Lise Öğrencilerine Yönelik Siber Zorbalık Ölçeği Geliştirme Çalışması

Yıl 2020, Cilt: 15 - Sayı: 10 Yıl Özel Sayısı, 4723 - 4738, 30.06.2020

Ali Arslan , Okan Bilgin , Murat Ince

https://doi.org/10.26466/opus.684140

Cited By: 2

Öz

Zorbalık; vurmak, itmek, engel olmak gibi fiziksel zorbalık, hakaret etme, lakap takma, utandırma gibi sözel zorbalık ve gruptan dışlamak, arkasından konuşmak, arkadaşlık ilişkilerini bozmak gibi davranışları içeren duygusal zorbalık olarak sınıflandırılmaktadır. Siber zorbalık da zorbalığın alt boyutlarından birini oluşturmaktadır. Bu çalışmanın amacı, ergenlerin siber zorbalık davranışlarını ölçmeye yönelik bir ölçek geliştirmektir. Ölçeğin pilot çalışması, Zonguldak ilinde yer alan ortaöğretim kurumlarında öğrenim görmekte olan 231 öğrenci üzerinde yürütülmüştür. Ölçeğin yapı geçerliliği için açımlayıcı faktör analizi yapılmıştır. Analiz neticesinde ölçeğin dört faktörlü bir yapı gösterdiği görülmüştür. Dört faktör toplam varyansın %66,235’ini açıklamaktadır. Bu faktörlerin güvenirlik katsayılarının ise 0,58 ile 0,91 arasında değiştiği bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Siber Zorbalık, Açımlayıcı Faktör Analizi, Ergenler, Açımlayıcı Faktör Analizi

A Study On Developing A Cyberbullying Scale For High School Students

Öz

Bullying is classified as physical bullying that involves hitting, pushing and hindering; verbal bullying that involves insulting, giving names, embarrassing; and emotional bullying that involves excluding from group, backbiting and breaking the friendship. Cyberbullying is another aspect of bullying. The purpose of this study is to develop a scale of cyberbullying behaviors for adolescents. Items in the trial form of the scale were written a literature review by the researchers. Trial form of scale consisted of 25 items. The pilot study for the scale was conducted for 231 students attending from high schools in Zonguldak province. An explanatory factor analysis was performed for the construct validity of the scale. A four-factor construct was obtained in the results of analysis. These factors were named as “disturbing via cyber”, “cyber harassment”, “vengeance”, “spoofing”. These four factors explained 66.235% of total variance. The Cronbach Alpha coefficients of these factors were varied between 0.58 and 0.91.

