Çerçeveleme Etkisi’nin İşsizlik Bağlamında İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: 31, 4376 - 4403, 30.11.2020

Asena Gizem Yiğit Tuğçe Bayram Hilal Tuğçe Bayar

https://doi.org/10.26466/opus.788490

Öz

Geleneksel İktisat ana varsayımının tersine bireylerin her koşulda rasyonel olmadığı, bilişsel önyargılar nedeniyle tercihlerin değişkenlik gösterdiği birçok çalışma ile kanıtlanmıştır. Bu kanıtlardan biri olan Çerçeveleme Etkisi, olayların veya durumların sunuluş şeklinin değiştirilmesiyle bireylerin kararlarında meydana gelen değişimi gösteren etkidir. Davranışsal yaklaşımda medyadan pazarlamaya kadar birçok alanda kullanılan bu etki, bireylerin sahip olduğu deneyimler, duygusal değişimler, yanlılık durumları gibi faktörlerden dolayı her zaman kendini göstermeyebilmektedir.
Bu çalışma yapay zeka uygulama senaryolarıyla oluşturulan Çerçevelemelerin etkisinin toplumsal anlamda hassasiyet teşkil eden “işsizlik” olgusuyla sınanması üzerine kurulmuştur. Çevrimiçi anket yöntemiyle elde edilen veriler 250’si kadın, 230’u erkek olmak üzere 480 kişiden toplanmış ve Bağımsız Örneklem t Testi ile analiz edilmiştir. Analiz sonuçları göstermektedir ki, pozitif ve negatif risk çerçevelemeleri ile istatistiki olarak anlamlı sonuç veren Çerçeveleme Etkisi, aynı sorulara işsizlik olgusu yerleştirildiğinde ortadan kaybolmaktadır. Bununla birlikte kontrol ve deney gruplarında, çerçeveler arasındaki farkın “işsizlik” değişkeninin eklenmesinden kaynaklanıp kaynaklanmadığı konusunda daha net bir bakış açısı sunabilmek adına, ifadeler pozitif ve negatif çerçeveler şeklinde yeniden analize tabi tutulmuştur. Buradan elde edilen nihai sonuç ise farklılaşmayı engelleyen asıl unsurun “işsizlik” değişkeni ile ilgili olduğudur.

Anahtar Kelimeler

Çerçeveleme Etkisi, İşsizlik, Yapay Zeka

Examination of Framing Effect in the context of Unemployment

Öz

Contrary to the main assumption of Traditional Economics it has been proven by many studies that individuals are not rational under all conditions, and their preferences vary due to cognitive biases. One of these evidences, the Framing Effect, is the effect that shows the change in individuals' decisions by changing the way events and situations are presented. This effect, which is used in many areas from the media to marketing in behavioral approach, may not always show itself due to factors such as the experiences of individuals, emotional changes, and bias. This study is based on the test of the impact of framings created by artificial intelligence application scenarios through the “unemployment” phenomenon which has sociological sensibility. The data obtained by the online survey method were collected from 480 people consisting of 250 women and 230 men and analyzed with the Independent Sample t-Test. Analysis results show that the Framing effect, which gives statistically significant results with positive and negative risk framing, disappears when the unemployment phenomenon is placed in the same questions. However, in order to provide a clearer perspective on whether the difference between frames is due to the addition of the "unemployment" variable in the control and experimental groups, the statements were re-analyzed as positive and negative frames. The final result obtained here is that the main factor that prevents differentiation is related to the "unemployment" variable

