Five Factor Personality Traits as Predictors of Inter-personal Relationship Styles among University Students

Yıl 2018, Cilt: 9 Sayı: 16, 138 - 159, 30.12.2018

Aynur Karabacak-çelik Nursel Topkaya

https://doi.org/10.26466/opus.464200

Öz

The study aims
to investigate the relationships between personality traits and interpersonal
relation styles of university students. The research was carried out on 275 (163
female, 112 male) undergraduate students attending Atatürk University Kazim
Karabekir Education Faculty in various departments. Five Factor Personality
Inventory and Interpersonal Relationships Styles Scale were used for collecting
data within the scope of the research. Pearson Corelation Analysis and Multiple
Stepwise Regression Analysis were used to analyze the data. According to the
research results there were significant positice relationship between
university students' openness, agreeableness, extraversionness,
concienciousness personality traits and nutritional relationship style and
there were significant positive relationship between neuroticism and extraversion personality traits and
inhibitor relationship style. The results indicated openness and extraversionness
were significant positive predictors of nutritional relationship style. Moreover,
the results of the study revealed that concienciousness and agreeableness
personality traits were negative predictors of the inhibitor relationship style
while, extraversionness was positive predictor.

Anahtar Kelimeler

Personality traits, interpersonal relationship styles, university students

Üniversite Öğrencilerinde Kişilerarası İlişki Tarzlarının Yordayıcısı olarak Beş Faktörlü Kişilik Özellikleri

Öz

Bu araştırmanın temel amacı,
üniversite öğrencilerinin kişilik özellikleri ile kişilerarası ilişki tarzları
arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırmanın çalışma grubunu Atatürk
Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi’nin farklı bölümlerinde
öğrenimine devam etmekte olan 275 (163 kadın, 112 erkek) lisans öğrencisi oluşturmuştur.
Araştırma kapsamında veri toplamak amacıyla Beş Faktör Kişilik Envanteri ve
Kişilerarası İlişki Tarzları Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde
Pearson Koreleasyon Analizi ve Aşamalı Çoklu Regresyon Analizi kullanılmıştır. Araştırma
sonucunda elde edilen bulgulara göre üniversite öğrencilerinin yaşantıya
açıklık, yumuşak başlılık, dışadönüklük ve özdenetim kişilik özellikleri ile
besleyici ilişki tarzı arasında; nevrotiklik ve dışadönüklük kişilik özellikleri
ile ketleyici ilişki tarzı arasında pozitif yönlü anlamlı ilişkiler olduğu
görülmüştür. Araştırma sonucunda yaşantıya açıklık ile dışadönüklük kişilik
özelliklerinin besleyici ilişki tarzının anlamlı pozitif birer yordayıcısı
olduğu görülmüştür. Araştırma sonucunda elde edilen bir başka bulguya göre ise üniversite
öğrencilerinin özdenetim ve yumuşak başlılık kişilik özelliklerinin ketleyici
ilişki tarzının negatif, dışadönüklük kişilik özelliğinin ise pozitif anlamlı bir
yordayıcısı olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

kişilerarası ilişki tarzları, Kişilik özellikleri, üniversite öğrencileri.

