.
• Masten, A. S. ve Reed, M. J. (2002). Resilience in development. C. R. Snyder ve S. J. Lopez (Eds.). The handbook of positive psychology. Oxford University Press.
• Norris, F. H., Stevens, S. P., Pfefferbaum, B., Wyche, K. F. ve Pfefferbaum, R. L. (2008). Community resilience as a metaphor, theory, set of capacities, and strategy for disaster readiness. American Journal of Community Psychology, 41(1-2), 127-150.
• Oktan, V. (2008). Üniversite sınavına hazırlanan ergenlerin psikolojik sağlamlıklarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon, Türkiye.
• Olsson, C. A., Bond, L., Burns, J. M., Vella- Brodrick, D. A. ve Sawyer, S. M. (2003). Adolescent resilience: A concept analysis. Journal of Adolescence, 26, 1-11.
• Önder, A. ve Gülay, H. (2010). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin psikolojik sağlamlığının çeşitli değişkenler açısından incelenme-si. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (23), 192-197.
• Öz, F. ve Hiçdurmaz, D. (2009). Stresle baş etmede önemli bir yol: mizahın kullanımı. 3. Psikiyatri Hemşireliği Kongresi Özet Kitabı. D. Ü. Sağlık Yüksekokulu, Akçakoca, Türkiye.
• Özcan, B. (2005). Anne-Babaları boşanmış ve anne-babaları birlikte olan lise öğrencilerinin yılmazlık özellikleri ve koruyucu faktörler açısından karşılaştırılması. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• Pilowsky, D. J., Zybert, P. A. ve Vlahov, D. (2004). Resilient children of injection drug users. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 43(11), 1372-1379.
• Ramirez, E. R. (2007). Resilience: A concept analysis. Nursing Forum, 42, 73-82.
• Sameroff, A. J. (1998). Environmental risk factors in infancy. Pediatrics, 102(5), 1287-1292.
• Sarwar, M., Inamullah, H., Khan, N. ve Anwar, N. (2010). Resilience and academic achievement of male and female secondary level students in Pakistan. Journal of College Teaching & Learning, 7(8), 19-24.
• Schoon, I., Parsons, S. ve Sacker, A. (2004). Socioeconomic adversity, educational resilience, and subsequent levels of adult adaptation. Journal of Adolescent Research, 19(4), 383-404.
• Sezgin, K. (2016). Üniversite öğrencilerinin psikolojik sağlamlık ve dindarlık düzeylerinin incelenmesi̇(Dicle üniversitesi örneği). (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Dicle Üniversitesi, Diyarbakır, Türkiye.
• Smith, B. W., Dalen, J., Wiggins, K., Tooley, E., Christopher, P. ve Jennifer Bernard, J. (2008). The brief resilience scale: Assessing the ability to bounce back. International Journal of Behavioral Medicine, 15, 194-200.
• Şahin, D. (2014). Öğretmelerin öz duyarlıklarının psikolojik sağlamlık ve yaşam doyumu açısından incelenmesi. (Yayınlanmamış yük-sek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon, Türkiye.
• Terzi, Ş. (2008a). Üniversite öğrencilerinde kendini toparlama gücünün içsel koruyucu faktörlerle ilişkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(35), 297-306.
• Terzi, Ş. (2008b) Üniversite öğrencilerinin psikolojik dayanıklılıkları ve algıladıkları sosyal destek arasındaki ilişki. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 29(3), 1-11.
• Toprak, H. (2014). Ergenlerde mutluluk ve yaşam doyumunun yordayıcısı olarak psikolojik sağlamlık ve psikolojik ihtiyaç doyumu, (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya, Türkiye.
• Topbay, Y. (2016). Ortaokul öğrencilerinin psikolojik sağlamlık düzeylerinin algılanan sosyal destek ve aile işlevleri açısından incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Beykent Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• Tösten, R. (2015). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermayelerine ilişkin algılarının incelenmesi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep, Türkiye.
• Turgut, Ö. (2015). Ergenlerin psikolojik sağlamlık düzeylerinin, önemli yaşam olayları, algılanan sosyal destek ve okul bağlılığı açısından incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, Türkiye.
• Werner, E. E. (2000). Protective factors and individual resilience. J. P. Shonkoff ve S. J. Meisels (Eds.). Handbook of Early Childhood Intervention. New York: Cambridge University Press.
• Werner, E. E. (2001). Journeys from childhood to midlife: Risk, resilience, and recovery. Ithaca NY: Cornell University Press.
• Yılmazer, Y. (2007). Anne-Baba tutumları ile ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin okul başarısı ve özerkliklerinin gelişimi arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara, Türkiye.