The Relationship between History and Social Studies Preservice Teachers’ Locus of Control and Global Social Responsibility

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 15, 1267 - 1292, 31.08.2018

Fatih Yazıcı , Fadime Seçgin

https://doi.org/10.26466/opus.436414

Cited By: 3

Öz

With the increasing
influence of globalization, the scope of social responsibility has expanded
from national to universal. In particular, teachers of social studies are
expected to raise individuals who are sensitive not only the problems of the
country they live in but also the problems of the globalizing world. For this
reason, it is important that teachers share the same sense of responsibility.
The purpose of this study was to determine the levels of locus of control and
global social responsibility of pre-service history and social studies teachers
and reveal the relationship between these two variables. Within this scope,
survey model was used as a research design in this study. Participants of the
study involved pre-service teachers studying pedagogical formation in history
and  studying at the department of social
studies education in a faculty of education. Rotter’s “Internal-External Locus
of Control Scale” and “Global Social Responsibility Scale” were used as the
data collection tools. As a result of the study, it was found that
participants’ global social responsibility significantly differed in terms of
branch and gender, and it was  slightly
correlated with locus of control.     

Anahtar Kelimeler

Social responsibility, Locus of control, Globalization, History teaching, Social studies teaching

Tarih ve Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Kontrol Odakları ve Küresel Sosyal Sorumluluk Düzeyleri Arasındaki İlişki

Öz

Küreselleşmenin artan etkileriyle birlikte sosyal
sorumluluğun kapsamı, ulusal alandan evrensele doğru genişlemiştir. Özellikle
sosyal alan öğretmenlerinden beklenen sadece içinde yaşadığı ülkenin değil,
küreselleşen dünyanın sorunlarına karşı da duyarlı olan bireyler
yetiştirmeleridir. Bu sebeple öğretmenlerin de aynı sorumluluk duygusunu
paylaşmaları önemlidir. Çalışmanın amacı, tarih ve sosyal bilgiler öğretmen
adaylarının kontrol odağı ve küresel sosyal sorumluluk düzeylerini belirleyerek
her iki tutum arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda
çalışma, tarama modelinde tasarlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu,
pedagojik formasyon eğitimi görmekte olan tarih öğretmeni adayları ile eğitim
fakültesi lisans programına devam eden sosyal bilgiler öğretmen adayları
oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak “Rotterin İç-Dış Kontrol
Odağı Ölçeği” ve “Küresel Sosyal Sorumluluk Ölçeği”nden yararlanılmıştır.
Araştırma sonunda katılımcıların küresel sosyal sorumluluk düzeylerinin branş
ve cinsiyet değişkenlerine göre farklılaştığı, küresel sosyal sorumluluk düzeyi
ile kontrol odağının birbirleriyle düşük düzeyde ilişkili  olduğu ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Sorumluluk, Kontrol Odağı, Küreselleşme, Tarih Öğretimi, Sosyal Bilgiler Öğretimi