Kaynakça

• Akdur, S. (2014). Kişilik özellikleri ile psikolojik belirtiler arasındaki ilişkide kişilerarası ilişki tarzları ve mizah tarzlarının aracı rolü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Akdur, S. ve Durak-Batıgün, A. D. (2017). Mizah tarzları ile kişilik özellikleri, kişilerarası ilişki tarzları ve psikolojik sağlık arasındaki ilişkiler. Türk Psikoloji Yazıları, 20(39), 1–10.
• Arıcı-Özcan, N. A., Kocak, Ö. E., ve Arslan, R. (2018). The role of aggression in the relationship between grandiose narcissistic traits and interpersonal style: University students in Turkey. Turkish J Clinical Psychiatry, 21, 341-350.
• Bacanlı, H., İlhan, T. ve Aslan, S. (2009). Beş faktör kuramına dayalı bir kişilik ölçeğinin geliştirilmesi: Sıfatlara dayalı kişilik testi (SDKT). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 261-279.
• Basım, H. N., Çetin, F. ve Tabak, A. (2009). Beş faktör kişilik özelliklerinin kişilerarası çatışma çözme yaklaşımlarıyla ilişkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 24(63), 20-34.
• Batıgün, A. (2004). İntihar ile ilişkili bazı değişkenler: Öfke/saldırganlık, dürtüsel davranışlar, problem çözme becerileri, yaşam sürdürme nedenleri. Kriz Dergisi, 12(2), 49- 61.
• Batıgün, A. D. (2008). İntihar olasılığı ve cinsiyet: İletişim becerileri, yaşamı sürdürme nedenleri, yalnızlık ve umutsuzluk açısından bir inceleme. Türk Psikoloji Dergisi, 23(62), 65-75.
• Berry, D. S. ve Hansen, J. S. (2000). Personality, nonverbal behavior, and interaction quality in female dyads. Personality and Social Psychology Bulletin, 26(3), 278-292.
• Bolton, R. (1986). People skills: How to assert yourself, listen to others, and resolve conflicts. New York: Touchstone Book.
• Brislin, R. W. ve Lo, K. D. (2006). Culture, personality, and people’s uses of time: Key interrelationships. J. C. Thomas ve D. L. Segal (Ed.), Comprehensive handbook of personality and psychopatology içinde (ss. 44-64). John Wiley ve Sons. Erişim adresi: https://books.google.com.tr
• Burger, J. M. (2006). Kişilik. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Buss, D. M. ve Craik, G. H. (1983). The act frequency approach to personality. Psychological Review, 90(2), 105-126.
• Camgöz, S. M., Karan, M. B. ve Ergeneli, A. (2012). Relationship between the big-five personality and the financial performance of fund managers. Diversity, Conflict and Leadership, 1, 137-152.
• Çetin, F. ve Basım, H. (2013). Örgütte bireysel farklılıklar, kişilik ve değerler. Ü. Sığrı ve S. Gürbüz (Ed.), Örgütsel davranış içinde (ss. 93-135). İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Côté, S. ve Moskowitz, D. S. (1998). On the dynamic covariation between interpersonal behavior and affect: Prediction from neuroticism, extraversion, and agreeableness. Journal of Personality and Social Psychology, 75(4), 1032-1046.
• Cüceloğlu, D. (2000). İnsan insana. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Doğan, T. ve Sapmaz, F. (2012). Kişilerarası ilişki tarzları ve öznel iyi oluş. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(3), 585-601.
• Durmaz, M. (2004). Kişilerarası iletişim ve motivasyon. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
• Erdal, B. (2009). Müzik tercihi ve kişilik ilişkisi. C. Ü. Sosyal Bilimler Dergisi. 35(2). 185-196.
• Erözkan, A. (2009). Lise öğrencilerinde kişilerarası ilişki tarzlarının yordayıcıları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 543-551.
• Greenwald, J. (1999). Bağımlılık mı? Bağlılık mı? Zehirleyici ilişkilerden, besleyici ilişkilere, (Z. Yıldırımoğlu, Çev.), Ankara: Kuraldışı Yayınları.
• Güney, S. (2006). Davranış bilimleri (3. baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Gunthert, K. C., Cohen, L. H. ve Armeli, S. (1999). The role of neuroticism in daily stress and coping. Journal of Personality and Social Psychology, 77(5), 1087-1100.