Anahtar Kelimeler

Framing Effect, Unemployment, Artificial Intelligence

Kaynakça

• Adak, N. (2010). Sosyal bir problem olarak işsizlik ve sonuçları, Toplum Ve Sosyal Hizmet, 21(2), 105-116.
• Astar, M. ve Güriş, S. (2014). Bilimsel araştırmalarda spss ile istatistik. (1. Bsm) İstanbul: DER Yayınları.
• Bayrak, S. (2017). İşsizliğin intihar üzerindeki etkileri: Türkiye için bir nedensellik analizi, Sosyal Siyaset Konferansları, 73(2), 125-141.
• Bir uçak ilk defa otonom iniş gerçekleştirdi. (Temmuz 2019). Airnewstimes. 19.08.2020 tarihinde http://www.airnewstimes.com/bir-ucak-ilk-defa-otonom-inis-gerceklestirdi-49071-haberi.html adresinden erişilmiştir.
• Bloomfield A. N. (2006). Group size and the framing effect: Threats to human beings and animals, Memory & Cognition; 34(4), 929-937
• Çin'de bir robot yazılı tıp sınavını geçti. (Kasım 2011). Basnews. 19.08.2020 tarihinde http://www.basnews.com/tr/babat/393905 adresinden erişilmiştir.
• Çizel, R. B., Güzeller, C. O. ve Mütevellioğlu, N. (2011). İşsizliğin psikolojik sonuçları: Antalya örneği, Çalışma İlişkileri Dergisi, 2(1), 26-41.
• Duruel, M. ve Kara, M., (2009). Küresel işsizlik ve istihdamda yeni perspektifler, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 57, 357-363.
• Eğilmez, M., (2017). Endüstri 4.0. 25.07.2020 tarihinde http://www.mahfiegilmez.com/2017/05/endustri- 40.html adresinden erişilmiştir.
• Erikson, E.H. (1956). The problem of ego identity. Jolorvnul Of The American Psychoanalytic Association, 4, 56-121.
• Gattegno, C. (1984). Homo economicus. Educational Solutions Worldwide Inc: New York.
• Goldsmith, A., Jonathan, V. ve William D. (1997). Unemployment, joblessness, psychological well-being and self-esteem: Theory and evidence, Journal of Socio-Economics, 26(2), 133-158.
• Good, A. (2017). Drone race: Human versus artificial intelligence. 05.11.2020 tarihinde https://www.nasa.gov/feature/jpl/drone-race-human-versus-artificial-intelligence adresinden erişilmiştir.
• Gül, H. (2018). Dijitalleşmenin kamu yönetimi ve politikaları ile bu alanlardaki araştırmalara etkileri. Yasama Dergisi, 36, 5-26.
• Gümüş, U.T., Erhan, V. ve Kiliç, Ç. (2019). Davranışsal finansta çerçeveleme etkisi: Nazilli İİBF örneği. Ekev Akademi Dergisi, 78, 567-585
• Han, D., Duhachek, A. ve Agrawal, N. (2015). Coping research in the broader perspective: Emotions, threats, mindsets, and more. M. I. Norton, D. D. Rucker, ve C. Lamberton (Ed.), The Cambridge handbook of consumer psychology, içinde (s.282–308).
• Harvey, D. (2010). Postmodernliğin durumu. (Haz. M. Gürsoy Sökmen), Metis Yayınları.
• Hobsbawm, E. J.(2018).Sanayi ve imparatorluk.(Çev. A. Ersoy),Ankara:Dost Kitabevi.
• Hobsbawm, E. J. (2005). Sermaye çağı: 1848–1875. (Çev. Şener), B. Ankara: Dost Kitabevi.
• Jahoda, M. (1982). Employment and unemployment. Cambridge. Ma: Cambridge University Press.
• Japonların yaptığı robot üniversite sınavında rekor kırdı. (Kasım 2015). Haberler. 19.08.2020 tarihinde https://www.haberler.com/japonlarin-yaptigi-robot-universite-sinavinda-7891231-haberi/ adresinden erişilmiştir.
• Jessop, B., (1991). The welfare state in the transition from fordism to post-fordism, the politics of flexibility: restructuring state and industry in Britain, Germany and Scandinavia. Edward Elgar
