Yüksek Performanslı Çalışma Sistemleri ile Birey-Örgüt Uyumu Arasındaki İlişkide Duygusal Bağlılığın Aracılık Rolü

Yıl 2019, 18. UİK Özel Sayısı, 193 - 217, 31.08.2019

Tahir Akgemci Ertuğrul Tekin Serap Kalfaoğlu

https://doi.org/10.26466/opus.583814

Cited By: 1

Öz

Etkili ve verimli bir insan kaynakları yönetimi uygulamaları, işletme varlığının genişletilerek sürdürülebilmesinde ve pazar payının artırılmasında önemli bir yere sahiptir. İşletmelerin yüksek performanslı çalışma sistemleri kurabilmeleri için ise çalışanların örgüte ve diğer iş arkadaşları ile duygusal bağlılık ilişkilerinin gelişerek birey-örgüt uyumunun başarılı bir şekilde sağlanması gerekir. Bu çalışmanın amacı yüksek performanslı çalışma sistemlerinin birey-örgüt uyumu üzerindeki etkisini analiz etmek ve bu ilişkide duygusal bağlılığın aracılık etkisinin olup olmadığını tespit etmektir. Bunun için oluşturulan hipotezler ve araştırma soruları, Konya Organize Sanayi Bölgesinde faaliyet gösteren 7 sanayi işletmesindeki toplam 287 çalışana anket uygulanarak elde edilen verilerle test edilmiştir. Anket formunda yer alan ölçekler; Yılmaz ve Karahan (2005)’ın geliştirdiği 20 ifadeden oluşan "Yüksek Performanslı İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamaları Ölçeği", Türkçe’ye Elçi vd. (2008)’nin  uyarladığı Netemeye vd. (1997)’nin geliştirdiği 4 ifadeden oluşan “Birey-Örgüt Uyumu Ölçeği” ve son olarak, Allen ve Mayer (1990) ile Wasti (2000) tarafından yapılan çalışmalarda kullanılmış olan ve 6 ifadeden oluşan "Duygusal Bağlılık Ölçeği"dir. Analiz sonuçları örgütlerde yüksek performanslı çalışma sistemleri ile birey-örgüt uyumu ilişkisinde duygusal bağlılığın kısmi aracılık etkisinin olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Yüksek Performanslı Çalışma Sistemleri, Birey-Örgüt Uyumu, Duygusal Bağlılık

The Mediating Role of The Emotional Commitment on The Effect of High Performance Working Systems on Person-Organization Fit

Öz

Effective and efficient human resources management practices have an important role in expanding and maintaining the business presence and increasing the market share. In order for enterprises to establish high performance working systems, the relationship between employees and organization and other colleagues should be improved and person-organization fit should be ensured successfully. The aim of this study is to analyze the effect of high performance working systems on person-organization fit and to determine whether there is mediation effect of emotional commitment in this relationship. The hypotheses and research questions created for this purpose were tested with the data obtained by applying a questionnaire to the 287 employees in 7 industrial enterprises operating in Konya Organized Industrial Zone. The scales in the questionnaire form are as follows; “High Performance Human Resources Management Practices Scale” which consists of 20 statements developed by Yılmaz and Karahan (2005), Person-Organization Fit Scale” consisting of 4 statements which was adopted by Elçi et al. (2008) and developed by Netemeye et al. (199) and, finally, “Emotional Commitment Scale” used by the studies of Allen and Mayer (1990) and Wasti (2000) and consists of 6 statements. The results of the analysis show that there is a partial mediating effect of emotional commitment in high-performance working systems and person-organization fit relationship in organizations.

