Çalışma Yaşamında Siber Mağduriyet ve Siber Zorbalığa İlişkin Duyarlılığın Özsaygıya Etkisi

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: 30, 2504 - 2527, 31.10.2020

Çiğdem Çakır , Esra G. Kaygısız

https://doi.org/10.26466/opus.724131

Cited By: 2

Öz

Günümüzde teknolojinin çok büyük kitleler tarafından kullanılması ile zorbalık, yöntem ve araç değiştirmiş ve siber zorbalık adını almıştır. Siber zorbalık, bilgi ve iletişim teknolojileri kullanarak hedef olarak belirlenen kişi veya kişileri incitmeye, tehdit etmeye, aşağılamaya, dışlamaya, ayrım yapmaya yönelik davranışlardır. Siber zorbalık, mağdurlar üzerinde çeşitli olumsuzluklara neden olmaktadır. Bu olumsuzluklara genel olarak siber mağduriyet denilmektedir. Siber mağduriyet ise mağdurların özsaygılarını azaltmaktadır. Araştırma bu doğrultuda çalışanların siber mağduriyet ve siber zorbalığa ilişkin duyarlılık düzeylerini ve duyarlılıklarının özsaygılarına olan etkisini belirlemeyi amaçlamıştır. Çalışmanın örneklemi, Gaziantep ili merkez Şahinbey ilçesi sınırlarındaki resmi okullarda görev yapan ilk ve ortaokul yöneticileri ve öğretmenler oluşmaktadır. Araştırmada değerlendirilecek verileri toplanmak içina Kişisel Bilgi Formu, Yenilenmiş Siber Zorbalık Envanteri, Siber Zorbalığa İlişkin Duyarlılık Ölçeği ve Rosenberg Benlik Değeri Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistiklerden ve hiyerarşik çoklu regresyon analizinden faydalanılmıştır. Elde edilen bulgular doğrultusunda siber mağduriyet yaşayan okul yöneticileri ve öğretmenlerin özsaygı düzeyleri ile siber zorbalığa ilişkin duyarlılık düzeyleri arasında orta düzeyde, pozitif ve anlamlı bir ilişki olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Siber zorbalık, Özsaygı, Siber mağduriyet

The Effect of Cyber Victimization and Cyberbullying Sensitivity on Self-Esteem in Work Life

Öz

Today, bullying has changed methods and tools with the use of technology by very large masses and named as cyberbullying. Cyberbullying is behaviours aimed at hurting, threatening, humiliating, excluding and discriminating the person or persons identified as targets using information and communication technologies. Cyberbullying causes various negativities on victims. Generally, these negativities are called cyber victimization. Cyber victimization reduces victims' self-esteem. Accordingly, the study aimed to determine the cyber victimization and cyberbullying sensitivity levels of employees and the effect of their sensitivity on their self-esteem. The sample of the study consists of school administrators and teachers that are working at official schools that are at Gaziantep province, Şahinbey district. In order to collect data, Personal Information Form, Revised Cyber Bullying Inventory, Cyberbullying Sensitivity Scale and Rosenberg Self-Esteem Scale were used. Descriptive statistics and hierarchical multiple regression analysis were used to analyse the data. In line with the findings obtained, it is concluded that there is a moderate, positive and meaningful relationship between the self-esteem levels and sensitivity to cyberbullying level of school administrators and teachers who experienced cyber victimization.