• Jiang, F., Jiang, Y., Zhi, H., Dong, Y., Li, H., Ma, S., Wang, Y. vd. (2017). Artificial intelligence in healthcare: past, present and future, Stroke and Vascular Neurology, 2, doi: 10.1136/svn-2017-000101
• Kahneman D., Tversky A. (1984). Choices, values, and frames. Am Psychol. 39(4).
• Kamble, R. ve Shah, D. (2018), Applications of artificial intelligence in human life, International Journal of Research – Granthaalayah 6(6), 178-188, https://doi.org/10.5281/zenodo.1302459.
• Kaygın, E., Zengin, Y., ve Topçuoğlu, E. (2019). Endüstri 4.0’a akademik bakış. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 33(4), 1065-1081.
• Keynes, J. M. (1932). Economic possibilities for our grandchildren (1930). Essays in Persuasion. içinde (s.358- 373). NewYork, Harcourt Brace. 07.08.2020 tarihinde https://assets.aspeninstitute.org/content/uploads/files/content/upload/Intro_and_Section_I.pdf adresinden erişilmiştir.
• Krishnamurthy, P., Carter, P. ve Blair, E. (2001). Attribute framing and goal framing effects in health decisions, Organizational Behavior and Human Decision Processes, 85(2), 382–399.
• Kurt, Ş. (2006). İşsizliğin psiko-sosyal sonuçları ve türkiye üzerine muhtemel etkileri. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 51, 357-379.
• Küçük, Ö. (2019). Endüstri sonrası çalışma ilişkilerinde yapay zekâ, acımasız rekabet ve suç önleme politikası, Uluslararası Suçlar ve Tarih Dergisi, 20, 121-161.
• Kühberger, A. (1998). The influence of framing on risky decisions: A meta-analysis. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 75(1),23–55
• Li, X. ve Ling, W. (2015). How framing effect impact on decision making on internet shopping, Open Journal of Business and Management, 3(1), 96-108
• Lu, Y. (2017). Industry 4.0: A survey on technologies, applications and open research issues. Journal of Industrial Information Integration, 6, 1-10. https://doi.org/10.1016/j.jii.2017.04.005
• Maheswaran, D. ve Meyers-Levy, J. (1990). The influence of message framing and issue involvement, Journal of Marketing Research 27, 361- 367.
• Mcclure, J., White, J. ve Sibley, G. C. (2009). Framing effects on preparation intentions: distinguishing actions and outcomes, Disaster Prevention and Management, 187-199.
• Mosconi, F. (2015). The new European industrial policy: Global competitiveness and the manufacturing renaissance. London, England: Routledge.
• Murat, G. (2018). Dünya’da ve türkiye’de neoliberal ekonomi politikalarının işgücü piyasalarına yansımalarına bakış, İş-Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi 20(3).
• Murray, J.C.(2010), Technologies of power in the victorian period, New York:CambriaPress.
• Ning, H. ve Liu, H. (2015). Cyber physical social thinking space based science and technology framework for the Internet of things. Science China Information Sciences 58, 1-19. doi:10.1007/s11432-014-5209-2
• Nordt, C., W. Ingeborg, E. Seifritz ve W. Kawohl (2015). Modelling suicide and unemployment: A longitudinal analysis covering 63 countries, 2000–11. The Lancet Psychiatry, 2(3), 239-245.
• O’brien, G.E.. ve Feather, N.G. (1990). The relative effects of unemployment and quality of employment on the affect: Work values and personal control of adolescents, Journul Oj Occupational Psychology, 63(15), 1- 165.
• Peng, J., Li H., Miao, D., Feng, X., Xiao, W. (2013). Five different types of framing effects in medical situation: A preliminary exploration, Iran Red Crescent Med.15(2), 161-165.