• Hasta, D. ve Güler, M.E. (2017). Saldırganlık: Kişilerarası ilişki tarzları ve empati açısından bir inceleme. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 64-104.
• Horowitz, L. M.,Rosenberg, S. E., Bauer, B. A., Ureno, G. ve Villasenor, V. S. (1988). Inventory of interpersonal problems: Psychometric properties and clinical applications. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 56, 885-892.
• İmamoğlu, S. (2009). Kişilerarası ilişkiler. İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
• Jensen‐Campbell, L. A. ve Graziano, W. G. (2001). Agreeableness as a moderator of interpersonal conflict. Journal of Personality, 69(2), 323-362.
• John, O. P., Naumann, L. P. ve Soto, C. J. (2008). Paradigm shift to the integrative Big-Five trait taxonomy: History, measurement, and conceptual issues. O. P. John, R. W. Robins, ve L. A. Pervin (Ed.), Handbook of personality: Theory and research içinde (ss. 114–158). New York, NY: Guilford Press.
• Kail, R. V. ve Cavanaugh, J. C. (2008). Human development: A life-span view (5th edition). Belmont, CA: Wadsworth/ Cengage Learning.
• Karslı, E. (2008). Kişilerarası tarz, kendilik algısı, öfke ve psikosomatik bozukluklar. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kaya, A. (2017). Kişilerarası ilişkiler ve etkili iletişim. Pegem Atıf İndeksi, 1-343.
• Koç, V. (2008). Kişilerarası tarz, kendilik algısı, öfke ve depresyon. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Matthews, D. W. (1993). Relationship basics. North Carolina: North Carolina Cooperative Extension Service
• McKay, M. ve Patrick, F. (2000). Self-esteem: A proven program of cognitive techniquesfor assessing, improving and maintaining your self-esteem. Oakland, CA: New Harbinger Publications.
• McShane, S. L. ve VonGlinov, M. A. (2016). Örgütsel davranış, (A. Günsel ve S. Bozkurt, Çev. Ed.) Ankara: Nobel Yayınları.
• Oral, N. (2006). Yeme tutumu bozukluğu ile kişilerarası şemalar, bağlanma stilleri, kişilerarası ilişki tarzları ve öfke arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Özhan, M. B. (2015). Lise öğrencilerinin mesleki değerleri ile beş faktör kişilik özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Roccas, S., Sagiv, L., Schwartz, S. H. ve Knafo, A. (2002). The big five personality factors and personal values. Personality and Social Psychology Bulletin, 28(6), 789-801.
• Şahin, N., Batıgün A. D. ve Koç, V. (2011). Kişilerarası tarz, kendilik algısı, öfke ve depresyon. Türk Psikiyatri Dergisi, 22(1), 17-25.
• Şahin, N. H., Durak, A. ve Yasak, Y. (1994). Kişilerarası İlişkiler Ölçeği. VIII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, İzmir, 21-23.
• Sümer, N. ve Sümer, H. C. (2005). Beş faktör kişilik özellikleri ölçeği (Yayımlanmamış çalışma). Erişim: https://scholar.google.com.tr
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2014). Using multivariate statistics. Harlow: Pearson.
• Tabak, R. S. (1999). Sağlık iletişimi. İstanbul: Literatür Yayınları.
• Uğur, E. ve Murat, M. (2014). Lise öğrencilerinin kişilerarası ilişkilerle ilgili bilişsel çarpıtmaları ve saldırganlık tepkileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Gaziantep University Journal of Social Scienc-es, 13(2), 525-543.
• Yazdani, N. (2013). Emotional Labor ve big five personality model. In 3rd International Conference on Business Management by School of Business and Economics, University of Management and Technology, Lahore, Pakistan.
• Yazgan-İnanç, B. ve Yerlikaya, E. (2012). Kişilik kuramları, Ankara: Pegem Akademi.
• Yılmaz, M. (2010). Üniversite öğrencilerinin kişilerarası ilişki tarzları ve kendini açma düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
• Yüksel, Ç. (2008). Üniversite öğrencilerinin kişilerarası ilişkilerinde yaşadıkları problemleri çözme becerilerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.