Anahtar Kelimeler

Cyberbullying, Self-esteem, Cyber victimization

Kaynakça

• Aliyev, R. ve Gengec, H. (2019). The effects of resilience and cyberbullying on self-esteem. Journal of Education, 199(3), 155 –165.
• Arıcak, O. T., Tanrıkulu, T. ve Kınay, H. (2012). Siber mağduriyet ölçeğinin ilk psikometrik bulguları. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 11, 1-6.
• Aslan, A. ve Doğan, B.Ö. (2017). Çevrimiçi şiddet: Bir siber zorbalık alanı olarak “Potinss” örneği. Marmara İletişim Dergisi, 27, 95-119. DOI: 10.17829/midr.20172729524
• Aydın, M. (2019). Siber zorbalıkla karşılaşan gençlerin benlik saygısı ve stresle baş etme yöntemlerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, T. C. Maltepe Üniversitesi, Psikoloji Anabilim Dalı, İstanbul.
• Baştak, G. ve Altınova, H. H. (2015). Lise öğrencilerinde yaratıcı drama yöntemiyle siber zorbalık hakkında duyarlılık oluşturma. Yaratıcı Drama Dergisi, 10(1), 91-102. DOI: 10.21612/yader.2015.009.
• Baştürk Akca, E. ve Sayımer, İ. (2017). Siber zorbalık kavramı, türleri ve ilişkili olduğu faktörler: Mevcut araştırmalar üzerinden bir değerlendirme. Online Academic Journal of Information Technolog, 8(30). DOI: 10.5824/1309‐1581.2017.5.001.x
• Bayezid, G. (2000). Bastırma Duyarlılık Ölçeği’ni Türk kültürüne uyarlama çalışması. Düşünen Adam, 13(2), 99-106.
• Brack, K. ve Caltabiano, N. (2014). Cyberbullying and self-esteem in Australian adults. Journal of Psychosocial Research on Cyberspace, 8(2), article 7. DOI: 10.5817/CP2014-2-7.
• Brewer, G. ve Kerslake, J. (2015). Cyberbullying, self-esteem, empathy and loneliness. Computers in Human Behavior, 48(2015), 255–260. http://dx.doi.org/10.1016/j.chb.2015.01.073 0747-5632
• Bridge, E. D. ve Duman, N. (2019). Ergenlerde siber zorbalığa duyarlılığın demografik değişkenler açısından incelenmesi. Kıbrıs Türk Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi, 1(3), 158-165 DOI:10.35365/ctjpp.19.1.20
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. 13. Baskı, Ankara: Pegem Akademi Yayınevi.
• Campfield, D.C. (2008). Cyber bullying and victimization: psychosocial characteristics of bullies, victims, and bully/victims. Yayınlanmamış doktora tezi). The University of Montana, Montana.
• Can, A. (2017). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. 5. Baskı, Ankara: Pegem Akademi Yayınevi.
• Cebecioğlu, G. ve Altıparmak, İ. B. (2017). Dijital şiddet: Sosyal paylaşım ağları üzerine bir araştırma. Sakarya University Journal of Education, 7(2), 423-43.
• Charoenwanit, S. (2019). The relationship of cyber-bullying and academic achievement, general health, and depression in adolescents in Thailand Walailak. J Sci & Tech, 16(4), 231-241.
• Çiftçi, H. (2018). Öğrencilerin siber mağduriyet düzeylerinin karşılaştırılması. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(2), 1536-1567.
• Çuhadaroğlu, F. (1985). Adolesanlarda benlik saygısı. Yayınlanmamış uzmanlık tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Demirtaş, Ö. ve Karaca, M. (2018). Siber mobbing: Kavramsal çerçeve, öncülleri ve sonuçları. International Journal Entrepreneurship and Management Inquiries, 2(2), 20-34.
• Doğan, A., Özgün, O. H., Demir, R. ve Türkmen, E. (2016). Kariyer danışmanlığı ve özsaygı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(47).
• Erdur-Baker, Ö. ve Kavsut, F. (2010). Cyberbullying and its correlation to traditional bullying, gender and frequent and risky usage of internet-mediated communication tools. New Media & Society, 12(1), 109–125. DOI:10.1177/1461444809341260
• Farley, S., Coyne, I., Sprigg, C., Axtell, C. ve Subramanian, G. (2015). Exploring the impact of workplace cyberbullying on trainee doctors. Medıcal Educatıon, 49, 436–443.
• Furnham, A. (2008). The self-esteem industry. In: Head & Heart Management. Palgrave Macmillan, London. https://doi.org/10.1057/9780230598317_81
• Healy, F. (2013). Cyber bullyıng and ıts relatıonshıp with self esteem and quality of frıendshıps amongst adolescent females in Ireland (Submitted in partial fulfilment of the requirements of the Higher Diploma) Dublin Business School, Arts and Psychology, Dublin.
• Kaygısız, E. G. (2020). Şiddetin e-hali: Siber zorbalık. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Akademik Dergisi Şiddetin Önlenmesi Çalıştayı Özel Sayısı, Mart, 2020.