• Rabin, M. (1998), Psychology and economics, Journal of Economics Literature, 36, 11- 46
• Rampersad, G. (2020). Robot will take your job: Innovation for an era of artificial intelligence, Journal of Business Research, 116, 68–74.
• Sermutlu, E. (2018). Derinliklerdeki zekâ ve etik. TÜBİTAK Bilim ve Teknik. 19.08.2020 tarihinde https://services.tubitak.gov.tr/edergi/user/yaziForm1.pdf? dergiKodu=4&cilt=53&sayi=630&sayfa=97&yaziid=44167 adresinden erişilmiştir.
• Sills, A. (2016). ROSS and Watson tackle the law. 05.11.2020 tarihinde https://www.ibm.com/blogs/watson/2016/01/ross-and-watson-tackle-the-law/ adresinden erişilmiştir.
• Ślusarczyk B. (2018). Industry 4.0 – Are we ready?. Polish Journal Of Management Studies, 17(1), 232-248.
• Soni, N., Sharma, E. K., Singh, N. ve Kapoor, A. (2020), Impact of artificial intelligence on businesses: from research, innovation, market deployment to future shifts in business models, Procedia Computer Science 167, 2200–2210, https://doi.org/10.1016/j.procs.2020.03.272
• Şahin, G. (2018). Karar verme süreçlerinde çerçeveleme etkisi: Asya problemi örneğinde sunum sırasının önemi. Social Sciences Studies Journal, 4(26), 5828-5835
• Taş, H. Y. (2018). Dördüncü sanayi devrimi’nin (endüstri 4.0) çalışma hayatına ve istihdama muhtemel etkileri, Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 9(16), 1817-1836.
• Tektaş, M., Akbaş, A. ve Topuz, V. (2002). Yapay zekâ tekniklerinin trafik kontrolünde kullanılması üzerinde bir inceleme. Uluslararası Trafik ve Yol Güvenliği Kongresi ve Fuarı.
• Tinar, M. Y. (1996), Çalışma psikolojisi. Cemal Kitapevi: İzmir.
• Tversky, A. ve Kahneman, D. (1981). The framing of decisions and the psychology of choice, Science, 211(4481), 453-458.
• Tversky, A. ve Kahneman, D. (1992). Advances in prospect theory: cumulative representation of uncertainty, Journal of Risk and Uncertainty 5, 298-312
• Tubitak. (2016). Yeni sanayi devrimi akıllı üretim sistemleri teknoloji yol haritası. Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Daire Başkanlığı
• Uluslararası Çalışma Örgütü (2019). Unemployment rate. 16.08.2020 tarihinde https://www.ilo.org/ilostat- files/Documents/description_UR_EN.pdf adresnden erişilmiştir.
• Ural, Ş. (1998). Bilim tarihi. İstanbul: Kırkambar Yay.
• Wang, A. (2007). Priming, Framing, and Position on Corporate Social Responsibility, Journal of Public Reseach. 19(2), 123-145.
• Westbrook, I. (2017). Would you get on a pilotless plane?. https://www.bbc.com/news/business-40860911.
• Wong, K. F. E. ve Kwong, J. Y.Y. (2005). Comparing two tiny giants or two huge dwarfs? Preference reversals owing to number size framing, Organizational Behavior and Human Decision Processes 98, 54-65
• Yapay zeka üniversiteyi kazandı. (Kasım 19, 2015). Haberturk. 19.08.2020 tarihinde https://www.haberturk.com/ekonomi/teknoloji/haber/1155306-yapay-zek-universite-sinavini-kazandi adresinden erişilmiştir.
• Yiğit, A.G. (2020). Bilişsel önyargılar seçimlerimizi nasıl şekillendiriyor: Beş farklı çerçeveleme türünün tercihler üzerindeki etkisi, Avrasya ilimler Akademisi İşletme ve İktisat Dergisi, 21, 1-14
• Yüksel, İ. (2005). İşsizlik olgusunun psikolojik boyutu: Görgül bir araştırma, Ankara Üniversitesi Sbf Dergisi, 60(3), 255-274.