Anahtar Kelimeler

High Performance Working Systems, Person-Organization Fit, Emotional Commitment

Kaynakça

• Aghdasi, S., Kiamanesh, A. R. ve Ebrahim, A. N. (2011). Emotional intelligence and organizational commitment: Testing the mediatory role of occupational stress and job satisfaction. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 29, 1965-1976.
• Akdemir, B. ve Çalış-Duman, M. (2016). Duygusal bağlılık ve işgören performansı arasındaki ilişkiye yönelik bir araştırma. The Journal of Academic Social Science Studies, 46, 343-357.
• Allen, N. J. ve Meyer, J. P. (1990). The measurement andantecedents of affective, continuance and normative commitment to the organization. Journal of Occupational Psychology, 63, 1-18.
• Alnıaçık, E., Ü., Alnıaçık, S. ve Erat, K. A. (2013). Does person-organization fit moderate the effects of affective commitment and job satisfaction on turn over intentions?. Procedia Social and Behavioral Sciences, 99, 274 – 281.
• Baysal, A. C. (1985). Birey-örgüt bütünleşmesinde davranışsal yaklaşımlar. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 14 (1), 63-83.
• Batt, R. (2002). Managing customer services: Human resource practices, quitrates, and sales growth. Academy of Management Journal, 45, 587–597.
• Besen, E. (2017). Birey-örgüt uyumu ve yöneticiye duyulan güven ile lider-üye etkileşimi bağlamında Bursa’da otomotiv sektörü çalışanları üzerinde bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bohlander, G., Snell, S. ve Sherman, A. (2001). Managing human resource. (12th Ed.), Cincinnati:South Western College.
• Büyükyılmaz, O., Karakulle, İ. ve Karataş, İ. (2018). Örgütsel kariyer yönetiminin duygusal bağlılık üzerindeki etkisinde iş tatmininin aracılık rolü. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8 (1), 1-29.
• Chatman, J. A. (1989). Improving ınteractional organizational research: A model of person-organization fit. The Academy of Management Review, 14 (3), 333-349.
• Chen, C. J. (2009). Strategic human resource practices and innovation performance: The mediating role of knowledge management capacity. Strategic Direction, 62 (6), 104–114.
• Çalışkan, Ç. (2018). Yüksek performanslı çalışma sistemleri algısı, örgütsel vatandaşlık davranışı ve yabancılaşma arasındaki ilişkiler. Yüksek Lisans Tezi, Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Çalışkan, C. ve Dedeoğlu, B. B. (2017). Psikolojik iklim ve duygusal bağlılık ilişkisinde duygu gösterim kurallarının aracılık rolü: Oteller üzerine bir araştırma. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 14 (3), 121-134.
• Elçi, M., Alpkan L. ve Çekmecelioğlu, G. H. (2008). The ınfluence of person organization fit on the employee’s perception of organizational performance. 4th International Strategic Management Conference, Sarajevo, Bosnia-Herzegovnia, June, 19-21, 587-593.
• Elmas Atay, S., Gerçek, M. ve Uyargil, C. (2017). Yüksek performanslı iş sistemlerinin örgüte bağlılık üzerindeki etkisine ilişkin bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İibf Dergisi, 22 (2), 253-266.
• Eşitti, B. ve Erdem, H. (2017). Birey-örgüt uyumunun örgütsel inovasyon üzerindeki etkileri: Yiyecek-içecek işletmeleri üzerine bir araştırma. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (4), 475-489.
• Garg, N. ve Punia, B.K. (2017). Developing high performance work system for Indian ınsurance ındustry. International Journal Of Productivity And Performance Management, 66 (3), 320 – 337.
• Gürbüz, S. (2009). The effect of high performance hr practices on employees’ job satisfaction. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 38 (2), 110-123.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2016). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri, (3. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Judge, T. A. ve Bretz, R. D. (1992). Effects of work values on job choice decisions. Journal of Applied Psychology, 77 (3), 1-35.
• Karakaş, B. ve Ak, R. (2003). Kamu yönetiminde performans yönetimi önemli midir?, Kamu Yönetiminde Kalite 3. Ulusal Kongresi Bildirileri, 04-05 Aralık 2003, Ankara:Todaie Yayınları.
• Kalfaoğlu, S. ve Erbaşı, A. (2018). Yüksek performanslı insan kaynakları yönetimi uygulamaları, iş erteleme davranışı ve iş stresi ilişkileri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (84), 375-388.
• Kehoe, R. R. ve Wrıght, M. P. (2013). The ımpact of high-performance human resource practices on employees, attitudes and behaviors. Journal of Management, 39 (2), 636-653.
• Krıstof, A. L. (1996). Person‐organization fit: an ıntegrative review of ıts conceptualizations, measurement, and ımplications. Personnel Psychology, 49 (1), 1-49.
• Kumari, N. ve Afroz, N. (2013). The ımpact of affective commitment in employees life satisfaction. Global Journal of Management and Business Research Interdisciplinary, 13 (7), 24-30.