Anahtar Kelimeler

Cyberbullying, Adolescents, exploratory factor analysis

Kaynakça

• Agatston, P. W., Kowalski, R. and Limber, S. (2007). Students’ perspectives on cyber bullying. Journal of Adolescent Health, 41(6), 59-60.
• Aksel, Ş. and Yılmaz-Irmak, T. (2014). Gelişim psikolojisi bakış açısıyla çocuk suçluluğu. Ege Üniversitesi Yayınları, İzmir.
• Arıcak, T., Siyahhan, S., Uzunhasanoğlu, A., Sarıbeyoğlu, S., Çıplak, S., Yılmaz, N., and Memmedov, C. (2008). Cyberbullying among Turkish adolescents. Cyber Psychology and Behavior, 11(3), 253–261.
• Arıcak, O.T. (2009). Üniversite öğrencilerindeki siber zorbalık davranışlarının bir yordayıcısı olarak psikiyatrik belirtiler. Eurasian Journal of Educational Research, 34, 167-184.
• Arıcak, O. T. (2011). Siber Zorbalık: Gençlerimizi bekleyen yeni tehlike. Kariyer Penceresi, 6, 10–11.
• Arslankara, V. B., and Usta, E. (2018). Development of Virtual World Risk Perception Scale (VWRPS). Bartin Üniversitesi Egitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 111-131.
• Arslan Özdinçer, S. and Savaşer, S. (2008). İnsan hakları ve çocuk hakları bağlamında okulda zorbalık. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 16 (61), 65-70.
• Avcı, M. (2006). Ergenlikte toplumsal uyum sorunları. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (1), 39-63.
• Ayas, T. and Horzum M. B. (2010). Sanal zorba / kurban ölçek geliştirme çalışması. Akademik Bakış Dergisi, 19,1-17.
• Ayas, T., and Aydın, F. (2015). Sanal zorbalık farkındalık ölçeği: Geçerlilik ve güvenirlilik çalışması. Online Journal Of Technology Addiction and Cyberbullying, 2(2), 38-51.
• Ayas, T. (2016). Sanal zorbalık olaylarına karışan ve karışmayan öğrencilerin öz saygı ve dışadönüklükle ilişkisinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 41 (186), 205-216.
• Bauman, S., Toomey, R. B. and Walker, J. L. (2013). Associations among bullying, cyberbullying, and suicide in high school students. Journal of Adolescence, 36(2), 341-350.
• Bayhan, P. and Işıtan, S. (2010). Ergenlik döneminde ilişkiler: akran ve romantik ilişkilere genel bakış. Aile ve Toplum, 11 (5), 33-44.
• Beran, T. and Li, Q. (2005). Cyber-harassment: A study of a new method for an old behavior. Journal of Educational Computing Research, 32, 265-277.
• Cenat, J. M., Hebert, M., Blais, M., Lavoie, F., Guerrier, M. and Derivois, D. (2014). Cyberbullying, psychological distress and self-esteem among youth in Quebec schools. Journal of Affective Disorders, 169, 7-9.
• Dalmaç Polat, Z. and Bayraktar, S. (2016). Ergenlerde siber zorbalık ve siber mağduriyet ile ilişkili değişkenlerin incelenmesi. Mediterranean Journal of Humanities, 6 (1), 115- 132.
• Dalmaz, E. (2014). Üniversite öğrencilerinde siber zorbalık/mağduriyet, depresyon ve anksiyete arasındaki ilişkinin incelenmesi. Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı, Uygulamalı Psikoloji Programı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Demir, N. Ö., Baran, A. G. and Ulusoy, D. (2005). Türkiye’de Ergenlerin arkadaş-akran grupları ile ilişkileri ve sapmış davranışlar: Ankara örneklemi. Bilig, 32, 83-106.
• Erdur-Baker, Ö. and Kavşut, F. (2007). A new face of peer bullying: Cyberbullying. Journal of Euroasian Educational Research, 27, 31-42.
• Erdur- Baker, Ö. and Topçu, Ç. (2010) The Revised Cyber Bullying Inventory (RCBI): validity and reliability studies. Procedia Social and Behavioral Sciences, 5, 660–664
• Eroğlu, Y. (2011). Koşullu öz-değer, riskli internet davranışları ve siber zorbalık/mağduriyet arasındaki ilişkinin incelenmesi. Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Eğitimde Psikolojik Hizmetler Bölümü Yüksek Lisans Tezi, Sakarya.
• Ertem, Ü. and Yazıcı, S. (2006). Ergenlik döneminde psiko-sosyal sorunlar ve depresyon. Aile ve Toplum, 3(9), 7-12.
• Eskin, M. (2000). Ergen ruh sağlığı sorunları ve intihar davranışıyla ilişkiler. Klinik Psikiyatri, 3, 228-234.
• Gamez-Guadix, M., Orue, I., Smith, P. K. and Calvete, E. (2013). Longitudinal and reciprocal relations of cyberbullying with depression, substance use and problematic internet use among adolescents. Journal of Adolescent Health, 53(4), 446-452.
• Gini, G. and Espelage, D. L. (2014). Peer victimization, cyberbullying, and suicide risk in children and adolescents. JAMA, 312(5), 545-546.
• Gül, S. K. and Güneş, İ.D. (2009). Ergenlik dönemi sorunları ve şiddet. Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (1), 79-101.
• Hawker, D. S. and Boulton, M. J. (2000). Twenty years' research on peer victimization and psychosocial maladjustment: A meta‐analytic review of cross‐sectional studies. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 41(4), 441-455.
• Hinduja, S. and Patchin, J. W. (2008). Cyberbullying: An exploratory analysis of factors related to offending and victimization. Deviant Behavior, 29, 129-156.
• Hinduja, S. and Patchin, J. W. (2009). Bullying beyond the schoolyard: preventing and responding to cyberbullying. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Hinduja, S. and Patchin, J. W. (2018). Cyberbullying Identification, Prevention, and Response. Cyberbullying Research Center
• Hines, H.N. (2011). Traditional bullying and cyber-bullying: are the impacts on self-concept the same? Lisans Bitirme Tezi. Western Carolina University, North Carolina.