Kaynakça

• Akbaş, O. (2004). Türk milli eğitim sisteminin duyuşsal amaçlarının ilköğretim II. kademedeki gerçekleşme derecesinin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Akdemir, A., Kasımoğlu, M., & Kutlutürk, M. M. (2003). Yönetsel yazının gündemindeki tartışmalar. Yönetim Bilimleri Dergisi, 1(1-2), 21-29.
• Argüden, Y. (2008). Kurumsal vatandaşlık ve küresel ilkeler sözleşmesi. Önce Kalite Dergisi, 34. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Başaran, İ.E. (1971). Eğitim Psikolojisi. İkinci baskı. Ankara.
• Başer, E.,& Kılınç, E. (2015). Küresel sosyal sorumluluk ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Sakarya University Journal of Education, 5(3), 75-89.
• Başer, H.E. (2015). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının küresel sosyal sorumluluk düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi, (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi) Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Bayraktar, T. (2014). Sivil Toplum Kuruluşları’nın kurumsal sosyal sorumluluk algısı: SA 8000 uygulanabilirliği. TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 25 (3-4-5-6), 35-44.
• Berkowitz, L., & Daniels, L. R. (1963). Responsibility and dependency. The Journal of Abnormal and Social Psychology, 66(5), 429-436
• Berkowitz, L., & Lutterman, K. G. (1968). The traditional socially responsible personality. The Public Opinion Quarterly, 32(2), 169-185.
• Berman, S. (1990). Educating for social responsibility. Educational Leadership, 48(3), 75-80.
• Bliss, S. (2005). Global perspectives integrated in global and geographical education. Geography Bulletin, 37(4), 22–38.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem.
• Chebat, J. C. (1986). Social responsibility, locus of control, and social class. The Journal of social psychology, 126(4), 559-561.
• Çelebi, N. (1990). Kadınlarımızın Cinsiyet Rolü Tutumları. Konya: Sebat Ofset.
• Dağ, İ. (1991). Rotter’in İç-Dış Kontrol Odağı Ölçeği (RİDKOÖ)’nin üniversite öğrencileri için güvenirliği ve geçerliği. Psikoloji Dergisi, 7(26), 10-16.
• Dağ, İ. (2002). Kontrol odağı ölçeği (KOÖ): Ölçek geliştirme, güvenirlik ve geçerlik çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 17(49), 77-90.
• Dönmez, A. (1986). Denetim odağı: Temel araştırma alanları. A.Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 19 (1–2), 259-279.
• Durna, U. & Şentürk, K. (2012). Üniversite öğrencilerinin sosyal faaliyetlerinin denetim odağı düzeyi açısından incelenmesi: Bir devlet üniversitesi örneği, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2), 187-202.
• D'souza, G. (2012). The role of personality correlates in alleviating stress encountered by students of standard X. Mier Journal of Educational Studies, Trends and Practices, 2(1), 34-49.
• Ercan, B. (2009). Ortaöğretim öğretmenlerinin sosyal sorumluluk anlayış ve uygulamaları: Antalya örneği (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Ford, M. E., Wentzel, K. R., Wood, D., Stevens, E., & Siesfeld, G. A. (1989). Processes associated with integrative social competence: Emotional and contextual influences on adolescent social responsibility. Journal of Adolescent Research, 4(4), 405-425.
• Ford, M. E., Wentzel, K. R., Wood, D., Stevens, E., & Siesfeld, G. A. (1989). Processes associated with integrative social competence: Emotional and contextual influences on adolescent social responsibility. Journal of Adolescent Research, 4(4), 405-425.
• Golzar, F. A. (2006). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerine yönelik sorumluluk ölçeğinin geliştirilmesi ve sorumluluk düzeylerinin cinsiyet, denetim odağı ve akademik başarıya göre incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Haskins C (2009), Using the concept of sustainable development to encourage corporate responsibility in small enterprises. Erişim adresi: http://ec.europa.eu/research/sd/conference/2009/papers/3/cecilia_haskins_-_corporate_ responsibility.pdf
• Jelen, T. G., Thomas, S. & Wilcox, C. (1994). The gender gap in comparative perspective. European Journal of Political Research, 25(2), 171-186.
• Karatekin, K., Üstün, S., & Uysal, C.(2016). “Kontrol odağının” çevreye yönelik sorumlu davranışlar üzerindeki etkisi. Journal of Human Sciences, 13(3), 5668-5680.
• Kim, K. H. (2002). The effect of a reality program on the responsibility for elementary school children in Korea. International Journal of Reality Therapy, 22(1), 33-38.