• Küçükodacı, B. Z. (2014). Birey-örgüt uyumu, örgütsel adalet algısı ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Lauver, K. J. ve Kristof-Brown, A. (2001). Distinguishing between employees' perceptions of person–job and person–organization fit. Journal of Vocational Behavior, 59 (3), 454-470.
• Limon, H. (2012). Yüksek başarımlı çalışma sistemlerinin işletme performansı üzerindeki etkisi: Konaklama işletmelerinde bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
• Meyer, J. P., Stanley, D. J., Herscovitch, L. ve Topolnytsky, L. (2002). Affective, Continuance, and normative commitment to the organization: A meta-analysis of antecedents, correlates, and consequences. Journal of Vocational Behavior, 61, 20-52.
• Ogılvıe, J. R. (1986). The role of human resource management practices in predicting organizational commitment. Group & Organization Management, 11 (4), 335-359.
• Özkan, S. Ö. (2018). Psikolojik sermayenin bireysel performans üzerindeki etkisinde birey-örgüt uyumunun aracılık rolü. Doktora Tezi, Türk Hava Kurumu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Özutku, H. (2018). Yüksek performanslı çalışma uygulamaları ölçeğinin türkçe'ye uyarlaması, geçerlik ve güvenirlik analizi. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 36 (3), 141-164.
• Pak, J. ve Kım, S. (2016). Team managers implementation, high performance work systems intensity, and performance: A multilevel investigation. Journal of Management, 44 (7), 2690–2715, Doı: 0149206316646829.
• Polatçı, S. ve Cindiloğlu, M. (2013). Kişi-örgüt uyumunun örgütsel vatandaşlık davranışına etkisi: Duygusal bağlılığın aracılık rolü. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18 (3), 299-318.
• Prıeto, I. M. ve Santana, M. P. P. (2012). Building ambidexterity: The role of human resource practices in the performance of firms from spain. Human Resource Management, 51 (2), 189–211.
• Seçgin, Y. ve Özyer, K. (2016). Kontrol odağının örgütsel bağlılık üzerine etkisinde personel güçlen-dirmenin aracılık rolü: Ankara il merkezindeki dört ve beş yıldızlı otel işletmelerinde bir araştırma. International Journal of Eurasia Social Sciences, 7 (22), 249-277.
• Sevinç, E. (2013). Çoklu regresyon korelasyon analizinde varsayımdan sapmalar ve çimento sektörü üzerine uygulama. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, İşletme Fakültesi, Finans Anabilim Dalı. 18.02.2019 tarihinde Http://Serpam.Org/Wp-Content/Uploads/Sevinc2013.Pdf adresinden erişilmiştir.
• Swıatek-Barylska, I. (2017). Images of person-organization fit: Elements affecting employee organizational behavior. Kelaniya Journal of Management, 5 (2), 17-31.
• Sun, L. Y. S. ve Aryee, K. S. (2007). High performance human resource practices, citizenship behavior, and organizational performance, a relational perspective. Academy of Management Journal, 50 (3), 558-577.
• Şimşek, Ş., Çelik, A. ve Akgemci, T. (2014). Davranış bilimlerine giriş ve örgütlerde davranış. (8. Baskı), Konya:Eğitim Kitabevi.
• Tekin, M. ve Sayın, A. A. (2017). Lojistik faaliyetlerde satın alma faaliyetinde karşılaşılan riskler ve perakende sektöründe uygulaması. Kesit Akademi Dergisi, 3 (10), 545-569.
• Trouba, E. J. (2007). A person-organization fit study of the big five personality model and attraction to the organizations with varying compensation system characteristics, Department Of Psycology College Of Liberal Arts And Sciences Depaul University Chicago İllinois, Umı Microform.
• Tunalılar, T. T. (2018). Yöneticinin kültürel zekâsının çalışanların duygusal bağlılığıyla ilişkisi ve ilişki uzaklığının düzenleyici rolü: Bir araştırma, Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Turunç, Ö. ve Çelik, M. (2010). Çalışanların algıladıkları örgütsel destek ve iş stresinin örgütsel özdeşleşme ve iş performansına etkisi, Yönetim ve Ekonomi, 17 (2), 183-206.
• Way, S. A. (2002). High Performance Work Systems And İntermediate İndicators Of Firm Performance With İn The Us Small Business Sector. Journal of Management, 28, 765–785.
• Westerman, J. W. ve Cyr, L. A. (2004). An ıntegrative analysis of person-organization fit theories, International Journal of Selection and Assessment, 12 (3), 252-261.
• Yılmaz, H. ve Karahan, A. (2014). Yüksek performanslı insan kaynakları yönetimi uygulamaları, psikolojik güçlendirme ve duygusal bağlılık arasındaki ilişkilerin incelenmesi: Tekstil sektöründe bir araştırma, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (4), 607-637.
• Yücel, İ. ve Çetinkaya, B. (2016). Birey-örgüt uyumu ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkide cinsiyetin rolü: Kayseri örneği, Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8 (3), 17-30.