• Lumsden, K. ve Harmer, E. (2019). Online othering exploring digital violence and discrimination on the web. Palgrave Macmillan, Switzerland. https://doi.org/10.1007/978-3-030-12633-9.
• Makri-Botsari, E. ve Karagianni, G. (2014). Cyberbullying in Greek adolescents: The role of parents. Procedia - Social and Behavioral Sciences. 116, 3241 – 3253.
• Özdamar, K. (2003). Modern bilimsel araştırma yöntemleri. Eskişehir: Kaan Kitabevi.
• Özkan, İ. (1994). Benlik saygısını etkileyen etkenler. Düşünen Adam, 7(3), 4-9.
• Özmen, Ş. Y. (2018). Dijital şiddet, siber zorbalık ve yeni medya okuryazarlığı üzerine bir değerlendirme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(61). http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2018.2989
• Patchin, J. W. ve Hinduja, S. (2010). Cyberbullying and self-esteem. Journal of School Health, 80(12), 614-621.
• Pekşen Süslü, D. (2016). Lise öğrencilerinde siber zorbalık ve siber mağduriyetin benlik saygısı, anne, baba ve akran ilişkileri açısından incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi). Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Reisoğlu, İ., Gedik, N. ve Göktas, Y. (2013). Öğretmen adaylarının özsaygı ve duygusal zekâ düzeylerinin problemli internet kullanımıyla ilişkisi. Eğitim ve Bilim, 38(170).
• Rosenberg, M. (1965). Society and the adolescent self-image. Princeton, NJ: Princeton University Press.
• Rosenberg, M., Schooler, C., Schoenbach, C. ve Rosenberg, F. (1995). Global self-esteem and specific self- esteem: Different concepts, different outcomes. American Sociological Review, 60(1), 141-156. https://www.jstor.org/stable/2096350
• Smith, P., Mahdavi, J., Carvalho, M., Fisher, S., Russell, S. ve Tippett, N. (2008). Cyberbullying: Its nature and impact in secondary school pupils. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 49, 376-385. http://dx.doi.org/10.1111/j.1469-7610.2007.01846.x
• Şahin, M. (2012). The relationship between the cyberbullying/cybervictmization and loneliness among adolescents. Children and Youth Services Review, 34(2012), 834–837.
• Şahin Baltacı, H. ve Altan, T. (2016). Lise öğrencilerinde benlik saygısının yordayıcısı olarak depresyon, bağlanma ve şiddet eğilimi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 227-239. DOI: 10.21764/efd.34257
• Tanrıkulu, İ. (2015). The relationships between cyber bullying perpetration motives and personality traits: Testing uses and gratifications theory (Yayımlanmamış doktora tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tanrıkulu, T., Kınay, H. ve Arıcak, O. T. (2013). Siber zorbalığa ilişkin duyarlılık ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 38–47.
• Taştekin, E. (2016). Ergenlerin arkadaşlık ilişkileri ve benlik saygısı ile siber zorbalık ve siber mağduriyet arasındaki ilişkiler.Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Topcu, Ç. ve Erdur-Baker, Ö. (2010). The revised cyber bullying inventory (RCBI): Validity and reliability studies. Procedia Social and Behavioral Sciences, 5, 660-664. DOI: 10.1016/j.sbspro.2010.07.161
• Uğur, U., Sarıoğlu Uğur, S. ve Soba, M. (2019). Tüketicilerin özsaygı algılamaları ve otomobil tercihleri arasındaki ilişki: Bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(4), 2762-2771.
• Visinskaite, V. (2015). Workplace bullying: In relation to self-esteem, stress, life satisfaction and cyberbullying. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Dublin Business School, School of Arts, Dublin.
• Yılmaz, A. S. (2011). Üniversite öğrencilerinin karar vermede özsaygı ve karar verme stillerinin benlik saygısı ve utangaçlık açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Tavşancıl, E. (2010). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Tezbaşaran, A. A. (1997). Likert tipi ölçek geliştirme kılavuzu. Ankara: Türk Psikologlar Derneği.
• Trompenaars, F. ve Voerman, E. (2009). Servant-leadership across cultures: Harnessing the strengths of the world’s most powerful management philosophy. New York: The McGraw-Hill Companies.
• Vinod, S. ve Sudhakar, B. (2011). Servant leadership: A unique art of leadership, Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Business, 2(11), 456-467.
• Yılmaz, V. ve Çelik, H. E. (2009). Lisrel ile Yapısal Eşitlik Modellemesi I temel kavramlar, uygulamalar, programlama. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.