Sinematografik Bir Öğe Olarak Türk Polisiye Filmlerinde Aydınlatma Tasarımı: “Av Mevsimi” Filmi Örneğinde Bir Değerlendirme

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: 31, 4506 - 4530, 30.11.2020

Onur Erkan , Murat Aytaş

https://doi.org/10.26466/opus.678777

Öz

Polisiye türünün, sinemadaki ilk zamanlarında edebi hikayelerden uyarlama öykülerle temsil edildiği görülürken, 1970’li yıllardan sonra özgün hikaye ve senaryolarla izleyici karşısına çıktığı görülür. Polisiye türünün, kendine has karakteristik içerik ve sinematografik biçimle sinema sanatı içerisinde temsil edilmesiyle, başlı başına bir tür olarak ele alınmaya başlandığını söylemek mümkündür. Türk sinemasındaki ilk örnekleri 1940’lı yıllarla birlikte başlamakla birlikte 1970 ve 80’li yıllarda polisiye türüne ait pek çok başarılı eser beyaz perdeye aktarılmıştır. 2000’li yıllara gelindiğinde ise Türk sineması polisiye türündeki Polis, Pars Kiraz Operasyonu, Sis ve Gece, Çakal, Başka Semtin Çocukları, Ejder Kapanı ve Av Mevsimi gibi filmlerin ardı ardına vizyona girişiyle adeta bu türün yükselişine sahne olmuştur. Yavuz Turgul’un 2010 yılında yönetmiş olduğu ve oyuncu kadrosunda Şener Şen, Çetin Tekindor ve Cem Yılmaz gibi isimlerin yer aldığı Av Mevsimi filmi Türk polisiye sineması içerisinde çekilen yetkin eserlerden biridir. Türk polisiye filmleri arasından seçilen bu örnek üzerinden, psikolojik, estetik ve dramatik aydınlatmanın film biçemine olan katkısının analiz edilmesi araştırmanın temel amacıdır. Film türlerine göre çeşitlere ayırabileceğimiz aydınlatma teknikleri, sinematografik açıdan polisiye film türüne özgü bir takım farklılıklar gösterir. Bu araştırmanın söz konusu bu farklılıkları ortaya koyması açısından literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türk sineması, Polisiye film, Av mevsimi

Lighting Design in Turkish Detective Films as a Cinematographic Element: An Evaluation on the Example of "Av Mevsimi" Movie

Öz

While it is seen that the crime type was represented by adaptive stories from literary stories in the early days of the cinema, it is seen that it appeared before the audience with original stories and scenarios after 1970s. It is possible to say that the crime genre has begun to be treated as a genre by itself, by representing it in cinema art with its unique characteristic content and cinematographic form. Although the first examples of Turkish cinema started with the 1940s, many successful works of the crime genre were transferred to the big screen in the 1970s and 80s. In the 2000s, Turkish cinema was the scene of the rise of this genre with the success of films such as Polis, Pars Kiraz Operasyonu, Sis ve Gece, Çakal, Başka Semtin Çocukları, Ejder Kapanı and Av Mevsimi. The Av Mevsimi movie, directed by Yavuz Turgul in 2010 and starring Şener Şen, Çetin Tekindor and Cem Yılmaz, is one of the competent works shot in Turkish detective cinema. The main purpose of the research is to analyze the contribution of psychological, aesthetic and dramatic lighting to the film style through this example selected from Turkish detective films. The lighting techniques, which we can divide according to the types of films, show a number of cinematographic differences specific to the type of crime film. It is thought that this research will contribute to the literature in terms of revealing these differences.

Anahtar Kelimeler

Turkish cinema, Detective film, Av mevsimi

Kaynakça

• Alton, J. (1995). Painting with light. University of California Press, London.
• Arslantepe, M. (2012). Sinema Okuryazarlığı. Umuttepe Yayınları, Kocaeli
• Ayata, Y. (2015). Polisiye roman bağlamında Necip Fazıl’ın meşum yakutu, Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi. 7(12), 207-229.
• Benyahia, S. C. (2014). Suç. (Çev. A. Birsen). İstanbul. Kolektif Kitap
• Bordwell, D. ve Thompson, K. (2012). Film sanatı. (Çevirenler: E. Yılmaz ve E. Suat Onat). Ankara. De Ki Yayınları
• Brown, B. (2010). Sinema ve videoda işıklandırma. (Çev. S. Taylaner). İstanbul. Hil Yayınları
• Çetin, N. (2006). Şiir çözümleme yöntemleri. Ankara. Öncü Kitabevi.
• Çetin, N. (2009). Roman çözümleme yöntemleri. Ankara. Öncü Kitabevi.
• Doğru, M. S. (2013). Sinema yapımlarında görsel eğretileme ve anlatım aracı olarak işık: Kara Film Örneği. Radyo Televizyon Anabilim dalı. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Emsley, C. ve Makov, H. S. (2012). Polis dedektifliğinin tarihi. (Çev. A. Handan Konar). İstanbul. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
• Erkan, O. (2019). Sinematografik bir unsur olarak aydinlatma tekniğinin Türk sinemasi polisiye filmlerinde kullanımı. Radyo Televizyon Anabilim dalı. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Fişek, K. (1985). İyi polisiye iyi edebiyattır. Milliyet Sanat Dergisi. 115(1), 2-5.
• Gezer, H. (2006). Türk Edebiyatında Polisiye Roman ve Ahmet Ümit’in Polisiye Roman Kurguları. Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı. Süleyman Demirel Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Isparta.
• Holat, O. (2015). Türk sinemasında polisiye filmlerde değer temsili. Radyo Televizyon ve Sinema Anabilim Dalı. Ege Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. İzmir.
• Koca, S. (2018). Yeni Türk sinemasında biçem: anlatının ve stilistik yapının düzenlenmesi. Konya, Literatürk Yayınları.
• Millerson, G. (2007). Sinema ve televizyon için aydınlatma tekniği. (Çev. S. Taylaner). İstanbul. Es Yayınları
• Ötgün, C. (2008). Sanatın şiddeti ve sınırları. Sanat ve Tasarım Dergisi. 1(1), 90-103.
• Özön, N. (2000). Sinema, televizyon, video, bilgisayarlı sinema sözlüğü. İstanbul, Kabalcı Yayınları.
• Roloff, B. ve Seeblen, G. (1997). Cinayet sineması: Dedektif sinemasının tarihi ve mitolojisi. (Çev. S. Kaya). İstanbul. Alan Yayıncılık
• Ulutaş, S. (2019). Sinema filmlerinde estetik özneyi yabancılaşmaya yabancılaştırmak: Night Crawler filminde yabancilaştirma etkisi. Selçuk İletişim, 12 (2) , 1012-1043 . DOI: 10.18094/josc.596288
• Wölfflin, H. (1985). Sanat tarihinin temel kavramları. (Çev. H. Örs). İstanbul, Remzi Kitabevi.