• Kline, R. B. (2016). Principles and practice of structural equation modeling. New York: Guilford Publications.
• Küçükşen, K. & Budak, H. Lise öğrencilerinin sosyal değer tercihlerinin küresel sosyal sorumluluk düzeylerine etkisi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 6(3) 1813-1826.
• Linley, P. A. & Maltby, J. (2009). Personal responsibility. S. J. Lopez (Ed.), The encyclopedia of positive psychology (ss. 685-689). Boston, MA: Blackwell Publishing.
• Loosemore, M. & Lam, A. S. Y. (2004). The locus of control: A determinant of opportunistic behaviour in construction health and safety. Construction Management And Economics, 22(4), 385-394.
• Marshall, G. (1998) Sosyoloji Sözlüğü, (Çev. Osman Akınhay, Derya Kömürcü), Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• MEB (2018). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar) Erişim Adresi (08.05.2018): http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812103847686-SOSYAL% 20B%C4%B0LG%C4%B0LER%20%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%20PROGRAMI%20.pdf
• Melchior, A. (1999). Summary report: National evaluation of learn and serve America. Waltham, MA: Center for Human Resources.
• Metin, H. (2006) Halkla ilişkilerde sosyal sorumluluk, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Nelson, D. B., & Low, G. R. (2004). Personal responsibility map (PRM). Oakwood Solutions, LLC.
• O’Bannon, F. (1999). Service-learning benefits our schools. State Education Leader, 17(3), 1-2.
• Özen, Y. (2009). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin kişisel ve sosyal sorumluluk yordayıcılarının incelenmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Phares, E.J. (1976). Locus of control: Apersonality determinant of behavior. Morristown: General Learning Press.
• Pritchard, F. F., & Whitehead III, G. I. (2004). Serve and learn: Implementing and evaluating service-learning in middle and high schools. London: Routledge.
• Rotter, J. B. (1966). Generalized expectancies for internal versus external control of reinforcement. Psychological Monographs: General and Applied, 80(1), 1-28.
• Rotter, J. B. (1990). Internal versus external control of reinforcement: A case history of a variable. American Psychologist, 45(4), 489-493
• Sarıkaya, M.,& Kara, F. Z. (2007). Sürdürülebilir Kalkınmada işletmenin Rolü: Kurumsal Vatandaşlık. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 14(2), 221-233.
• Seçgin, Y. (2014). Kontrol odağının örgütsel bağlılık üzerine etkisinde personel güçlendirmenin aracılık rolü: Ankara il merkezindeki dört ve beş yıldızlı otel işletmelerinde bir araştırma (Yayınlanmamış doktora tezi) Ga-ziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• Seçgin, Y. (2016). Üniversite öğrencilerinin kontrol odaklarının girişimcilik düzeyleri ile ilişkisi: Gaziosmanpaşa Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Örneği (İBBF), International Journal of Eurasia Social Sciences, 7(25) 38-54.
• Silvester, J.,Anderson‐Gough, F. M., Anderson, N. R. & Mohamed, A. R. (2002). Locus of control, attributions and impression management in the selection interview. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 75(1), 59-76.
• Smith, D. H.,& Inkeles, A. (1966). The OM Scale: A comparative socio-psychological measure of individual modernity. Sociometry, 29 (4), 353-377.
• Starrett, R. H. (1996). Assessment of global social responsibility. Psychological reports, 78(2), 535-554.
• Tabachnick, B., & Fidell, L. (2013). Using multivariate statistics. Boston: Pearson.
• Turan, G. (1998) Türk endüstri işletmelerinde sosyal sorumluluk anlayışı ve çalışanlarına karşı sorumlulukları üzerine bir araştırma, Siyasette ve Yönetimde Etik Sempozyumu, SAÜ., İİBF., Adapazarı.
• Uğurlu, Z. & Kıral, E. (2011). Öğretmen adaylarının topluma hizmet uygulamaları dersinin işleyiş süreci ve kazanımlarına ilişkin görüşleri. 2ND International Conference on New Trends in Education and Their Implications (720-734). Ankara: Siyasal.
• Waterman, A. S. (2014). The role of student characteristics in service-learning. In Service-learning (ss. 113-124). London: Routledge.
• Weiner, M. J. (1980). The effect of incentive and control over outcomes upon intrinsic motivation and performance. The Journal of Social Psychology, 112(2), 247-254.
• Vatandaş, C. (2007). Toplumsal cinsiyet ve cinsiyet rollerinin algılanışı. Sosyoloji Konferansları, 35, 29-56.
• Yavuzer, H. (1998). Çocuk Eğitimi El Kitabı. İstanbul. Remzi.
• Yeşilyaprak, B. (2004). Denetim Odağı, Eğitimde Bireysel Farklılıklar. Ankara: Nobel.