• Juvonen, J. and Gross, E., F. (2008). Extending the school grounds? Bullying experiences in cyberspace. Journal of School Health, 78 (9), 496-505.
• Katzer, C., Fetchenhauer, D. and Belschak, F. (2009). Cyberbullying: Who are victims? A comparison of victimization in internet chatrooms and victimization in school. Journal of Media Psychology, 21, 25-36.
• Kirby, E. (2008). Eliminate bullying - A legal imperative. A Legal Memorandum, 8 (2), 1-6.
• Köse, N. (2015). Ergenlerde akran ilişkilerinin mutluluk düzeyine etkisi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2 (4), 1-6.
• Küçük, S., İnanıcı, M. A., and Ziyalar, N. (2017). Siber zorbalık ölçeği Türkçe uyarlaması. Adli Tıp Bülteni, 22(3), 172-176.
• Li, Q. (2007). Bullying in the new playground: Research into cyberbullying and cyber victimisation. Australasian Journal of Educational Technology, 23(4), 435-454.
• Mason, K. (2008). Cyberbullying: A preliminary assessment for school personnel. Psychology in the Schools, 45(4), 323–348.
• Mieczynski, N.D. (2008). Cyberbullying: exploring the experiences of mental health professionals. Antioch University, New England, New Hampshire.
• Mitchell, K. J., Ybarra, M. and Finkelhor, D. (2007). The relative importance of online victimization in understanding depression, delinquency, and substance use. Child Maltreatment, 12, 314-324.
• Nishina, A., Juvonen, J. and Witkow, M.R. (2005). Sticks and stones may break my bones, but names will make mefeel sick: The psychosocial, somatic, and scholastic consequences of peer harassment. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, 34(1), 37-48.
• Özbay, A. (2013). Ergenlerde siber zorbalık, siber mağduriyet, aleksitimi ve öfke ifade etme biçimleri arasındaki ilişki. Fatih Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Rehberlik Ve Psikolojik Danışmanlık Programı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Özdemir, M., and Akar, F. (2011). Lise öğrencilerinin siber-zorbalığa ilişkin görüşlerinin bazı değişkenler bakımından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(4), 605-626.
• Özel, S. (2013). Lise öğrencileri arasında siber zorbalık, siber mağduriyet, depresyon ve benlik saygısı ilişkisi. Fatih Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Programı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul
• Özer, H. (2014). Ortaokul öğrencilerinin siber zorba/siber kurban yaşantıları. Akademik Bakış Dergisi, 41, 1-19.
• Peker, A. (2015). Negatif duygunun siber zorbalık ve mağduriyete ilişkin yordayıcı rolünün incelenmesi. K. Ü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23 (4), 1633-1646.
• Pekşen Süslü, D. (2016). Lise öğrencilerinde siber zorbalık ve siber mağduriyetin benlik saygısı, anne, baba ve akran ilişkileri açısından incelenmesi. Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı, Gelişim Psikolojisi Programı Doktora Tezi, İstanbul.
• Pişkin, M. (2002). Okul zorbalığı: tanımı, türleri, ilişkili olduğu faktörler ve alınabilecek önlemler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 2, 531-562.
• Raskauskas, J. and Stoltz, A.D. (2007). Involvement in traditional and electronic bullying among adolescents. Developmental Psychology, 43, 564-575.
• Raskauskas, J., Rubiano, S., Offen, I. and Wayland, A. K. (2015). Do social self-efficacy and self-esteem moderate the relationship between peer victimization and academic performance?. Social Psychology of Education, 18(2), 297-314.
• Schwartz, D., Gorman, A. H., Nakamoto, J. and Toblin, R. L. (2005). Victimization in the Peer Group and Children's Academic Functioning. Journal of Educational Psychology, 97(3), 425.
• Serin, H. (2012). Ergenlerde siber zorbalık / siber mağduriyet yaşantıları ve bu davranışlara ilişkin öğretmen ve eğitim yöneticilerinin görüşleri. Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul
• Tanrıkulu, T., Kınay, H. and Arıcak, O. T. (2013). Siber zorbalığa ilişkin duyarlılık ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 38-47.
• Telli, S., Brok, P. and Çakıroğlu, J. (2008). Teachers’ and students’ perceptions of the ideal teacher. Education and Science, 33 (149), 118-129.
• TÜİK (2017). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması-2017.
• Usta, A. (2013). Lise öğrencilerinin öfke düzeyleri ile siber zorbalık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi Yüksek Lisans Tezi, Samsun
• Willard, N. (2005). Educator’s Guide to Cyberbullying and Cyberthreats. http://www.cyberbully.org/cyberbully/docs/cbcteducator.pdf.
• Willard, N. (2007). Cyberbullying and cyberthreats: Responding to the challenge of online social aggression, threats, anddistress. Illionis: Champaign Research Press.
• Yaman, E., Eroğlu, Y. and Peker, A. (2011). Başaçıkma stratejileriyle okul zorbalığı ve siber zorbalık. Kaknüs Psikoloji. İstanbul.
• Yaman, E. and Peker, A. (2012). Ergenlerin siber zorbalık ve siber mağduriyete ilişkin algıları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (3),819-833.
• Yazgan İnanç, B., Bilgin, M. and Kılıç Atıcı, M. (2015). Gelişim Psikolojisi. Pegem Akademi, Ankara.
• Ybarra, M., and Mitchell, K.J. (2007). Prevelance and frequency of internet harras- ment instigation: İmplications for adolescent health. Journal of Adolescent Health, 41,189- 195.